Siedem skoków z krańca świata

Siedem skoków z krańca świata (niem. Sieben Sprünge vom Rand der Welt) – powieść niemieckiej pisarki Ulrike Draesner wydana w Wydawnictwie Luchterhand w Monachium 2014 roku. Książka jest mocno związana z powojenną historią Wrocławia. Powieść zawiera w sobie narracje dziewięciu osób z czterech pokoleń, zarówno Niemców, jak i Polaków.

Fabuła

Powieść opowiada o ucieczce i wypędzeniu z Wrocławia w 1945 roku śląskiej rodziny oraz równolegle przedstawia losy polskiej rodziny ze Wschodu, która bezpośrednio po wojnie przybywa do dolnośląskiego miasta. W swojej książce Draesner pozwala mówić czterem różnym pokoleniom i pokazuje, że traumatyczne doświadczenia wojny, ucieczki i wypędzenia mogą mieć wpływ na kolejne generacje^[1].

Do głównych bohaterów powieści należą 52-letnia szanowana pani profesor, etnolożka Simone Grolmann i jej 83-letni ojciec Eustachius, nazywany Stachem, który jest habilitowanym zoologiem i mimo wieku wciąż aktywnie uczestniczy w swoich badaniach. Jego prawdziwe oczko w głowie to wnuczka – Esther, która podziela zainteresowania dziadka^[2].

Eustachius to tzw. dziecko wojny – dorastał w świecie propagandy. W 1945 roku uciekał wraz z rodziną ze Śląska. Wciąż powracają do niego trudne wspomnienia pewnej śnieżnej, styczniowej nocy, kiedy wraz z matką Lily i niepełnosprawnym bratem Emilem w mrozie z przemokniętymi walizkami zmierzali na Zachód. Nie daje mu spokoju wspomnienie śmierci brata, który zmarł w czasie ucieczki. Te trudne chwile miały miejsce 17 lat przed przyjściem na świat Simone, a mimo to wpłynęły i na nią. Córka Eustachiusa, z reguły pewna siebie i szanowana pani profesor, odczuwa ogromny lęk przed śniegiem...^[3]

Tłumaczenia na język polski

Książka jak dotąd nie doczekała się wydania polskiego. Autobiograficzny fragment z książki dotyczący języka autorki został natomiast opublikowany jako wstęp do antologii współczesnych pisarzy niemieckich Piąta strona świata. Nowa literatura niemiecka^[4][5]. Jego tłumaczem jest Ryszard Wojnakowski^[5].

Literackie pisanie oznacza rozwijanie jednego języka w drugim. Także wtedy, gdy rezultat może się w sumie wydawać jednojęzyczny. Literackie pisanie oznacza tłumaczenie. Z „rzeczywistości” na. Z postrzegania, rozproszenia na. Z materii pół- lub pozajęzykowej na. Z niemieckiego na niemiecki. Tłumaczę z niemieckiego na niemiecki za pomocą pozostających w ukryciu angielskich struktur, które wykorzystuję jako mój punkt widzenia, moje powietrze do myślenia i oddychania – by równocześnie być w języku mojego pisania i patrzeć na niego z zewnątrz. Piszę w dwóch i pół językach: niemieckim i niemieckim literackim oraz w języku „x”, czyli w angielskim podłożu

Ulrike Draesner, tłum. Ryszard Wojnakowski, Oddychając jak ryba^[5]

O procesie powstawania książki Draesner opowiadała także w wielu polskojęzycznych tekstach zebranych na stronie internetowej, przygotowanej jako paratekst do powieści^[6].

Nagrody

• 2014 Longlist Niemiecka Nagroda Książkowa^[7]
• 2015 Usedomer Literaturpreis^[8]

Krytyka

Według opinii jury Uznamskiej Nagrody Literackiej (niem. Usedomer Literaturpreis) sukces Ulrike Drauesner i wyjątkowość powieści polega na przekazaniu szczególnej polsko-niemieckiej historii rodzinnej o zagubieniu w nowo zdobytym życiu w rzeczywistości po wojnie w środkowej części Europy. Co ważne mówi, o Conditio humana, a więc porusza kwestię kondycji człowieka w XX wieku^[8].

Przypisy

1. AnnaA. Gręda AnnaA., O sztuce wypowiadania niewypowiadalnego [online], www.ntkswroclaw.vdg.pl [dostęp 2017-11-12]  (pol.).
2. Wörter, die auf Reisen gehen [online] [dostęp 2017-11-16] .
3. Der Roman, „Sieben Sprünge vom Rand der Welt”, 15 sierpnia 2014 [dostęp 2017-11-16]  (niem.).
4. JensJ. Bisky JensJ. i inni, Piąta strona świata: nowa literatura niemiecka, Warszawa: Fundacja Kultura Liberalna, 2017, ISBN 978-83-940356-7-9, OCLC 989752815 . Brak numerów stron w książce
5. UlrikeU. Draesner UlrikeU., Ulrike Draesner o współczesnej literaturze niemieckiej, RyszardR. Wojnakowski (tłum.), „Kultura Liberalna”, 11 kwietnia 2017 [dostęp 2017-11-30]  (pol.).??? Brak numerów stron w czasopiśmie
6. Bagaż, „Sieben Sprünge vom Rand der Welt”, 3 czerwca 2014 [dostęp 2017-11-16]  (niem.).
7. Archiv [online], www.deutscher-buchpreis.de [dostęp 2017-11-12]  (niem.).
8. Ostsee-Zeitung GmbH & Co.O.Z.G.& C. KG Ostsee-Zeitung GmbH & Co.O.Z.G.& C., Heringsdorf – Usedomer Literaturpreis für Ulrike Draesner [online], www.ostsee-zeitung.de [dostęp 2017-11-12]  (niem.).