Strażnica wałowa – budynek wzniesiony na koronie wału przeciwpowodziowego. Jest on miejscem zamieszkania strażnika wałowego i jego rodziny, czasami pełnił też rolę karczmy[1][2]. W zabudowaniach gospodarczych mieścił się sprzęt potrzebny do akcji przeciwpowodziowych[1].
Obowiązkiem strażnika było pilnowanie spójności wału przeciwpowodziowego i informowanie okolicznych wiosek o zagrożeniu powodziowym.
