Sosso-Bala

Sosso-Bala – historyczny balafon drewniany, przechowywany w Niagassoli w Gwinei, uważany za oryginalny instrument z XIII wieku, związany z powstaniem imperium Mali; uznawany za symbol jedności społeczności Mande^[1].

Wedle ustnych przekazów Mande, balafon należał do króla ludu Sosso Soumaoro Kantégo, który miał dojść do władzy dzięki magicznej mocy instrumentu^[2]. Instrument miał być albo zbudowany osobiście przez króla Kantégo albo być podarunkiem dżinna^[1]. Dla króla na balafonie grał niewolnik Bala Faséké Kouyaté, który wcześniej był griotem Sundiaty Keïty^[2]. Keïta pokonał Kantégo w bitwie pod Kiriną w 1236 roku i balafon przekazał w opiekę Kouyatému^[2]. Instrument był przekazywany z pokolenia na pokolenie w rodzinie Kouyatégo^[3].

Sosso-Bala przechowywany jest w glinianej chacie wraz z innymi przedmiotami z okresu Sundiaty Keïty^[3]. Jego strażnikiem – Balatigui – jest patriarcha rodziny Dökala, potomek Kouyatégo^[1]. Nikt nie może grać na Sosso-Bala poza Balatigui^[1]. Instrument używany jest do gry jedynie podczas ważnych uroczystości, na przykład z okazji uroczystości Nowego Roku lub podczas pogrzebów^[1].

W 2001 roku przestrzeń kulturowa Sosso-Bala została uznana za arcydzieło ustnego i niematerialnego dziedzictwa ludzkości a w 2008 roku wpisana na listę niematerialnego dziedzictwa UNESCO^[1].

Przypisy

1. UNESCO ICH: Cultural space of Sosso-Bala. [dostęp 2013-11-18]. (ang.).
2. Frank Tenaille: Music is the Weapon of the Future: Fifty Years of African Popular Music. Chicago Review Press,, 2002, s. 29. ISBN 978-1-55652-450-9. [dostęp 2014-07-31].
3. Eric S. Charry: Mande Music: Traditional and Modern Music of the Maninka and Mandinka of Western Africa. University of Chicago Press, 2000, s. 143. ISBN 978-0-226-10161-3. [dostęp 2014-07-31].