Rak kolczystokomórkowy wykazuje tendencje do powstawania ze zmian przedrakowych, w tym keratosis solaris. Jego powierzchnia jest często złuszczona i owrzodziała
Rak kolczystokomórkowy skóry, rak płaskonabłonkowy skóry[1] – nowotwór złośliwy skóry wywodzący się z komórek naskórka. Rokuje gorzej niż rak podstawnokomórkowy skóry; w przeciwieństwie do niego daje przerzuty, głównie do węzłów chłonnych i odznacza się szybszym wzrostem. Nowotwór ten najczęściej powstaje na podłożu stanów przedrakowych, a czynnikami prowokującymi nowotworzenie są drażnienie mechaniczne, ekspozycja na działanie środków chemicznych i na promieniowanie.
Epidemiologia
Rak kolczystokomórkowy jest drugim pod względem częstości występowania (po raku podstawnokomórkowym) nowotworem skóry i stanowi 20% wszystkich nowotworów złośliwych skóry niebędących czerniakami. Jest częstszy u ludzi rasy białej niż u ludzi rasy czarnej i częstość zachorowań wzrasta z wiekiem: jest najczęstszym nowotworem starszych osób. Z wyjątkiem zmian zlokalizowanych na dolnej części goleni, jest częstszy u mężczyzn niż u kobiet. Wykazano też odwrotnie proporcjonalną zależność częstości występowania raka kolczystokomórkowego skóry od szerokości geograficznej: podwaja się ona co 8–10 stopni szerokości geograficznej, osiągając najwyższą wartość na równiku. Uważa się ponadto, że w ciągu ostatnich kilku dziesięcioleci częstość raka kolczystokomórkowego znacząco wzrosła.
Czynniki ryzyka
Do czynników ryzyka mających istotne znaczenie w patogenezie raka kolczystokomórkowego skóry należą:
Rak kolczystokomórkowy w obrębie wargi u 83-letniej kobiety
Wczesny rak kolczystokomórkowy skóry (carcinoma in situ) ma postać ostro odgraniczonej czerwonej płytki. Zaawansowane zmiany skórne mają charakter wykwitów guzowatych, z hiperkeratozą (brodawkowatych) i niekiedy wrzodziejących. Charakterystyczny jest naciek podstawy i obwałowanie brzegów zmiany (ale nie jest to perełkowaty wał jak w raku podstawnokomórkowym skóry). Zmiany zlokalizowane są zwykle na pograniczu błon śluzowych i skóry (warga dolna, okolice oczodołów, nosa, narządów płciowych). Wyróżnia się dwa typy morfologiczne raka kolczystokomórkowego skóry:
postać wrzodziejąca – charakteryzuje się głębokimi, drążącymi owrzodzeniami o twardych, wałowatych i nacieczonych brzegach,
postać brodawkującą – charakteryzuje się przerosłymi zmianami i mniejszym naciekaniem podstawy niż w postaci wrzodziejącej.
Przebieg zależy od pierwotnej lokalizacji nowotworu, od głębokości naciekania i od stopnia zróżnicowania w obrazie histologicznym. Nowotwory rozwijające się na pograniczu skóry i błon śluzowych prędzej dają przerzuty do węzłów chłonnych.
Rozpoznanie
Przy stwierdzeniu typowych zmian brodawkujących i wrzodziejących w charakterystycznej lokalizacji rozstrzygające jest badanie histologiczne. Badanie to umożliwia też określenie stopnia złośliwości nowotworu w zależności od procentowego udziału komórek atypowych.
Obraz histologiczny i różnicowanie
W raku kolczystokomórkowym skóry komórki o wysokim stopniu atypii obecne są na całej grubości naskórka. Gdy zlokalizowane są ponad błoną podstawną naskórka jest to rak in situ, o naciekaniu mówi się gdy komórki przedostają się pod błonę podstawną. Cytologicznie komórki nowotworowe mają obfitą "łuskowatą" cytoplazmę i duże, hiperchromatyczne jądra o kanciastych obrysach i wyraźnie widocznych jąderkach. W zależności od stopnia zaawansowania nowotworu mogą być obecne duże obszary rogowacenia lub jedynie poronne rogowacenie (dyskeratosis). Mogą być obecne ogniska martwicy.
.jpg)
_squamous_cell_carcinoma_histopathology.jpg)
