Pieter Aertsen

Pieter Aertsen

Długi Piotr

Data i miejsce urodzenia	1507 lub 1508 Amsterdam
Data i miejsce śmierci	3 czerwca 1575 Amsterdam
Dziedzina sztuki	malarstwo
Epoka	renesans

Pieter Aertsen zwany także Długim Piotrem (ur. 1507 lub 1508 w Amsterdamie, zm. 3 czerwca 1575 tamże) – niderlandzki malarz zaliczany do prekursorów gatunku martwej natury i malarstwa rodzajowego.

Życiorys

Pieter Aertsen działał w Antwerpii w latach 1535–1560. Tam założył szkołę do której uczęszczał m.in. Joachim Beuckelaer. Jego malarstwo charakteryzowało się tematyką ludową i realizmem, dzięki czemu uznawano go za poprzednika Pietera Bruegla. Tematem jego dzieł początkowo były sceny biblijne zaczerpnięte z Nowego Testamentu. W tym okresie namalował m.in. obrazy Widok miasta z Ecce Homo oraz Martwa natura z Chrystusem u Marty i Marii. W późniejszym okresie twórczości Aertsen skoncentrował się na przedstawianiu przeładowanych straganów jarmarcznych lub bogato wyposażonych kuchni. Około 1557 roku artysta powrócił do Amsterdamu.

Twórczość

Do najbardziej znanych dzieł Aertsena należy obraz ołtarzowy Pokłon pasterzy namalowany w 1560 roku. Obraz o wymiarach 90x60 cm znajduje się w Amsterdamie w tutejszym muzeum – Historisch Museum. Do dzisiaj zachował się jedynie fragment dzieła, przedstawiający głowę krowy i dwie postacie pasterzy. Praca została namalowana na zlecenie Nieuwe Kerk w Amsterdamie. Zniszczenie obrazu dokonało się w 1566 roku podczas działań kalwinistów, zwolenników ikonoklazmu. Ocalały fragment został wystawiony początkowo w miejskim ratuszu, a następnie w Rijksmuseum i ostatecznie w Amsterdamskim Muzeum Historycznym.

Innym obrazem malarza jest Kucharka pochodzący z 1550 roku. Dzieło o wymiarach 171x85 cm znajduje się obecnie w Genui w Palazzo Bianco. Obraz był inspiracją dla pracy Bernarda Strozziego o tym samym tytule.

W Muzeum Narodowym w Warszawie znajduje się obraz Czyny miłosierdzia chrześcijańskiego z 1575 roku (M.Ob.2183)^[1].

Wybrane prace

• 
  Scena na targowisku (Wallraf-Richartz-Museum, Kolonia)
• 
  Scena z targu (Kunsthistorisches Museum, Wiedeń)
• 
  Stragan rzeźnika z ucieczką do Egiptu (zbiory sztuki muzeum w Uppsali)
• 
  Wnętrze izby wiejskiej (Muzeum Powiatowe w Nysie)
• 
  Sprzedająca warzywa 1567, Staatliche Museen zu Berlin
• 
  Uczynki miłosierdzia chrześcijańskiego 1575, Muzeum Narodowe w Warszawie

Przypisy

1. Cyfrowe Muzeum Narodowe w Warszawie. Zbiory Obcej Sztuki Nowożytnej. [dostęp 2011-10-27].

Bibliografia

• Ian. Chilvers: Oksfordzki leksykon sztuki. Warszawa: Arkady, 2002, s. 16. ISBN 83-213-4157-8.
• JaninaJ. Michałkowa JaninaJ. (red.), Galeria malarstwa obcego. Przewodnik, Warszawa: Muzeum Narodowe w Warszawie, 1964, s. 27, 141 .

Kontrola autorytatywna (osoba):

• ISNI: 0000000117767046
• VIAF: 95853668
• ULAN: 500027884
• LCCN: nr89016855
• GND: 118643924
• BnF: 139493348
• SUDOC: 02935630X
• NLA: 36094802
• DBNL: aert027, aart012
• BNE: XX5030712
• NTA: 070225680
• BIBSYS: 4054302
• PLWABN: 9810674342005606
• NUKAT: n2017174513
• J9U: 987007449821905171
• CONOR: 53848675

Encyklopedie internetowe:

• PWN: 3866062
• Treccani: pieter-aertsen
• Universalis: pieter-aertsen
• БРЭ: 1832291
• NE.se: pieter-aertsen
• SNL: Pieter_Aertsen
• Catalana: 0000845
• DSDE: Pieter_Aertsen
• Hrvatska enciklopedija: 647