Róg do dawania sygnałów mgłowych, używany w XIX wieku przez rybaków z Helu
Sygnał mgłowy – sygnał dźwiękowy emitowany przez statek, platformę lub znak nawigacyjny w warunkach ograniczonej widzialności.
Ma na celu poinformowanie znajdujących się w pobliżu statków o obecności, położeniu i statusie nadającego sygnał.
Rodzaj i sposób nadawania sygnałów mgłowych określają Międzynarodowe Przepisy o Zapobieganiu Zderzeniom na Morzu. Sygnały mgłowe nadają statki nie widzące się nawzajem. Nie należy ich mylić z sygnałami dźwiękowymi oznajmiającymi o manewrach statku, które mogą być nadawane tylko przez statki widzące się wzajemnie.
Statki będące w drodze nadają sygnały gwizdkiem (tak według konwencji nazwano syreny, tyfony itp), statki na kotwicy lub na mieliźnie używają w tym celu dzwonu i, w zależności od wielkości, gongu.
Jednostka
Sygnał
Częstotliwość nadawania
Uwagi
Statek o napędzie mechanicznym
1 długi sygnał nadany gwizdkiem
nie rzadziej niż co 2 minuty
Statek w drodze, nie posuwający się po wodzie (z zatrzymanym napędem)
2 długie sygnały nadane gwizdkiem
Statek nie odpowiadający za swoje ruchy
Statek o ograniczonej zdolności manewrowej Statek holujący
Statek zajęty połowem
Statek o napędzie żaglowym
1 długi i 2 krótkie sygnały nadane gwizdkiem
Statek holowany (ostatni statek zespołu holowniczego, jeżeli jest obsadzony załogą)
1 długi i 3 krótkie sygnały nadane gwizdkiem
Jeśli możliwe sygnał powinien być nadawany bezpośrednio po sygnale nadanym przez statek holujący.
Statek stojący na kotwicy
gwałtowne bicie w dzwon przez 5 sekund
nie rzadziej niż co 1 minutę
Jeżeli długość statku przekracza 100 metrów, bezpośrednio po sygnale dzwonem, umieszczonym na dziobie statku, powinien być nadany podobny sygnał za pomocą gongu w części rufowej.
Dodatkowo statek może nadawać gwizdkiem literę R według alfabetu Morse’a (• — •)
Statek na mieliźnie
Kolejno:
3 pojedyncze uderzenia w dzwon
gwałtowne bicie w dzwon przez 5 sekund
3 pojedyncze uderzenia w dzwon
Platformy i podobne stałe konstrukcje nadają zwykle literę U (• • —) gwizdkiem (zwykle tyfonem). Znaki nawigacyjne nadają sygnały dźwiękowe gwizdkiem, dzwonem, nautofonem. Urządzenia dźwiękowe zainstalowane na bojach (dzwon, buczek), obecnie niemal zupełnie wyszły z użycia z uwagi na wyposażanie pław w reflektory radarowe i radarowe urządzenia odzewowe Racon. Pławy zwykle emitowały dźwięk bez określonej charakterystyki generowany dzięki kołysaniu się pławy na fali. Dane o sygnałach dźwiękowych znaków nawigacyjnych i platform można znaleźć w publikacjach nautycznych (Spis świateł i sygnałów nawigacyjnych).
Sygnały mgłowe były również nadawane przez urządzenia zlokalizowane przy latarniach morskich. Powszechne wyposażanie statków w radary nawigacyjne, rozwój GPS, spowodowały zmianę przepisów IALA i od 1991 sygnały mgłowe nie są nadawane przez stacje brzegowe. Do dziś zachowały się sprawne urządzenia do nadawania sygnałów mgłowych przy latarniach morskich m.in.: w Rozewiu, Stilo, działająca cały rok w Porcie Dziwnów, Jarosławcu (stalowa wieżyczka sygnału mgłowego z początków XX w.).
Bibliografia
Franciszek Wróbel: Vademecum Nawigatora. Gdynia: Trademar, 2009. ISBN 83-915444-3-5. Brak numerów stron w książce