Pedagogika emancypacyjna

Pedagogika emancypacyjna – koncepcja pedagogiki powstała na przełomie lat 60. i 70. XX wieku, zaproponowana przez Paulo Freire w książce „Pedagogika uciśnionych”. Pedagogika emancypacyjna potępia tradycyjny system nauczania (bankowy model edukacji), w którym nauczyciel jest stawiany na poziomie nieomylnego mistrza, a uczeń ma za zadanie odtwarzanie wszystkiego zadanego przez dorosłego. Pedagogika emancypacyjna była buntem, wobec narzucania ludziom sposobu myślenia w aspekcie politycznym i oświatowym, była zapoczątkowana jako proces dążący do podmiotowości, wyzwolenia, wpływu na obecne konteksty społeczno-kulturowe. Entuzjaści tej koncepcji pragnęli zniesienia władzy oraz wprowadzenia reform[1]. Przedstawicielami nurtu są Iwan Illich i Noam Chomsky.

Metody w pedagogice emancypacyjnej

  • Dialog – dialog edukacyjny ma na celu możliwość zadawania problemów, w sytuacji, gdy wypowiedź każdej ze stron jest równej wartości. Umożliwia on uczestnikom wypowiedzenia się, bez narażania się na ocenianie.
  • Stawianie problemów – umożliwia każdemu biorącemu udział w dialogu, realnie zapoznać się z tematem. Dzięki zastosowaniu stawiania problemów edukacja nabiera: Słuszności, Zrozumiałości, adekwatności, prawdziwości i szczerości danego tematu.
  • Synektyka – jej zadaniem jest kreatywne i odważne rozwiązywanie zadań zbiorowych. Sposób prowadzenia ma umożliwić rozwiązywanie zadań bez ograniczeń, a sam proces ma rozwijać kreatywność[2].

Etapy powstawania koncepcji

  1. Etap negacji (do lat 70. XX wieku) – powstawały projekty zerwania z tradycyjną kulturą, odbywały się również protesty mające na celu wprowadzenie radykalnych zmian.
  2. Etap wdrażania pozytywnych rozwiązań do praktyki społecznej – wdrażano w życie przygotowanie młodych ludzi do racjonalnego wyrażania buntu, etap ten trwa od lat 70. XX wieku do teraz, a w życie systematycznie wchodzą nowe środki obywatelskiej i kulturalnej emancypacji.
  3. Etap wdrażania koncepcji emancypacji do szkolnej praktyki – rozgłaszano hasła dotyczące konieczności prowadzenia przez uczniów dialogu, pochwala się stawianie problemów przez uczniów, kolejną zasadą jest przestrzeganie praw człowieka[3].

Etapy procesu emancypacji

  • Obrona przed agresją i przymusem, odrzucanie ograniczeń – podmiot musi być świadomy własnych pragnień, musi rozumieć i zauważać istotę źródeł ograniczenia, a także sprzeciwiać się sytuacją opresji, takich jak bunt protest. Ten etap porównuje się do rewolucji – niszczenie wszystkiego co ogranicza, pozbawia dostępu do dóbr, zniewala.
  • Tworzenie kreatywnych rozwiązań – wcześniejszy etap -negacja, zastępowany jest własną inicjatywą zmiany, projektami, w której można wykorzystać własną kondycje intelektualną, fizyczną i emocjonalną.
  • Weryfikacja projektów w praktyce – w tej fazie podjęte są decyzję i organizuje się ruchy mające na celu osiąganie praw i dostępu do wartościowych dóbr[1].

Relacje pomiędzy emancypacją i wychowaniem

  • Emancypacja wychowania – jest rezultatem wyzwolenia od procesu wychowania w takich wymiarach życia jak: naciski grup interesów, naciski polityczne i ideologiczne, monizm rodzajów wychowania oraz brak innych alternatyw.
  • Wychowanie do emancypacji – polega na stwarzaniu warunków, które sprzyjają osiąganiu autonomii i własnej wartości, poprzez rozwój cech osobowościowych takich jak otwartość, godność, mobilność czy odwaga.
  • Emancypacja poprzez wychowanie – w warstwach personalnej i interpersonalnej, jest celem wychowania oraz jest wyznacznikiem form i treści[4].

Cele szczegółowe pedagogiki emancypacyjnej

  • Znajomość siebie, własnych słabych i silnych stron.
  • Operatywność w samodzielnym i zbiorowym działaniu.
  • Wyobraźnia i zdolności w przewidywaniu reakcji swoich i zachowań innych.
  • Odwaga w kwestii podejmowania ryzyka i gotowość ponoszenia odpowiedzialności.
  • Otwartość w kwestii dostrzegania problemów oraz twórczość i innowacyjność, w ich rozwiązywaniu.
  • Gotowość do rezygnacji ze standardów, rytuałów i stereotypów.
  • Kierowanie się własną świadomością.
  • Zakończenie przekazywania depozytu wiedzy.
  • Dostosowanie szkolnictwa do praktyki społecznej[3].

Współczesne nurty pedagogiki emancypacyjnej

  • Pedagogika emancypacyjna w wąskim zakresie
  • Pedagogika wyzwolenia
  • Pedagogika radykalna

Przypisy

  1. ↑ a b Maria Czerepaniak-Walczak, Pedagogika emancypacyjna, rozwój świadomości krytycznej człowieka, 2006, ISBN 83-60083-54-1.
  2. ↑ Ivan Illich, Odszkolnić społeczeństwo, 2011, ISBN 978-83-62418-03-9.
  3. ↑ a b Maria Czerepaniak-Walczak, Między dostosowaniem a zmianą, elementy emancypacyjnej teorii edukacji, 1995, ISBN 83-85798-67-6.
  4. ↑ Bogusław Śliwierski, Współczesne teorie i nurty wychowania, 2015, ISBN 978-83-7850-279-1.

Bibliografia

  • Czerepaniak-Walczak M., (1995) Między dostosowaniem a zmianą. Elementy emancypacyjnej teorii edukacji, Wydawnictwo Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin
  • Czerepaniak-Walczak M., (2006) Pedagogika emancypacyjna, rozwój świadomości krytycznej człowieka, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk
  • Illich I., (2011) Odszkolnić społeczeństwo, Fundacja Bęc Zmiana
  • Śliwerski B., (2015) Współczesne teorie i nurty wychowania, Oficyna Wydawnicza „Impuls”

Linki zewnętrzne

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!