Róża Branicka

Róża Branicka

Róża z Potockich Branicka
Portret Róży Branickiej pędzla Ary Scheffera
Pilawa
Rodzina	Potoccy herbu Pilawa
Data i miejsce urodzenia	31 sierpnia 1782 Humań
Data i miejsce śmierci	20 grudnia 1862 Paryż
Ojciec	Stanisław Szczęsny Potocki
Matka	Józefina Amalia Potocka
Mąż	Antoni Potocki Władysław Grzegorz Branicki
Dzieci	Ksawery Branicki Eliza Branicka Aleksander Branicki Zofia Odescalchi Konstanty Branicki Katarzyna Branicka Władysław Michał Branicki
Odznaczenia

Róża Branicka, de domo Potocka, primo voto Potocka (ur. 31 sierpnia 1782 w Humaniu^[1], zm. 20^[2] grudnia^[3] 1862 w Paryżu) – polska arystokratka, artystka amatorka.

Życiorys

Urodziła się w 1782 roku w Humaniu w rodzinie Stanisława Szczęsnego Potockiego i Józefiny Amalii z Mniszchów^[4].

Jej pierwsze małżeństwo – z Antonim Potockim, z którym miała córkę – zakończyło się rozwodem w 1812 roku^[5]. Wyszła później za mąż za Władysława Grzegorza Branickiego, z którym miała siedmioro dzieci^[4]: Ksawerego, Elżbietę, Aleksandra, Zofię, Konstantego, Katarzynę i Władysława. Matka Branickiego była przeciwna małżeństwu i odmawiała spotkania z Różą do 1831 roku. Po śmierci Branickiego, Róża wyjechała do Francji^[5]. W 1849 roku kupiła dla syna Ksawerego zamek^[5][3] i połowę nieruchomości w Montrésor, a także 2300 hektarów okolicznej ziemi^[3]. Na zamku zgromadzono liczne poloniki^[5]. W miejscowości Branicka ufundowała szkołę^[5].

Amatorsko zajmowała się rysunkiem i akwarelą^[5]. W dzieciństwie prawdopodobnie brała udział w rodzinnym wyszywaniu chorągwi, które zostały przekazane Stanisławowi Augustowi Poniatowskiemu podczas jego odwiedzin w Tulczynie, gdy wracał ze spotkania z Katarzyną II^[5]. W zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie znajdują się dwa portrety, które Branicka wykonała techniką akwarelową^[4]: Portret Zofii Żółtowskiej (29 x 21,6 cm) oraz Portret Bernarda Potockiego (30,2 x 22,6 cm)^[5]. W muzeum znajduje się także portret Branickiej pędzla Ary Scheffera^[6]. Jej córki Elżbieta, Zofia i Katarzyna również zostały artystkami amatorkami^[4].

Branicka pojawiała się w listach Zygmunta Krasińskiego, którego była teściową, pod pseudonimem „Fregata”^[5].

Posiadała najwyższy rosyjski order kobiecy^[7]. W kwietniu 1837 została odznaczona małym krzyżem orderu św. Katarzyny^[8].

Zmarła 20 grudnia 1862 w Paryżu^[3]. Początkowo jej szczątki spoczęły na cmentarzu w Montrésor, po czym zostały przeniesione do krypty grobowej Potockich^[9] pod kościołem św. Marcina w Krzeszowicach^[5].

Galeria

• 
  Portret Andrzeja Bernarda Potockiego, Muzeum Narodowe w Warszawie
• 
  Portret córki
• 
  Spotkanie na drodze

Przypisy

1. Według inskrypcji nagrobnej w krypcie grobowej Potockich w kościele św. Marcina w Krzeszowicach.
2. Według inskrypcji nagrobnej Róży Branickiej w Krzeszowicach zmarła ona w dniu 28 grudnia 1862 r. - jednak nie jest to wiarygodna informacja, gdyż o śmierci hrabiny donosił Kurier Warszawski już w dniu 22 grudnia 1862 r.
3. Iwona M.I.M. Dacka-Górzyńska Iwona M.I.M., SławomirS. Górzyński SławomirS., PiotrP. Ugniewski PiotrP., Polacy pochowani na cmentarzu w Montrésor. Les Polonais enterrés au cimetiere de Montrésor, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa, 2008, s. 9, ISBN 978-83-924311-3-8 .
4. AleksandraA. Bernatowicz AleksandraA., Potocka Róża, [w:] Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających (zmarłych przed 1966 r.). Malarze, rzeźbiarze, graficy, t. 7, Instytut Sztuki PAN, 1971, s. 439 .
5. KrzysztofK. Załęski KrzysztofK., Róża Branicka, [w:] Artystki polskie. Katalog wystawy, AgnieszkaA. Morawińska (red.), Muzeum Narodowe w Warszawie, 1991, s. 122 .
6. Portret Róży Branickiej [online], Muzeum Narodowe w Warszawie – Zbiory Cyfrowe [dostęp 2021-03-14] .
7. Włodzimierz Jakubowski: Ordery i medale Rosji. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 1993, s. 16. ISBN 83-85263-45-4.
8. Список кавалерам россійских императорских и царских орденов. Санкт-Петербург: Тип. II Отд. Собственной Е.И.В. Канцелярии, 1850, s. 21.
9. Albert KonradA.K. Sendor Albert KonradA.K., Adam Józef Potocki (1822-1872), Kraków 2021, s. 225 .