Portret sarmacki

Popularny, imaginacyjny portret Stanisława Antoniego Szczuki, ok. 1735-1740, nieznanego autora^[1], pałac w Wilanowie, galeria

Portret sarmacki – gatunek malarstwa portretowego typowy dla polskiej sztuki barokowej, przedstawiający szlachtę i magnatów.

Był to rodzaj obrazu przedstawiający postać szlachcica, który z reguły stoi przy stoliku ubrany w reprezentujący strój z zazwyczaj herbem rodowym. Czasami obok namalowanego szlachcica były napisy informujące o jego stanowisku i godnościach. Obok: buława, księga, krucyfiks lub inny symbol urzędu Sarmaty.

Portrety sarmackie charakteryzowały się linearyzmem, dwiema płaszczyznami zdecydowanych barw, akcentowaniem zdobnictwa ubiorów i akcesoriów, a także ostrym realizmem, tj. brakiem idealizacji modela^[2].

Specyficznym rodzajem malarstwa sarmackiego był portret trumienny.

Przypisy

1. Hanna Widacka: Antoni Stanisław Szczuka, zaufany sekretarz Jana III Sobieskiego. Pałac w Wilanowie. [dostęp 2010-06-25]. (pol.).
2. Słownik terminologiczny sztuk pięknych, wyd. PWN, Warszawa 2003, s. 327.