Rudnik (województwo łódzkie)

Rudnik

wieś
Park dworski w Rudniku
Państwo	Polska
Województwo	łódzkie
Powiat	tomaszowski
Gmina	Będków
Strefa numeracyjna	44
Kod pocztowy	97-319[2]
Tablice rejestracyjne	ETM
SIMC	0536278[3]
Położenie na mapie gminy Będków Rudnik
Położenie na mapie Polski Rudnik
Położenie na mapie województwa łódzkiego Rudnik
Położenie na mapie powiatu tomaszowskiego Rudnik
51°35′02″N 19°48′57″E[1]

Rudnik – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie tomaszowskim, w gminie Będków.

W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie piotrkowskim.

Historia

Rudnik wzmiankowany jest już w XIV w. W 1399 r. odnotowany jest Tworzysław z Rudnika. W 1416 Stanisław z R. i Siodłkowa (ob. Szadkowice) h. Wilczekosy przekazał R. jednemu ze swych pięciu synów Szymonowi. W XV w. Rudniccy mieli udziały jedynie w R. i Ceniawach należeli więc do drobnej szlachty^[4]. Przed 1521 r. Rudnik i Będków należały do parafii Rosocha. Od tego roku począwszy R. należy do nowo utworzonej parafii Będków^[5].

W 1576 r. R. był własnością Stanisława Rudnickiego i miał „6 ½ łan., 2 zagr., karczmę i 13 zagr.”^[6].

Od 1877 r. właścicielem R. był Władysław Józef Karol Korzybski h. Abdank (syn senatora Andrzeja i Katarzyny z Gożyczów, ur. 14 października 1839 w Warszawie, zm. 14 października 1904 w R.), żonaty z Heleną Marią Emilią Rzewuską h. Krzywda ur. 18 czerwca 1858 w Będkowie – jego grób znajduje się przy kościele w Będkowie. Korzybscy pochodzili z arystokracji i posiadali oprócz R. nieruchomość w Warszawie^[7]. Władysław pracował przez jakiś czas w rosyjskim Ministerstwie Komunikacji. Synem Władysława i Heleny był Alfred Korzybski (ur. 3 lipca 1879 r. w Warszawie zm. 1 marca 1950 r. w Lakeville, Con., USA) inżynier, lingwista, semantyk. Młody Alfred studiował inżynierię chemiczną w Warszawie ale często przyjeżdżał do R.

W 1887 r. majątek obejmował „30 włók (503,9 ha) ziemi w tym 400 mórg ziemi ornej, 300 mórg po wycince lasu, reszta las, drogi i obejścia”^[8]. Dobra R. zostały przez Korzybskiego wzorowo zmeliorowane – doświadczenia zawarł w książkach „Melioracyje rolne” wyd. w 1887 r. i „Instrukcyja do przeprowadzenia melioracyj rolnych” 1989. System odkrytych rowów Korzybskiego był szeroko stosowany w XIX w.

W 1888 wieś miała 8 domów i 71 mieszkańców a folwark 4 domy i 50 mieszk.^[6].

Dwór w Rudniku za Jana Kostrzeńskiego w 1914 r.

W 1913 majątek R. miał 340 ha, kiedy kupił go Jan Nepomucen Kostrzeński (28 grudnia 1884 Wola Pierowa – 29 maja 1952 Piotrków T.), h. Deszpot^[9]. W 1921 ożenił się z Marią z Cybulskich 1v. Klawe (1889–1977). Mieli córkę Irenę (1922–1994), która wyszła za Jerzego Jelnickiego (1918–2005) h. Nowina^[10]. Jan Kostrzeński był prezesem Brzezińsko-Łódzkiego Związku Ziemian^[11] a później Reprezentacji Woj. Związku Ziemian^[12]. W r. 1933 wszedł do rady Giełdy Zbożowo-Towarowej w Łodzi^[13].

W Rudniku mieszkał również syn Marii z pierwszego małżeństwa Mieczysław Włodzimierz Klawe (6 sierpnia 1913 Warszawa – 3 grudnia 1973 Szczecin)^[14], który został lotnikiem. Walczył w wojnie obronnej w 1939 r. w 113 EM jako zastępca dowódcy w stopniu ppor. a od 1944 r. w dywizjonach 316 i 309 w Wielkiej Brytanii.

W 1939 r. majątek R. miał już tylko 170 ha. Kostrzeńscy gospodarowali tu do 1945 r., kiedy zostali wywłaszczeni z ziemi i dworu. Przenieśli się do Piotrkowa, gdzie Jan zmarł w 1952, a Maria zamieszkała u córki w Warszawie^[9].

Ich dwór został po wojnie przebudowany i umieszczono w nim szkołę podstawową.

Zabytki

Według rejestru zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa^[15] na listę zabytków wpisany jest obiekt:

• park dworski, nr rej.: 316 z 31.08.1983 i z 30.12.1993

Przypisy

1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 118098
2. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1113 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
3. TERYT
4. Ćwikła Ł., Ród Prusów w Łęczyckiem, Sieradzkiem i Sandomierskiem do XVI w. Rozsiedlenie-Majątki-Kariery, Wyd. UŁ, 2019, s. 87-89 ISBN 978-83-8142-597-1
5. Historia. bedkow.com.pl [dostęp 2020-06-11]
6. Sł. Geogr. K.P., t. IX s. 932, rok 1888
7. Kodish, B. I., „Young Alfred Korzybski”, A Review of General Semantics, Vol. 68, No. 1 (2011), s. 2-20
8. „Tydzień” piotrkowski, nr 29, 17 lipca 1887, s.1
9. Ziemianie polscy XX wieku, tom 8, s. 69
10. Ziemianie polscy XX wieku, tom 7, str. 52
11. „Dziennik Narodowy”, nr 187, 12 października 1927, s. 2
12. „Dziennik Łódzki”, nr 92, 3 kwietnia 1932, s. 9
13. „Głos Poranny”, nr 33, 2 lutego 1933, s. 9
14. Włodzimierz Klawe. niebieskaeskadra.pl [dostęp 2020-06-11]
15. NID: Rejestr zabytków nieruchomych, województwo łódzkie. [dostęp 2008-11-23].