Elementy krytyczne w ziemskim systemie klimatycznym, na podstawie Lenton i inni (2008)Przewidywane oddziaływania między niektórymi punktami krytycznymi w ziemskim systemie klimatycznym, na podstawie Lenton et al. (2008) i Kriegler i inni (2009)
Punkt krytyczny w ziemskim systemie klimatycznym – wartość lub szybkość zmiany wartości (próg) przekroczenie której może prowadzić do znaczącej zmiany klimatu, która może być nieodwracalna (zob. system klimatyczny(inne języki)). Występujące w systemie dodatnie sprzężenie zwrotne może prowadzić do przyspieszenia, nieodwracalnych zmian systemu[1]. Potencjalne punkty krytyczne zidentyfikowano zarówno w geofizycznych częściach systemu klimatycznego, jak i w dotkniętych zmianami ekosystemach[2].
Punkty krytyczne są szczególnie istotne w odniesieniu do obaw związanych z globalnym ociepleniem. Potencjalne skutki uruchomienia sprzężeń zwrotnych są modelowane a modele weryfikowane na podstawie zachowań ziemskiego systemu klimatycznego w przeszłości. Zainicjowane przez działalność ludzką zmiany naturalnego obiegu węgla i ziemskiego albedo mogą skutkować lawinowym przekraczaniem kolejnych punktów krytycznych, co doprowadzi planetę do cieplarnianego stanu klimatycznego[5][6].
Wielkoskalowe elementy ziemskiego systemu, które mogą przekroczyć punkt krytyczny, nazywane są elementami krytycznymi[7]. Przykładami takich elementów są pokrywy lodowe Grenlandii i Antarktydy, których kurczenie się może spowodować podniesienie poziomu morza o dziesiątki metrów.
Skutki przekroczenia punktu krytycznego nie muszą być natychmiastowe, pojemność cieplna wprowadza bezwładność do układu. Przykładowo, przy wzroście temperatury nieuniknione będzie stopienie części pokrywy lodowej Grenlandii i Antarktydy Zachodniej. Sama pokrywa lodowa może jednak utrzymywać się jeszcze przez wiele stuleci[8].
Jan Kubicki, Krzysztof Kopczyński, Jarosław Młyńczak, opracowali badanie naukowe w czasopiśmie "Applications in Engineering Science". Opierając się na eksperymentach, wykazali, że zdolność dwutlenku węgla (dalej: CO2) do pochłaniania promieniowaina ulega nasyceniu i dodanie CO2 do atmosfery nie może mieć znaczącego wpływu na klimat przy wzroście powyżej progu ok. 300ppm[9]. Artykuł ten został wycofany z publikacji z uwagi na wadliwy proces recenzji, który nie spełaniał standardów rzetelności czasopisma[10].
