SWS Be 4/6

Be 4/6

Be 4/6 w Zurychu
Dane ogólne
Kraj produkcji	Szwajcaria
Producent	SWS, SIG
Miejsce produkcji	Schlieren
Lata produkcji	1966–1969
Dane techniczne
Liczba członów	3
Długość	20 900 mm
Szerokość	3680 mm
Wysokość	2200 mm
Masa	25 800 kg 23 300 kg (doczepa)
Rozstaw wózków	1000 mm
Układ osi	Bo′2′Bo′
Moc silników	4×75 kW
Napięcie zasilania	600 V DC
Prędkość maksymalna	60 km/h
Wnętrze
Liczba miejsc siedzących	43–47 47 (doczepa)
Liczba miejsc ogółem	165–175 172 (doczepa)

Be 4/6 (nazwa potoczna: Mirage) – typ szwajcarskiego wagonu tramwajowego, wytwarzanego w latach 1966–1969 w zakładach SWS dla przedsiębiorstwa Verkehrsbetrieben Zürich z Zurychu.

Historia

Przydomek „Mirage” (miraż) powstał, ponieważ podobnie jak w przypadku myśliwców Mirage armii szwajcarskiej, które zostały zakupione w tym samym czasie co pierwsze tramwaje (1968 r.), doszło do przekroczenia kosztów^[1]. Z tego powodu po zakupie 90 wagonów sterowniczych ostatnich 36 wagonów zakupiono w wersji bez kabiny motorniczego. Te doczepy czynne mogą być wykorzystywane wyłącznie jako drugi wagon w składzie. Doczepy te otrzymały przydomek „Blinde Kuh” (ślepa krowa), ponieważ pierwotnie nie posiadały przedniego reflektora^[1].

Konstrukcja

Bazując na doświadczeniach z dwoma prototypami Be 6/6 nr 1801 (z dwoma przegubami) i nr 1802 (z jednym przegubem), zamówiono tramwaje dwuprzegubowe, aby uniknąć przekroczenia skrajni na wąskich zakrętach. Ponieważ tramwaj z doczepą nie rozwijałby wystarczającego przyspieszenia na górzystych liniach nr 13 (Albisgüetli) czy 7 (Central – Weinbergstrasse), zdecydowano się na zamówienie trójczłonowego wagonu z czterema osiami napędowymi i dwiema osiami tocznymi, który mógłby być eksploatowany pojedynczo i w składach podwójnych^[2]. Pierwszy i trzeci wózek wyposażono w dwa silniki o mocy 75 kW, natomiast drugi wózek jest toczny i zamontowany jest pod środkowym członem^[3].

Eksploatacja

Wagony „Mirage” mogą być eksploatowane pojedynczo lub w składzie podwójnym z drugim wagonem „Mirage” lub „Blinde Kuh”. W 1966 roku wraz z dostawą pierwszych wagonów wprowadzono składy podwójne na liniach 2, 7, 13 i 14 w Zurychu^[4].

Pierwszych 76 wagonów posiadało wydzielone miejsce siedzące dla konduktora. Wraz ze wprowadzeniem obsługi bezkonduktorskiej w 1969 r. miejsce stało się zbędne i od numeru 1677 wagony „Mirage” i wszystkie wagony doczepne „Blinde Kuh” były dostarczane bez nich. W kolejnych latach likwidowano miejsca dla konduktorów. Zwiększyło to pierwotną liczbę siedzeń z 43 do 47 w wagonów nr 1601–1660 i z 39 do 43 w wagonach nr 1661–1676^[2][4].

Do lat 80. XX w. dwuwagonowe składy rozłączano i ekspediowano pojedyncze wagony na linie poza godzinami szczytu, wieczorem oraz w niedziele i święta. Dla potrzeb jazd manewrowych wagony silnikowe wyposażono w tylne pulpity, zaś doczepne w przednie i tylne. Po 1978 r. doczepy otrzymały reflektor przedni i wycieraczkę, co sprawiło, że przydomek „Blinde Kuh” nie miał już uzasadnienia^[3].

Od 1976 roku, w związku z dostawą nowej serii wagonów „Tram 2000”, składy tramwajów „Mirage” eksploatowano także na linii 11 oraz jako pojedyncze na liniach 5, 6, 8 i 15. Ponadto w latach 1978–1987 przystosowano łącznie 25 wagonów (1601–1605 i 1671–1690) do eksploatacji z doczepami B4 szwajcarskiego tramwaju standardowego (747, 765–768, 770, 787–800), montując gniazda sterowania wielokrotnego^[3]. Składy Be 4/6+B4 kursowały na liniach 3 i 4.

W latach 1985–1990 29 wagonów (1648–1676) wyposażono w zabezpieczenia „Zugstop” w celu umożliwienia ich eksploatacji w tunelu tramwajowym do Schwamendingen, który obsługuje linia nr 7^[3].

W czerwcu 2010 r. ostatnie tramwaje wycofano z regularnej eksploatacji^[5]. Kilka egzemplarzy pozostawiono jako rezerwę taborową.

W zależności od stanu technicznego wycofywane tramwaje trafiały albo do Winnicy na Ukrainie, albo były złomowane. W ramach programu finansowanego przez Sekretariat ds. ekonomicznych(inne języki) do połowy 2010 r. do Winnicy przybyło łącznie 45 wagonów silnikowych i trzy doczepne^[6]. Kolejnych 12 wagonów „Mirage” i części zamiennych dostarczono do Winnicy w 2011 r.

Aby zmniejszyć braki taborowe powstałe po wydłużeniu linii nr 2 i 8, od poniedziałku do piątku w godzinach szczytu wieczornego od 25 lutego 2019 r. na dodatkowym kursie linii nr 8 kursował jeden z dwóch muzealnych tramwajów Be 4/6^[7]. Drugi wagon pojawiał się na zwykłym kursie linii nr 17 od 2 września 2019 r. Od 25 listopada 2019 r. oba tramwaje kursowały w składzie dwuwagonowym na linii nr 13 od poniedziałku do piątku w godzinach szczytu wieczornego^[8]. 1 kwietnia 2021 r. sytuacja taborowa uległa poprawie dzięki dostawie wystarczającej liczby nowych tramwajów Bombardier Flexity Zürich, w związku z czym oba wagony powróciły do muzeum.

Galeria

• 
  Doczepa czynna Be 4/6 „ślepa krowa”.
• 
  Wnętrze „Mirage”
• 
  Kabina motorniczego „Mirage”
• 
  Tabliczka znamionowa Be 4/6 nr 1627 w Winnicy
• 
  Zmodernizowany Be 4/6 w Winnicy

Przypisy

1. Adieu Mirage – Eine Ära geht zu Ende [online], Medienmitteilung des Departements der Industriellen Betriebe, 21 czerwca 2010  (niem.).
2. WalterW. Trüb WalterW., JosefJ. Balen JosefJ., PeterP. Kamm PeterP., Ein Jahrhundert Zürcher Strassenbahnen, Zurych: Orell Füssli, 1982, s. 62–63, ISBN 3-280-013232  (niem.).
3. PeterP. Kamm PeterP., Zürich Transport 1882–1996, Oberstalden GL, 1996, s. 62–63  (niem.).
4. Unternehmensgeschichte – Stadt Zürich [online], stadt-zuerich.ch, 23 grudnia 2015 [dostęp 2024-02-25] [zarchiwizowane z adresu 2015-12-23]  (niem.).
5. Letzte Fahrt des Mirage-Trams, „Neue Zürcher Zeitung”, 24 czerwca 2010, ISSN 0376-6829 [dostęp 2024-02-25]  (niem.). Brak numerów stron w czasopiśmie
6. Projektbeschrieb Zürcher Trams für Vinnitsa [online]  (niem.).
7. Zusatzkurs auf der Linie 8 ab 25. Februar 2019 – Stadt Zürich [online], www.stadt-zuerich.ch [dostęp 2024-02-25]  (niem.).
8. Engpass bei den Zürcher Trams: VBZ streichen Linie 17 [online], www.toponline.ch [dostęp 2024-02-25]  (niem.).