Potoczek (powiat janowski)

Potoczek

wieś
Dwór z XIX w., obecnie szkoła rolnicza
Państwo	Polska
Województwo	lubelskie
Powiat	janowski
Gmina	Potok Wielki
Liczba ludności (2021)	780[2][3]
Strefa numeracyjna	15
Kod pocztowy	23-313[4]
Tablice rejestracyjne	LJA
SIMC	0803905[5]
Położenie na mapie gminy Potok Wielki Potoczek
Położenie na mapie Polski Potoczek
Położenie na mapie województwa lubelskiego Potoczek
Położenie na mapie powiatu janowskiego Potoczek
50°45′35″N 22°13′22″E[1]

Potoczek – wieś w Polsce, położona w województwie lubelskim, w powiecie janowskim, w gminie Potok Wielki^[6][5].

W latach 1975–1998 wieś należała administracyjnie do województwa tarnobrzeskiego. Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) wieś liczyła 809 mieszkańców^[7].

Miejscowość leży nad brzegami Sanny, oraz niewielkiego jej dopływu o nazwie Stanianka. W jej krajobrazie szczególną uwagę zwracają liczne stawy rybne^[8].

Miejscowa ludność wyznania katolickiego przynależy do Parafii św. Mikołaja Biskupa w Potoku Wielkim oraz Parafii pod wezwaniem Miłosierdzia Bożego w Brzezinach Stojeszyńskich. W miejscowości funkcjonuje jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej posiadająca własna remizę strażacką^[9] oraz filia Gminnej Biblioteki Publicznej w Potoku Wielkim^[10].

Części wsi

Integralne części wsi Potoczek^[6]^[5]

SIMC	Nazwa	Rodzaj
0803911	Brzeziny Potockie	część wsi
0803928	Dębinki	część wsi
0803934	Fabryka	część wsi
0803940	Grójec	część wsi
0803957	Potoczek-Kolonia	część wsi

Historia

Miejscowość pierwszy raz wzmiankowana była już w 1407 roku jako własność Dziersława. Kilka lat później dziedzicem był Czader, właściciel Potoka. W ten sposób wieś weszła w skład kompleksu osadniczego Potoka. W II połowie XV wieku była własnością Koconków. Później często zmieniała właścicieli. W XVII wieku władali nią Wronowscy, następnie Zamoyscy, od których to w 1731 roku kupili wieś Karscy. W 1788 roku wskutek podziału rodzinnego Potoczek przeszedł w ręce Wybranowskich, a w XIX wieku Wolskich.

Dobra Potoczek obejmowały swego czasu znaczne obszary, na których powstały wsie: Dąbrówka, Dąbrowica, Brzeziny i Maliniec.

Kapliczka

Około 1781 roku we wsi zbudowano prywatną kaplicę. W 1827 roku Potoczek liczył 40 domów i 267 mieszkańców. W 1870 roku od Wybranowskich dobra potoczkowskie nabył Adam Przanowski, który stworzył z nich wzorcowe gospodarstwo ziemiańskie. Rozwinął intensywną gospodarkę rybną (od 1879 r.) meliorując bagna i mokradła. Uruchomił: cegielnię, wapniarkę, 2 młyny, tartak, krochmalnię, gonciarnię, smolarnię oraz węglarnię. Zbudował nowy murowany dwór i założył ogród owocowy.

W 1921 roku wieś liczyła 435 mieszkańców. Jeszcze w okresie okupacji austriackiej około 1917 roku powstała szkoła. Wskutek reformy rolnej w 1944 roku majątek Przanowskich został rozparcelowany.

W latach 1955–1973 Potoczek był siedzibą gromady. W 1973 roku uruchomiono pocztę, a w następnym roku remizę ze świetlicę. W 1976 roku powstał Zespół Szkół Rolniczych, który swój początek wziął w 1961 roku od zasadniczej szkoły rolniczej.

• 
  Lamus
• 
  Spichlerz
• 
  Obora i chlewnia, dawna stajnia
• 
  Warsztaty, dawna wozownia

Oświata

W potoczku obiektach podworskich funkcjonuje Zespół Szkół Rolniczych, w którego skład wchodzą^[11]:

• Technikum Rolnicze,
• Technikum Rolnicze dla Dorosłych^[12],
• Technikum Ochrony Środowiska^[13],
• Liceum Zawodowe,
• Technikum Żywienia i Gospodarstwa Domowego,
• Wieczorowe Technikum Rolnicze
• Zasadnicza Szkoła Zawodowa.

Ponadto w miejscowości znajduje się:

• Publiczna Szkoła Podstawowa^[14] z oddziałem Przedszkolnym.
• Publiczne Gimnazjum^[15]

Przypisy

1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 109218
2. Wieś Potoczek w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-02-13] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
3. NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2023-02-13] .
4. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 957 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
5. GUS. Rejestr TERYT
6. Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
7. GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
8. Opis miejscowości na stronie internetowej Gminy Potok wielki.
9. krajowy Rejestr sadowy - KRS.
10. Informacje na stronie internetowej Gminy Potok Wielki.
11. Strona internetowa Gminy Potok Weilki.
12. Informacje o placówce na stronia www.szkolnictwo.net.
13. Informacje o placówce na stronia www.szkolnictwo.net.
14. Informacje o placówce na stronia www.szkolnictwo.net.
15. Informacje o placówce na stronia www.szkolnictwo.net.

Bibliografia

• Baranowski Z.:Rys historyczny miejscowości powiatu janowskiego, Stalowa Wola 2001, ISBN 83-87840-53-X.
• Województwo lubelskie w 15 tomach Słownika geograficznego Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich 1880-1904, oprać. W. Sakławski, Lublin 1974, str. 19, 246, 298-300.
• Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, t. IV, Województwo lubelskie, Warszawa 1924, str. 38.
• Lawera H., Bata A.: Gmina Potok Wielki. Historia i współczesność, Krosno 1999, str. 22, 42-47, 72.
• Sochacka A.: Własność ziemska w województwie lubelskim w średniowieczu, Lublin 1987, s. 114, 154, 176, 203.
• Kuraś S.: Słownik historyczno-geograficzny województwa lubelskiego w średniowieczu, w: Dzieje Lubelszczyzny, t. III, Warszawa 1983, s. 189-190.
• Drabent Z.: Reforma rolna PKWN w kraśnickiem, Lublin 1979 (mps), s. 58-59.
• Rząd Gubernialny Lubelski, sygn.: 155/1872 WP IV, 48-53.
• Komisarz do spraw włościańskich powiatu Janów, sygn.: 432.
• Księgi Grodzkie Lubelskie, Relacje (KGLR), sygn.: 495,72-77v; 363, 205-206; 274, 357v-364.
• Rząd Gubernialny Lubelski, Spisy, sygn.: 32; 143.
• Starostwo Powiatowe Kraśnickie, sygn.: 1257; 122-124.
• Archiwum Zamojskich, sygn.: 586.

• Odnośnik do mapy na Geoportalu.
• Strona internetowa Zespołu Szkół w Potoczku