Sato Kilman (ur. 30 grudnia 1957) – vanuacki polityk, wicepremier i minister spraw zagranicznych w latach 2004–2007, lider opozycji od marca do listopada 2009, wicepremier i minister handlu od 18 listopada 2009 do 2 grudnia 2010. Przewodniczący Ludowej Partii Postępu. Premier Vanuatu od 2 grudnia 2010 do 24 kwietnia 2011, od 13 maja 2011 do 16 czerwca 2011 oraz ponownie od 26 czerwca 2011 do 23 marca 2013 i od 4 września do 6 października 2023.
Życiorys
Sato Kilman jest członkiem parlamentu Vanuatu z okręgu Lakatoro na wyspie Malekula. Od lipca do grudnia 2004, razem z Hamem Lini, przewodził opozycji wobec rządu premiera Serge'a Vohora. Mocno krytykował wówczas próby nawiązania stosunków dyplomatycznych z Tajwanem. W grudniu 2004 zgłosił wobec rządu Vohora wotum nieufności, w wyniku którego jego gabinet został obalony[1]. W nowym gabinecie, na którego czele stanął Ham Lini, objął 13 grudnia 2004 stanowisko wicepremiera i ministra spraw zagranicznych[2]. 29 lipca 2007 został usunięty z urzędu z powodu oskarżeń jego współpracowników o oszustwa i kradzież środków publicznych[3].
W wyborach parlamentarnych z 2 września 2008 Ludowa Partia Postępu zdobyła 4 mandaty i znalazła się w opozycji, jako część koalicji Sojusz. W marcu 2009 Kilman został mianowany liderem całej opozycji[4].
18 listopada 2009 powrócił do rządu po tym, jak premier Edward Natapei zaprosił do koalicji opozycyjny dotąd Sojusz w miejsce Zjednoczonej Partii Narodowej (VNUP) oraz Partii Republikańskiej (VRP), które planowały uchwalenie wotum nieufności przeciw premierowi. W rządzie Natapei objął stanowisko wicepremiera i ministra handlu[5][6].
2 grudnia 2010 został mianowany nowym szefem rządu, po uchwaleniu przez parlament wotum nieufności wobec rządu premiera Natapei, który przebywał wówczas poza granicami kraju, uczestnicząc w szczycie klimatycznym w Cancún[7][8].
Również jego gabinet został odsunięty od władzy w wyniku parlamentarnego głosowania nad wotum nieufności 24 kwietnia 2011. Za jego przyjęciem opowiedziało się 26 z 52 deputowanych. Nowym szefem rządu został wybrany po raz kolejny Serge Vohor[9][10].
Kilman odwołał się jednak do sądu. 13 maja 2011 Sąd Apelacyjny anulował mianowanie Vohora na stanowisko premiera, uznając jego wybór za niekonstytucyjny. Sąd uznał, że jego wybór odbył się w oparciu o zwykłą większość głosów (26 z 52), a nie wymaganą przez konstytucję większość bezwzględną (co najmniej 27 spośród 52 głosów). W rezultacie Kilman powrócił na stanowisko szefa rządu[11].
16 czerwca 2011, decyzją sądu, wybór Sato Kilmana na stanowisko premiera 2 grudnia 2010 uznany został za nieważny, co skutkowało natychmiastowym złożeniem urzędu. Sąd uznał, że głosowanie nad powołaniem jego rządu odbyło się z naruszeniem przepisów konstytucji, gdyż nie było tajne. Pełniącym obowiązki szefa rządu, do czasu wyboru przez parlament nowego premiera, został były premier Edward Natapei, który złożył wniosek w tej sprawie do sądu, a ministrowie z jego ówczesnego gabinetu powrócili na swoje dawne stanowiska[12]. Kilman powrócił w ten sposób na zajmowane wówczas stanowisko wicepremiera i ministra handlu.
26 czerwca 2011 został wybrany przez parlament po raz kolejny na urząd szefa rządu. Za jego kandydaturą opowiedziało się 29 deputowanych, podczas gdy 23 poparło kandydaturę Serge'a Vohora[13]. Następnego dnia premier Kilman powołał swój rząd, w którym stanowiska objęli wszyscy byli ministrowie[14]. Po rezygnacji z urzędu, jego następcą 23 marca 2013 został Moana Carcasses Kalosil.
4 września 2023 objął po raz kolejny tekę premiera, po tym jak jego poprzednik Ishmael Kalsakau został odwołany ze stanowiska, po udzieleniu mu 16 sierpnia wotum nieufności przez parlament[15]. 6 października 2023 został zastąpiony przez Charlota Salwai[16].
Przypisy
- ↑ Vanuatu tosses out the Vohor Government. Radio New Zealand International, 10 grudnia 2004. [dostęp 2009-12-01]. (ang.).
- ↑ Vanuatu restates commitment to good governance. Radio New Zealand International, 14 grudnia 2004. [dostęp 2009-12-01]. (ang.).
- ↑ VANUATU: Deputy PM sacked over fraud allegations. ABC Online, 31 lipca 2007. [dostęp 2009-12-01]. (ang.).
- ↑ Vanuatu opposition name Kilman as new leader. Radio New Zeland International, 4 marca 2009. [dostęp 2009-12-01]. (ang.).
- ↑ Vanuatu PM removes two political parties from his coalition government. Islands Business, 18 listopada 2009. [dostęp 2009-12-01]. (ang.).
- ↑ Vanuatu PM counters challenge with major reshuffle. Radio New Zealand International, 18 listopada 2009. [dostęp 2009-12-01]. (ang.).
- ↑ Vanuatu’s Natapei ousted in no confidence challenge. Radio New Zeland International, 2 grudnia 2010. [dostęp 2010-12-02]. (ang.).
- ↑ Vanuatu PM Natapei ousted in no confidence vote. BBC News, 2 grudnia 2010. [dostęp 2010-12-02]. (ang.).
- ↑ New look Vanuatu government sworn in. rnzi.com, 25 kwietnia 2011. [dostęp 2011-04-26]. (ang.).
- ↑ Ousted Vanuatu government plans legal challenge of no-confidence motion. rnzi.com, 25 kwietnia 2011. [dostęp 2011-04-26]. (ang.).
- ↑ Appeal court restores Kilman as Vanuatu prime minister. rnzi.com, 13 maja 2011. [dostęp 2011-05-15]. (ang.).
- ↑ Vanuatu has its fifth change of leader in ten months. rnzi.com, 16 czerwca 2011. [dostęp 2011-06-16]. (ang.).
- ↑ Kilman elected Vanuatu PM - ten days after ouster by court. rnzi.com, 27 czerwca 2011. [dostęp 2011-07-03]. (ang.).
- ↑ Vanuatu’s new PM reinstates cabinet. rnzi.com, 27 czerwca 2011. [dostęp 2011-07-03]. (ang.).
- ↑ September 2023 [online], rulers.org [dostęp 2024-04-25] .
- ↑ October 2023. 7 października 2023.
.jpg)
