Radźendra I

Radźendra I – władca z południowoindyjskiej dynastii Ćolów.

Życiorys

Był jedynym wspominanym przez źródła synem Arumoliego Warmana, który po wstąpieniu na tron przyjął imię Radźaradźy^[1][2]. Jego matką była Wanawan Mahadewi^[3]. Służył w armii Ćolów, nabywając rozległe doświadczenie dowódcze^[4]. Po podboju władztwa Pandjów został mianowany jego wicekrólem, otrzymując jednocześnie okazałą rezydencję w Maduraju. Zwyczaj powierzania niedawno podbitych terytoriów w zarząd następcy tronu utrzymał się aż do czasów Kulottungi I, walnie przyczyniając się do skutecznej kontroli administracji centralnej nad prowincjami na peryferiach państwa Ćolów^[5]. Panowanie rozpoczął w 1012, zatem wciąż jeszcze za życia ojca^[6]. Była to często się powtarzająca praktyka dynastyczna pośród Ćolów. Dwa lata później, zatem gdy już samodzielnie przejął pełnię władzy, stanął na czele rozległego imperium obejmującego terytorium dzisiejszych południowoindyjskich stanów Tamilnadu, Andhra Pradesh oraz Telangana, jak również część współczesnej Kerali czy Karnataki. Kontrolował też część Sri Lanki, a także Malediwy^[7].

Sprawny i zdolny polityk, kontynuował ekspansję zapoczątkowaną przez ojca^[8][9]. Za jego panowania państwo osiągnęło największy zasięg terytorialny^[10]. Dzięki potężnej i doskonale zorganizowanej marynarce wojennej zdołał przejąć kontrolę nad częścią współczesnej Mjanmy oraz Półwyspu Malajskiego, jak i Sumatrą^[11][12]. Na samym zaś subkontynencie indyjskim podległe mu armie dotarły na północ, sięgając Gangesu, a także na północny wschód, najeżdżając Bengal^[13][14]. Na pamiątkę oparcia się o Ganges właśnie władca założył miasto Gangaikonda Cholapuram, do którego następnie przeniósł stolicę^[15]. Dbał o utrzymanie i rozwój sieci relacji handlowych łączących państwo ze światem zewnętrznym, w 1033 wysłał misję kupiecką oraz poselstwo do rządzonych przez dynastię Song Chin^[16][17]. Stał za budową wielu świątyń, hojnie wspierał także szkolnictwo. Za jego panowania otwarto na przykład sanskrycką szkołę w Ennayiram^[18].

Zmarł w 1044 w Brahmadesam. Na tronie zastąpił go Radźadiradźa I, współrządzący państwem już od 1018^[19]. Małżonka Radźendry I, królowa Wira Mahadewi, po śmierci męża popełniła sati^[20].

Przypisy

1. K.A. Nilakanta Sastri: The Cholas. Madras: University of Madras, 1955, s. 168.
2. K.A. Nilakanta Sastri: A History of South India: From Prehistoric Times to the Fall of Vijayanagar. Madras: Oxford University Press, 1958, s. 172. ISBN 0-19-560686-8.
3. S.R. Balasubrahmanyam: Middle Chola Temples.. Faridabad, Haryana: Thomson Press, 1975, s. 230. ISBN 978-9060236079.
4. Matlani 2024 ↓, s. 11.
5. S.R. Balasubrahmanyam: Middle Chola Temples.. Faridabad, Haryana: Thomson Press, 1975, s. 230-231. ISBN 978-9060236079.
6. Raghavan Srinivasan: Rajaraja Chola: Interplay Between an Imperial Regime and Productive Forces of Society. Mumbai: Leadstart Publishing Pvt Ltd, 2021, s. 14. ISBN 978-93-5458-223-3.
7. K.A. Nilakanta Sastri: The Cholas. Madras: University of Madras, 1955, s. 194.
8. Vijaya Ramaswamy: Historical Dictionary of the Tamils Historical Dictionaries of Peoples and Cultures, No. 6. Lanham, Maryland • Toronto • Plymouth, UK: The Scarecrow Press, Inc., 2007, s. XXVI. ISBN 978-0-8108-5379-9.
9. Singh 2020 ↓, s. 73.
10. Raghavan Srinivasan: Rajaraja Chola: Interplay Between an Imperial Regime and Productive Forces of Society. Mumbai: Leadstart Publishing Pvt Ltd, 2021, s. 32. ISBN 978-93-5458-223-3.
11. Anderson 2020 ↓, s. 232.
12. Renugadevi i Lourdu Initha 2019 ↓, s. 372.
13. Iqtidar Alam Khan: Historical Dictionary of Medieval India Historical Dictionaries of Ancient Civilizations and Historical Eras, No. 20. Lanham, Maryland • Toronto • Plymouth, UK: The Scarecrow Press, Inc., 2008, s. 120. ISBN 978-0-8108-5503-8.
14. Iqtidar Alam Khan: Historical Dictionary of Medieval India Historical Dictionaries of Ancient Civilizations and Historical Eras, No. 20. Lanham, Maryland • Toronto • Plymouth, UK: The Scarecrow Press, Inc., 2008, s. 95. ISBN 978-0-8108-5503-8.
15. Salimani 2016 ↓, s. 533.
16. Appadurai 2019 ↓, s. 362.
17. K.A. Nilakanta Sastri: The Cholas. Madras: University of Madras, 1955, s. 606.
18. S.R. Balasubrahmanyam: Middle Chola Temples.. Faridabad, Haryana: Thomson Press, 1975, s. 235. ISBN 978-9060236079.
19. K.A. Nilakanta Sastri: The Cholas. Madras: University of Madras, 1955, s. 195-196.
20. S.R. Balasubrahmanyam: Middle Chola Temples.. Faridabad, Haryana: Thomson Press, 1975, s. 235-236. ISBN 978-9060236079.

Bibliografia

• Balraj Singh. Chola Invasion of Southeast Asia. „IOSR Journal Of Humanities And Social Science (IOSR-JHSS)”. 25 (12), s. 72–76, 2020. ISSN 2279-0837. 
• Simran Matlani. Evaluation Of Temple Architecture Of Rajendra Chola. „International Journal of Creative Research Thoughts (IJCRT)”. 12 (2), s. 11–20, 2024. ISSN 2320-2882. 
• Pearls and Power: Chōla’s Tribute Mission to the Northern Song Court within the Maritime Silk Road Trade Network. W: James A. Anderson: Silk Roads: From Local Realities to Global Narratives. Jeffrey D. Lerner, Yaohua Shi (red.). Philadelphia: Oxbow Books, 2020, s. 223–235. ISBN 978-1-78925-470-9.
• Vijakumar H. Salimani. South Indian Administration during Chola Period. „IJSR - International Journal of Scientific Research”. 5 (1), s. 533–535, 2016. ISSN 2277-8179. 
• K. Appadurai. TRADE AND COMMERCE UNDER THE IMPERIAL CHOLAS. „Journal of Emerging Technologies and Innovative Research (JETIR)”. 6 (6), s. 355–363, 2019. ISSN 2349-5162. 
• J. Renugadevi, S. Lourdu Initha. Chola’s Naval Supremacy for Developing Trade with China. „Journal of Emerging Technologies and Innovative Research (JETIR)”. 6 (4), s. 355–363, 2019. ISSN 2349-5162.