Style humoru

Charlie Chaplin

Style humoru (style poczucia humoru) – koncepcja psychologiczna ujmowana z perspektywy psychologii różnic indywidualnych, której badania dotyczą głównie poszukiwania międzyosobniczego zróżnicowania poczucia humoru, wskazania jego podmiotowych korelatów, oraz opisania charakteryzujących go kulturowych odmienności[1].

Rozwój psychologii pozytywnej zaowocował zainteresowaniem nad humorem nad jego funkcjonalnym znaczeniem, oraz jego rolę w kształtowaniu dobrostanu jednostki, potwierdzając, rolę humor oraz śmiech jako mechanizmu regulującego psychofizyczną równowagę, przyczyniającego się do łagodzenia dolegliwości psychosomatycznych, obniżania napięcia wywołanego przez stres[2][3].

Teorie i systematyka stylów poczucia humoru

Teoria różnic indywidualnych 

Jednym z prekursorów badań nad stylami humoru należy wymienić Svena Svebaka. Według jego koncepcji – różnice indywidualne są głównym determinantem  wymiarów poczucia humoru. Wyróżnił on następujące wymiar[4][5]:

  • Wymiar wrażliwości (zdolność dostrzegania humoru sytuacyjnego, wynikająca z kompetencji poznawczych
  • Wymiar metakomunikacyjny (odwołuje się do indywidualnych kompetencji poznawczych)
  • Wymiar ekspresji emocjonalnej (jako zdolność wyrażania własnych emocji wynikająca  emocjonalnych  wymiarów temperamentu)
  • Wymiar afirmacji humoru, (jako  czerpanie przyjemności z wywoływania rozbawiania innych osób)
Sir John Falstaff – Eduard von Grützner

Teoria analizy semantycznej

Ta perspektywa  badawcza stylów poczucia humoru została zaproponowana przez  Gilliana Kirsha oraz Nicolasa Kupiera jej idea powstała na podstawie analizy semantycznej samoopisowych metod pomiaru poczucia humoru. Wyróżniono  ten sposób  trzy typy humoru[6]:

  • Typ  humoru uspołecznionego (ang. socially skilled) –  charakteryzuje się  umiejętnym używaniem humoru w sytuacjach ekspozycji społecznej
  • Typ humoru wymuszonego (ang. belaboured) – ma na celu uzyskanie aprobaty ze strony innych lub wpasowanie się w konkretną sytuację społeczną
  • Typ humoru  sprośnego, uszczypliwego (ang. boorish) – charakteryzuje się stosowaniem wulgarnych form zachowań, których celem jest wyśmiewanie się z innych

Teoria adaptacyjności – model wymiarów HSQ

Obecnie najpopularniejszą jest teoria adaptacyjności zaproponowana przez Roda Martin. Przeanalizował on wraz z zespołem złożonym z Patricią Puhlik-Doris, Gwene Larsen, Kelly Weir oraz Jeanette Gray – wyniki badań nad funkcjonalnym aspektem humoru. Stwierdzono  brak  korelacji pomiędzy wynikami w różnych  wymiarach  humoru a poziomami zdrowia fizycznego oraz dobrostanu psychicznego[7]. Według w/w badaczy, przyczyną tych nie korelujących wyników jest błędne założenie o wyłącznie pozytywny aspekcie wymiarów humoru – gdyż  w analizowanych wynikach brano pod uwagę  wyłącznie pozytywny wymiar humoru, zakładając, że humor ma zawsze korzystny  charakter czyli adaptacyjny. Rodin wraz z społem stanął na stanowisku, tak jak i wcześniejsi  badacz, że humor może również  przyjmować niekorzystne i szkodliwe formy. (Patrz Analiza treściowa) Do takich niekorzystnych form zaliczył wykorzystywanie humoru jako narzędzia agresji w różnych formach, jako złośliwe poczucie humoru, o charakterze nieadaptacyjnym[8].

model 2x2 

Dlatego zaproponowano wielowymiarową koncepcję stylów humoru.  Posiada ona dwa wymiary adaptacyjności humoru oraz dwa pozostałe wymiary interpersonalnej i intrapersonalnej funkcji  w codziennym funkcjonowaniu[8].

Wymiar adaptacyjny Wymiar nieadaptacyjny
Ukierunkowanie Interpersonalne Humor afiliacyjny Humor agresywny
Ukierunkowanie Intrapsychiczne Humor w służbie ego Humor samodeprecjonujący

Style humoru:

  • humor afiliacyjny (ang. affiliative humor) oraz humor w służbie ego (ang. self enhancing humor), przyjęto za istotne dla osobistego dobrostanu[8].

Natomiast

  • humor agresywny (aggressive humor) oraz humor samodeprecjonujący (self defeating humor) zostały uznane  za niekorzystne i nieadaptacyjne[8].
Humor adaptacyjny
Ricqles Civilite Puerile Moustache

Wymiar ten jest formą redukcji napięcia i stresu, wyzwalaczem mechanizmu odwagi[9], jak również dojrzałym mechanizmem obronnym[10]. Powoduje redukcję stresu, a w sytuacji niebezpieczeństwa umacnia poczucie wpływ i kontroli[11]. Powoduje wzrost jakości relacji społecznych wraz z pogłębianiem więzi i redukowaniu konfliktów (humor w służbie ego), jest również aspektem społecznej atrakcyjności jednostki (humor afiliacyjny). W kontekście procesów grupowych  jest źródłem wzrostu  poczucia tożsamości grupowej[12].

Humor nieadaptacyjny

W celu poprawy własnego samopoczucia lub redukcji wewnętrznego napięcia – obniża i deprecjonuje wartość osoby lub grupy.  Manifestuje się  agresywną formą wrogości, poprzez oczernianie, upokarzanie bądź ośmieszanie[13]. Samodeprecjonujący  wymiar poczucia humoru jest humorystycznym lekceważeniem siebie poprzez wyrażanie  ośmieszających  treści  na swój temat – w imię ingracjacyjnych motywacji. Występuje też jako forma obronnego zaprzeczania, wyrażająca się przez angażowanie się w zabawne zachowanie, jak również – występuje jako mechanizm tłumienia swoich emocji, mając na celu zyskanie bądź utrzymania akceptacji innych[12]. Częste posługiwanie się nieadaptacyjnym  wymiarem poczucia humoru jest szkodliwe dla ogólnego dobrostanu psychicznego jednostki, ponieważ  wywołuje poczucie  zagrożenia u odbiorców jak również  obniża jakość relacji interpersonalnych oraz  tłumi dojrzałe zaspokajanie własnych potrzeb psychicznych[12].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Willibald Ruch, Explorations of a Personality Characteristic., 1998, s. 159–178, ISBN 978-3-11-080460-7.
  2. ↑ A. Radomska, Rola poczucia humoru w procesie radzenia sobie ze stresem – przegląd badań, [w:] I. Heszen-Niejodek, J. Matusiak (red.), Konteksty stresu psychologicznego, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2002, s. 150 – 166.
  3. ↑ J. Tomczuk-Wasilewska, Psychologia humoru, Lublin: Wydawnictwo KUL, 2009.
  4. ↑ Sven Svebak, A theory of sense of humor, „Scandinavian Journal of Psychology 15”, 1974, s. 99-107.
  5. ↑ Sven Svebak, The development of the Sense of Humor Questionnaire, „Humor”, 1996, s. 341-361.
  6. ↑ Gillian Kirsh, Nicolas Kupier, Positive and negative aspects of sense of humor: Associations with the constructs of individualism and relatedness., „Humor”, 2003, s. 33-62.
  7. ↑ Rod Martin, Sense of humor and psychical health: Theoretical issues, recent findings, and future directions., „Humor”, 2004, s. 1-19.
  8. ↑ a b c d Rod Martin, The Psychology of humor: an integrative approach., San Diego: Elsevier Academic Press, 2007.
  9. ↑ H.M. Lefcourt, Rod Martin, Humor and life stress: Antidote, to adversity, New York: Springer, 1986.
  10. ↑ Sigmund Freud, Humor, „International Journal of Psychoanalysis”, 1928, s. 1-6.
  11. ↑ A. Ziv, Personality and sense of humor, New York: Springer, 1984.
  12. ↑ a b c Rod Martin i inni, Individual differences in uses of humor and their relation to psychological wellbeing: Development of the Humor Styles Questionnaire., „Journal of Research in Personality”, 2003, s. 48-75.
  13. ↑ D. Zillman, Disparagement humor, [w:] P. E.McGhee, J.H. Goldstein (red.), Handbook of humor research, New York: Springer, 1983, s. 85-108.

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!