Ten artykuł dotyczy historii Japonii. Zobacz też: Shōwa.
Shōwa (jap.昭和時代Shōwa-jidai), czyli „Era Oświeconego Pokoju” – okres w historii Japonii (od 25 grudnia 1926 do 7 stycznia 1989 roku), przypadający na panowanie 124. cesarza – Hirohito. Nazwa ery zostaje nadana z chwilą intronizacji, a następnie staje się pośmiertnym imieniem władcy. Paradoksalnie okres ten był jednym z najburzliwszych w historii Japonii.
W okresie przed II wojną światową rozbudzały się w Japonii tendencje imperialistyczne i konfrontacyjne. Było to spowodowane ograniczeniami, jakie na Japonię nakładał traktat waszyngtoński. W 1931 roku podbito Mandżurię (Incydent mukdeński) i utworzono na jej terytorium marionetkowe państwo Mandżukuo[1]. W latach trzydziestych zaczęły rosnąć w siłę ugrupowania nacjonalistów, dążących do obalenia demokracji i wprowadzenia dyktatury wojskowej. Wielokrotnie dochodziło do zabójstw o charakterze politycznym. 26 lutego 1936 roku przeprowadzono nieudaną próbę przewrotu wojskowego.
W 1937 rozpoczęła się ośmioletnia wojna z Chinami, w wyniku której Japonia zdobyła kontrolę nad znacznym obszarem terytorium państwa chińskiego[2]. Okupacja tych terenów połączona była z terrorem wobec ludności chińskiej (np. Masakra nankińska). Po upadku Francji w czerwcu 1940 roku i utworzeniu kolaboranckiego rządu Vichy, jej posiadłości we francuskich Indochinach przeszły w posiadanie Japonii. Skutkiem tego było założenie przez Stany Zjednoczone embarga na surowce niezbędne do dalszego prowadzenia wojny w Chinach. Zmusiło to Japonię do przygotowania ofensywy, której celem było zdobycie bogatej w surowce Azji Południowej. 18 października 1941 roku premierem Japonii został generał Hideki Tōjō, który wprowadził dyktaturę wojskową. Japonia szykowała się do ekspansji w kierunku południowo-wschodniej Azji.
9 grudnia 1941 po ataku na Pearl Harbor Japonia wypowiedziała wojnę Stanom Zjednoczonym i Wielkiej Brytanii, przystępując zarazem do wojny po stronie Osi[3]. Ze względu na to, że trzeba było czasu, aby rozpędzić amerykańską maszynę wojenną, Japończykom udało się w pierwszych miesiącach wojny osiągnąć przewagę na Pacyfiku.
Pierwszy kryzys nastąpił w trakcie bitwy morskiej w pobliżu atolu Midway, kiedy Japończycy stracili 4 lotniskowce, niszcząc tylko jeden amerykański[4]. Następna porażka nastąpiła wraz z utratą wyspy Guadalcanal. Potem było już tylko gorzej. Amerykanie osiągnęli przewagę ilościową i jakościową w lotnictwie i marynarce, co pozwalało odbierać Japończykom kolejne wyspy na Pacyfiku. Po zajęciu Okinawy w czerwcu 1945 roku pozostały już tylko do zdobycia główne wyspy japońskie. Aby uniknąć olbrzymich ofiar przy operacji konwencjonalnego zajęcia terytorium Japonii, Amerykanie zrzucili bomby atomowe – 6 sierpnia na Hiroszimę i 9 sierpnia na Nagasaki. 8 sierpnia do wojny przyłączył się Związek Radziecki i w krótkim czasie rozbił japońską armię kwantuńską w Mandżurii[5]. Wobec tego cesarz przejął inicjatywę i 15 sierpnia zwrócił się o zawieszenie broni, przypieczętowane oficjalną kapitulacją w dniu 2 września[6].
Okres powojenny
Po kapitulacji Japonia była okupowana przez wojska amerykańskie pod dowództwem generała Douglasa McArthura. Narzucona jej została pacyfistyczna konstytucja, w której zapisano, że Japonia nie będzie prowadzić działań wojennych na terenie innych państw i nie będzie posiadać własnej armii, a jedynie tzw. siły samoobrony. Od tego czasu Japończycy skoncentrowali się głównie na rozwoju proeksportowych dziedzin przemysłu, dzięki czemu ich kraj stał się światową potęgą gospodarczą.
