Petter włóczęga (tytuł oryg. Luffar-Petter) – szwedzkaniskobudżetowakomediakrótkometrażowa z 1922 w reżyserii i według scenariusza Erika A. Petschlera. Film uznaje się za oficjalny debiut aktorski Grety Garbo, która wystąpiła w nim pod swoim prawdziwym nazwiskiem Greta Gustafsson[3][4]. Petter włóczęga inspirowany był komediami reżyserowanymi przez Macka Sennetta dla Keystone Studios[2].
Większość współczesnych źródeł podaje, że oryginalna wersja filmu trwała 75 minut, lecz zachowane kopie są dwukrotnie krótsze (35–40 minut)[1].
Fabuła
Peter (Erik A. Petschler) dołącza do armii po ucieczce przed skutkami romansu. Greta Nordberg (Greta Garbo) jest jedną z córek burmistrza (Helmer Larsson) z wojska. Jej ojciec jest majorem, u którego w mieście stacjonuje pułk armii Pettera. Eskapady Pettera obejmują romans z Gretą oraz podszywanie się i kończenie jego małżeństwa z bogatą wdową[2].
Obsada
Opracowano na podstawie materiału źródłowego[5][6]:
Erik A. Petschler – Luffar-Petter / Erik Silverhjälm
Helmer Larsson – Juppe Larsson, burmistrz i major
Gucken Cederborg – Gucken Nordbergh, żona burmistrza
Tyra Ryman – Tyra Nordberg, pierwsza córka
Greta Garbo – Greta Nordberg, druga córka (wym. w czołówce jako Greta Gustafsson)
W lipcu 1922 reżyser komediislapstickowych Erik. A. Petschler, nazywany w środowisku filmowym szwedzkim Mackiem Sennettem, udał się w towarzystwie dwóch aktorek, Gucken Cederborg i Tyry Ryman, do domu towarowego PUB w Sztokholmie, gdzie zaproponował kontrakt filmowy młodej ekspedientce w dziale sukien Grecie Gustafsson[7]. Po pomyślnym przejściu zdjęć próbnych początkująca aktorka 22 lipca złożyła wymówienie w pracy, jako główną przyczynę podając „chęć grania w filmach”[8].
Realizacja
W początkowym założeniu Petschler chciał realizować zdjęcia do filmu w Sztokholmie, aby dzięki temu zredukować koszty i jak najszybciej ukończyć całe przedsięwzięcie. Ówczesne przepisy zabraniały kąpieli w granicach miasta, wskutek czego film nagrywano w Dalarö, miejscowości oddalonej od stolicy Szwecji o godzinę drogi parowcem[8]. Inną scenerią było Norrtälje[2]. Reżyser wspominał w późniejszym czasie, że większa część aktorów niechętnie zbliżała się dowody, poza Gretą Garbo. Podczas nagłej ulewy początkująca aktorka zaimprowizowała wraz z Tyrą Ryman w kostiumach kąpielowych dziki indiański taniec, co Petschler porównywał do „pobudzającego widoku dla bogów”[8]. Za pięć dni zdjęciowych Garbo otrzymała wynagrodzenie w wysokości 50 koron[8]. Okres zdjęciowy trwał od 9 sierpnia do 28 września 1922[2].
Odbiór
Premiera i recenzje kinowe
Premiera Petera włóczęgi miała miejsce 26 grudnia 1922[5] w kinie Odéon-Teatern[9]. Film otrzymał w większości negatywne recenzje[2]. Szwedzki magazyn „Swing”, w jednej z nielicznych pochlebnych opinii napisał: „[Film] może nie być w stanie konkurować z zagranicznymi wzorami w zakresie zabawnych sytuacji i technicznej finezji; ale choć zażywające kąpieli amerykańskie piękności mogą być ładniejsze i subtelniejsze, to nasze Szwedki mają w sobie więcej świeżości i czaru”[10], dodając, że „Greta Gustafsson może i zostanie szwedzką gwiazdą kina, lecz wyłącznie ze względu na swą anglosaską aparycję”[9]. Garbo, w wywiadzie udzielonemu magazynowi „Photoplay” w kwietniu 1930, odnosząc się do swojego występu w filmie, przyznała, że była to „najbardziej szalona rzecz, jaką kiedykolwiek zrobiłam”[11].