Przyczyna Górna

Przyczyna Górna
wieś
Ilustracja
Kościół św. Jerzego
Państwo

 Polska

Województwo

 lubuskie

Powiat

wschowski

Gmina

Wschowa

Liczba ludności (2022)

578[2]

Strefa numeracyjna

65

Kod pocztowy

67-400[3]

Tablice rejestracyjne

FWS

SIMC

0377986

Położenie na mapie gminy Wschowa
Mapa konturowa gminy Wschowa, w centrum znajduje się punkt z opisem „Przyczyna Górna”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej znajduje się punkt z opisem „Przyczyna Górna”
Położenie na mapie województwa lubuskiego
Mapa konturowa województwa lubuskiego, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Przyczyna Górna”
Położenie na mapie powiatu wschowskiego
Mapa konturowa powiatu wschowskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Przyczyna Górna”
Ziemia51°48′32″N 16°17′04″E/51,808889 16,284444[1]

Przyczyna Górnawieś w Polsce położona w województwie lubuskim, w powiecie wschowskim, w gminie Wschowa.

Historia

Wieś istnieje co najmniej od początku XIII wieku. Wymieniona w łacińskim dokumencie z 1210 jako „Pretsino”, w 1273 (według zachoanej kopii z XVII wieku) „Priczyn, Przyczyn”, 1290 „Predsin”, 1326 (wg. kop. XVII w.) „Przyczyny”, 1327 (kop. XVII w.) „Pritschinin Antiquum”, 1404 „Pizedczin Superior”, 1405 „Prziczina”, 1459 „Przyczina”, 1506 „Priczyna”, 1514 „Maior Priczina”, 1517 „Superior Priczkinaw, Superior Priczkina”, 1529 „Prziczna”, 1548 „Pritschina”, 1548 „Przithczina”, 1579 „Priczina Maior”, 1672 „Magna Przyczyna”, w 1944 w czasie III Rzeszy „Ober Pritschen”[4].

Osada ma jednak wcześniejszą metrykę niż zachowane o niej archiwalne zapisy. Archeolodzy odkryli na północ od wsi cmentarzysko szkieletowe z X-XI wieku oraz ślady osady z fragmentami naczyń z XI-XIII wieku. Fragmenty naczyń z XI-XIII wieku znalezione zostały także we wsi[4].

Wieś leżała na pograniczu Wielkopolski oraz Dolnego Śląska przy granicy Korony Królestwa Polskiego z księstwie głogowskim. Początkowo należała do kasztelanii przemęckiej, a w 1563 do powiatu wschowskiego Korony Królestwa Polskiego. W 1405 była siedzibą własnej parafii. W 1510 należała do dekanatu wschowskiego[4].

Przed lokacją teren, na którym powstała miejscowość, był początkowo polem należącym do miasta Wschowa. Był on własnością książęcą, a później królewską czyli t.zw. królewszczyzną należącą do królów polskich. Pierwszy dokument związany ze wsią pochodzi z 1210 i jest niezrealizowaną fundacją, nadaniem księcia wielkopolskiego Władysława Odonica dla opactwa cystersów w Przemęcie[4].

W archiwach zachowała się treść aktu lokacyjnego wsi z końca XIII wieku. W 1273 książę wielkopolski Przemysł II nadał sołtysowi Walterowi wieś Przyczyna Górna celem lokacji na prawie niemieckim. Wieś miała liczyć 50 łanów, a sołtys miał w niej sprawować sądownictwo z wyłączeniem spraw o zabójstwo. Miał on także prawo pobierać 1/3 kar sądowych. Otrzymał co siódmy łan wolny od obciążeń, a ponadto 2 łany wolne dla karczmy, która powstała w mieście Wschowie oraz młyn zbożowy. Po upływie 12 lat wolnizny z każdego łanu mieszkańcy mieli płacić jedną grzywnę czynszu oraz po 3 miary głogowskie pszenicy, owsa i żyta[4]

W 1290 ksiązę głogowski i wielkopolski Henryk III Głogowczyk zezwolił, aby 15 nieurodzajnych łanów frankońskich, jakie w Przyczynie Górnej należały do miasta Wschowy, liczyć przy opłacaniu czynszu jako 10 łanów[4]

Według kopii z XVII wieku w 1326 książę głogowski i wielkopolski Henryk IV Wierny zaświadczył, że Lutold z Malewicz przed śmiercią nadał opactwu cystersów w Wieleniu 5 łanów w Przyczynie Górnej, z których trzy łany posiadali „bracia Cedelitz Weleylinus i Maranus” oraz po jednym łanie należących do Guncelina z Trwiny oraz Hermana z Wellersdorfu. W 1327 książę głogowski i wielkopolski Przemko głogowski zatwierdził Hermanowi z Drzewc przywilej wystawiony przez Henryka II w sprawie 5 łanów w Przyczynie Górnej, należących do folwarku Temchina z Seidlitz[4].

W 1345 król polski Kazimierz III Wielki nadał miastu Wschowa wieś wraz z kościołem. W 1404 król polski Władysław II Jagiełło potwierdził mieszczanom wschowskim m.in. posiadanie wsi Przyczyna Górna wraz z kościołem. W latach 1444-1466 źródła notują sołtysa wsi Mikołaja Herolta. W 1444 na jego prośbę król polski Władysław III Warneńczyk zatwierdził przywilej lokacyjny z 1273, a w 1447 to samo uczynił król polski Kazimierz IV Jagiellończyk. W 1450 król polecił staroście wschowskiemu bronić wsi przed nadmiernymi obciążeniami ze strony rajców wschowskich. W 1459 król rozstrzygnął spór sołtysa Mikołaja z rajcami Wschowy. W 1466 Mikołaj sołtys w Przyczyny Górnej toczył proces sądowy z bractwem altarystów we Wschowie[4]

W 1497 wieś miała dwóch sołtysów Andrzeja Herolta oraz jego brata. W tym roku król polski oraz książę głogowski Jan I Olbracht nadał prawo do ich dóbr kasztelanowi lądzkiemu oraz sędziemu ziemskiemu poznańskiemu Piotrowi Opalińskiemu herbu Łodzia z powodu nie dopełnienia obowiązku uczestnictwa w pospolitym ruszeniu w czasie wojny polsko-tureckiej (1485–1503). W 1517 szlachcianka Katarzyna Racławkowska wdowa po Andrzeju Herolcie sołtysie i dziedzicu w Przyczynie Górnej pozwała rajców Wschowy o zagarnięcie sołectwa, na którym zmarły mąż zapisał jej w dożywocie 30 grzywien oprawy wdowiej. Rajcy w odpowiedzi na zarzuty oznajmili, że kupili to sołectwo od zmarłego Andrzeja Herolta za zgodą Katarzyny, która okazała dokument zatwierdzający jej oprawę, wystawiony przez starostę wschowskiego Wojciecha Górskiego. Ostatecznie sąd uznał dokument i przyznał sołectwo Katarzynie[4].

W 1564 wieś należała do mieszczan wschowskich. W latach 1578-1642 kościół w Przyczynie Górnej znalazł się w ręku innowierców, którzy w 1591 w miejsce drewnianego wybudowali nowy kościół murowany z cegły. Kościół w ich ręku pozostał przez 70 lat. W 1672 odbyła się jego wizytacja. Murowany kościół pod wezwaniem św. Jerzego należał wówczas do króla polskiego Jana II Kazimierza Wazy. Miejscowy pleban posiadał własne role we wsi[4].

Miejscowość odnotowano również w historycznych rejestrach poborowych. W 1273 wieś liczyła 50 łanów. W 1563 odbył się e niej pobór od 41 łanów, a w 1566 od 41 łanów. W 1564 we wsi odnotowano 41 łanów oraz 3 pręty. W 1579 pobrano podatki od 50 łanów, dwóch zagrodników z rolami, 11 zagrodników bez roli, dwóch komorników z inwentarzem, 11 komorników bez inwentarza, owczarza wypasającego 40 owiec[4].

Do czasu rozbiorów leżała w Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Wskutek II rozbioru Polski w 1793, miejscowość przeszła pod władanie Prus i jak cała Wielkopolska znalazła się w zaborze pruskim.

25 czerwca 2009 roku sołectwo zamieszkiwało 612 osób[5].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa leszczyńskiego.

Zabytki

Pałac

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są[6]:

  • kościół filialny pod wezwaniem św. Jerzego, z XIV wieku, XVII wieku
  • pałac – dwór neoklasycystyczny nr 67, z XIX wieku
  • pałac nr 1, z połowy XIX wieku
  • spichrz folwarczny, z XIX wieku.

Zobacz też

Przypisy

  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 111542
  2. NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-07].
  3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1062 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  4. a b c d e f g h i j k Gąsiorowski 1992 ↓, s. 888–889.
  5. Sołectwa, Sołtysi i Rady Sołeckie. wschowa.pl, 2009-06-25. [dostęp 2009-08-13].
  6. Rejestr zabytków nieruchomych woj. lubuskiego – stan na 31.12.2012 r.. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 85–86. [dostęp 2013-02-23].

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Read other articles:

Ontario, Canada statute Map of French service areas in Ontario.[note 1] Dark blue indicates areas designated in their entirety; light blue indicates areas that include designated communities. The French Language Services Act (French: Loi sur les services en français) (the Act) is a law in the province of Ontario, Canada which is intended to protect the rights of Franco-Ontarians, or French-speaking people, in the province. The Act does not give the French language full official langu...

 

Windows NT 3.1PembangunMicrosoftKeluarga OSMicrosoft WindowsModel sumberSumber tertutupDirilis kemanufaktur27 Juli 1993; 30 tahun lalu (1993-07-27)Rilis terbaru3.1 (Build 528: Service Pack 3) / 29 Oktober 1994; 29 tahun lalu (1994-10-29)[1]PlatformIA-32, Alpha, MIPSTipe KernelHibridaLisensiMS-EULADigantikan olehWindows NT 3.5Status dukunganTidak didukung sejak 31 Desember 2000 Windows NT 3.1 adalah merupakan produk pertama dari jajaran sistem operasi Server Microsoft Windows...

 

Artikel ini sebatang kara, artinya tidak ada artikel lain yang memiliki pranala balik ke halaman ini.Bantulah menambah pranala ke artikel ini dari artikel yang berhubungan atau coba peralatan pencari pranala.Tag ini diberikan pada Februari 2023. SDN Cibubur 09 PagiSekolah Dasar Negeri Cibubur 09 PagiInformasiJenisNegeriNomor Pokok Sekolah Nasional20108671Jumlah siswa498 2010StatusAktifAlamatLokasiCibubur, Jakarta Timur, DKI Jakarta, IndonesiaSitus webLaman di Kementerian Pendidikan ...

Political party that existed in Italy from 1892 to 1994 For the modern-day party, see Italian Socialist Party (2007). This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Italian Socialist Party – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (September 2019) (Learn how and when to remove this template message) Ita...

 

Галицький полк уланів Франца Фердинанда №7 Франц ФердинандНа службі 1758 — 1918Країна  Австрійська імперія Австро-УгорщинаВид Кавалерія (Улани)Тип Збройні сили Австро-УгорщиниРоль КавалеріяЧисельність ПолкУ складі 21-ша кавалерійська бригада4-та кавалерійська ...

 

Keuskupan Agung ParanáArchidioecesis ParanensisArquidiócesis de ParanáKatolik Katedral Bunda RosarioLokasiNegaraArgentinaProvinsi gerejawiParanáStatistikLuas30.348 km2 (11.717 sq mi)Populasi- Total- Katolik(per 2004)502.500452,250 (90%)Paroki49InformasiDenominasiGereja KatolikRitusRitus RomaPendirian13 Juni 1859 (164 tahun yang lalu)KatedralKatedral Bunda Rosario, ParanáPelindungBunda RosarioKepemimpinan kiniPausFransiskusUskup agungJuan Alberto Puiggar...

العلاقات التنزانية المولدوفية تنزانيا مولدوفا   تنزانيا   مولدوفا تعديل مصدري - تعديل   العلاقات التنزانية المولدوفية هي العلاقات الثنائية التي تجمع بين تنزانيا ومولدوفا.[1][2][3][4][5] مقارنة بين البلدين هذه مقارنة عامة ومرجعية للدولتين: وجه ...

 

Opslagparenchym met zetmeelkorrels van aardappel Aerenchym (parenchym met grote intercellulaire ruimten) in een moerasplant of waterplant Opslagparenchym van speenkruid Parenchym (Grieks: παρέγχυμα parenchuma = vulmiddel) is een van de drie primaire weefsels van een plant en dient vaak als vulweefsel en als weefsel voor opslag van reservestoffen. De twee andere weefsels zijn collenchym en sclerenchym. In de parenchymcellen van bladeren zitten de bladgroenkorrels. Parenchym komt veel ...

 

This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Public Security Czechoslovakia – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (October 2021) (Learn how and when to remove this template message) You can help expand this article with text translated from the corresponding article in Czech. (February 2...

Canadian ice hockey player Ice hockey player Nick Kypreos Kypreos at the 2010 Winter OlympicsBorn (1966-06-04) June 4, 1966 (age 57)Toronto, Ontario, CanadaHeight 6 ft 0 in (183 cm)Weight 211 lb (96 kg; 15 st 1 lb)Position Left wingShot LeftPlayed for Washington CapitalsHartford WhalersNew York RangersToronto Maple LeafsNHL Draft UndraftedPlaying career 1986–1997 Nikos Nick Kypreos (born June 4, 1966) is a Canadian former professional ice hockey l...

 

1958 film directed by Raoul Walsh The Naked and the DeadTheatrical release posterDirected byRaoul WalshWritten byDenis SandersTerry SandersBased onThe Naked and the Dead(1948 novel)by Norman MailerProduced byPaul GregoryStarringAldo RayCliff RobertsonRaymond MasseyLili St. CyrBarbara NicholsCinematographyJoseph LaShelleEdited byArthur P. SchmidtMusic byBernard HerrmannProductioncompanyRKO Radio PicturesDistributed byWarner Bros. PicturesRelease date August 6, 1958 (1958-08-06)&...

 

NGC 19NGC 19 Kredit: 2MASSData pengamatan (J2000.0 epos)Rasi bintangAndromedaAsensio rekta 00j 10m 40.9d[1]Deklinasi +32° 58′ 59″[1]Pergeseran merah0.015971[1]Kecepatan radial helio4788 ± 3 km/s[1]Jarak207 ± 18 jtc(63,4 ± 5,5 Mpc)[2]Magnitudo semu (V)13,3[3]Ciri-ciriJenisSB(r)bc LINER[3]Ukuran semu (V)1,10' x 0,6' (arcmin)[3]Penamaan lainNGC 19,[3] UGC 98,[3] PGC 759...

第33回主要国首脳会議ハイリゲンダムサミット 第33回主要国首脳会議のロゴ開催国 ドイツ日程 2007年6月6日 - 2007年6月8日会場 メクレンブルク=フォアポンメルン州ハイリゲンダムグランドホテルハイリゲンダム参加者 イギリス フランス アメリカ合衆国 日本 ドイツ イタリア カナダ ロシア前回 第32回主要国首脳会議次回 第34回主要国首脳会議 第33回主要国首脳会議(だ...

 

Hacker group Goatse Securityaka GoatSec[1][2]Goatse Security logoFormationDecember 2009; 14 years ago (2009-12)[3]PurposeHackingMembership Andrew weev Auernheimer[4][5]Sam Hocevar[4][6][7]Daniel Spitler[4][8]Leon Kaiser[2][4]Nick Rucas Price[4][9][10]ProductsClench[11][12]Websitesecurity.goatse.fr (defunct) Goatse Security (GoatSec) was...

 

Roystonea Periode Miocene–Recent PreЄ Є O S D C P T J K Pg N ↓ Roystonea regiaTaksonomiDivisiTracheophytaSubdivisiSpermatophytesKladAngiospermaeKladmonocotsKladcommelinidsOrdoArecalesFamiliArecaceaeGenusRoystonea O.F.Cook Tata namaSinonim takson Gorgasia O.F.Cook[1] lbs Roystonea adalah genus yang terdiri atas 11 spesies palem monoecious (berumah satu), yang berasal dari Kepulauan Karibia, dan pantai yang berdekatan di Amerika Serikat (Florida), Amerika Tengah, dan sisi utar...

Senaquerib Rey de Asiria 705 a. C.-681 a. C.Predecesor Sargón IISucesor Esar-hadón Rey de Babilonia 705 a. C.-703 a. C.Predecesor Sargón IISucesor Marduk-zakir-shumi II 689 a. C.-681 a. C.Predecesor Mushezib-MardukSucesor Asarhaddón Información personalNombre de nacimiento Śïn-ahhe-eribaNacimiento c. 745 a. C. Nimrud (Imperio neoasirio) Fallecimiento 20 de octubre de 681 a. C.jul. Nínive (Imperio neoasirio) Causa de muer...

 

Ahmed Salah Hosny Datos personalesNacimiento El Cairo (Egipto)11 de julio de 1979Nacionalidad(es) EgipciaCarrera deportivaDeporte FútbolTrayectoria 1997–1998 Al Ahly 1998–1999 VfB Stuttgart II 1998–2001 VfB Stuttgart 2001–2002 K.A.A. Gent 2003–2004 Al Ahly 2004–2006 Çaykur Rizespor Kulübü 2006–2007 El-Mokawloon El-Arab Sporting Club 2007–2008 Ismaily 2008–2008 Zhejiang Greentown[editar datos en Wikidata] Ahmed Salah Hosny (11 de julio de 1979) es un exfutbolist...

 

This article relies excessively on references to primary sources. Please improve this article by adding secondary or tertiary sources. Find sources: Ooredoo Oman – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (May 2016) (Learn how and when to remove this template message) This article needs to be updated. Please help update this article to reflect recent events or newly available information. (September 2022) Ooredoo OmanTypePrivateIndustryTelecommunica...

الدورى السعودى الممتاز 1982–83 البلد المملكه العربيه السعوديه  فئة المنافسه كورة القدم للرجال  الرياضه كورة قدم  الموسم 7  عدد المشاركين الفايز نادى الاتفاق  تعديل  الدورى السعودى الممتاز 1982–83 (بالانجليزى: Saudi Premier League 1982–83) هوا موسم رياضى فى كورة قدم اتعمل فى ...

 

Борис Гаганелов Общая информация Полное имя Борис Атанасов Гаганелов Родился 7 октября 1941(1941-10-07)[1][2]Петрич, Благоевградская область, Болгария Умер 5 июня 2020(2020-06-05)[3][4] (78 лет)София, Болгария Гражданство  Болгария Рост 178 см Позиция защитник Молодёжны...

 

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!