Skrzyszów (województwo podkarpackie)

Skrzyszów

wieś
Państwo	Polska
Województwo	podkarpackie
Powiat	ropczycko-sędziszowski
Gmina	Ostrów
Liczba ludności (2020)	1147[2]
Strefa numeracyjna	17
Kod pocztowy	39-103[3]
Tablice rejestracyjne	RRS
SIMC	0658308[4]
Położenie na mapie gminy Ostrów Skrzyszów
Położenie na mapie Polski Skrzyszów
Położenie na mapie województwa podkarpackiego Skrzyszów
Położenie na mapie powiatu ropczycko-sędziszowskiego Skrzyszów
50°05′33″N 21°33′28″E[1]

Skrzyszów – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie ropczycko-sędziszowskim, w gminie Ostrów^[4]. Leży na skraju Płaskowyżu Kolbuszowskiego, będącego częścią Kotliny Sandomierskiej.

W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie rzeszowskim.

Części wsi

Integralne części wsi Skrzyszów^[5]^[4]

SIMC	Nazwa	Rodzaj
0658314	Borek	część wsi
0658320	Budzyń	część wsi
0658337	Czekaj	część wsi
0658343	Folwark	część wsi
0658350	Gajówka	część wsi
0658366	Podlesie Skrzyszowskie	część wsi
0658372	Zamoście	część wsi

Zabytki

Miejscowość słynie z renesansowego dworu Hieronima Mieleckiego (obecnie własność prywatna) z XVI wieku, w którym ongiś znajdował się m.in. zbór ariański. Nieopodal dworu znajdują się pozostałości wczesnośredniowiecznego grodziska.

Historia Skrzyszowa

W latach okupacji niemieckiej Skrzyszów stanowił bazę kontrowersyjnego oddziału Gwardii Ludowej - Armii Ludowej, oskarżanych przez okoliczną ludność o działalność bandycko-rabunkową.

19 lipca 1943 roku hitlerowcy w odwet za udzielanie przez mieszkańców wsi pomocy partyzantom dokonali pacyfikacji wsi. Rozstrzelano 8 jej mieszkańców.^[6].

W przededniu wejścia na te tereny Armii Czerwonej dowódcy wspomnianego oddziału GL\AL - Stanisław Jaskier oraz Władysław Wilczyński zostali wyrokiem polskiego państwa podziemnego zlikwidowani przez żołnierzy Armii Krajowej.

Ze Skrzyszowa pochodził przedwojenny działacz Komunistycznej Partii Polski i najprawdopodobniej jej agent w szeregach PSL "Piast", a później SL Piotr Chłędowski. Po "wyzwoleniu" Chłędowski objął z ramienia PPR urząd starosty dębickiego. Za czasów jego urzędowania dokonano ostatniej publicznej egzekucji w Polsce. Miało to miejsce w lipcu 1947 r., kiedy to w centrum Dębicy powieszono trzech młodych żołnierzy podziemia niepodległościowego. Wyrok wykonano publicznie na Rynku miasta, gdzie spędzono sporą rzeszę mieszkańców. Wiadomość o tym wydarzeniu szybko przedostała się na Zachód, a tamtejsza prasa wydrukowała wykonaną z ukrycia fotografię egzekucji. Autor zdjęcia przepłacił to wieloletnim więzieniem.

Po wojnie wieś została odznaczona Krzyżem Grunwaldu za wspieranie ruchu partyzanckiego podczas wojny. W 1962 roku w budynek szkoły podstawowej wmurowano tablicę upamiętniającą działaczy PPR oraz partyzantów GL i AL ze Skrzyszowa. W 1967 roku postawiono pomnik ku czci walczących z okupantem partyzantów GL oraz działaczy PPR.^[6].

Zobacz też

• Edward Zolowski

Przypisy

1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 124253
2. Raport o stanie gminy w roku 2020. Stan ludności 31.12.2020 str. 7 [dostęp 2022-01-22]
3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1158 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
4. TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
5. Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013–02–15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2014-03-09]. brak numeru strony
6. Rada Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa ”Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa lata wojny 1939- 1945", Sport i Turystyka 1988, ISBN 83-217-2709-3, str. 629

Linki zewnętrzne

• Skrzyszów (2), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 734 .
• Strona gminy. ostrow.gmina.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-03-31)].