Osiem trygramów z nazwami i reprezentowanymi przez nie siłami przyrody
Osiem trygramów (bagua) – starochińska koncepcja filozoficzna, według której siły przyrody można uprościć do ośmiu podstawowych elementów, reprezentowanych przez tzw. trygramy. Graficzną reprezentacją bagua jest ośmiokąt foremny, w którym każdy bok odpowiada jednemu z nich.
W centrum ośmiokąta wpisuje się zazwyczaj taijitu, bo same trygramy są kombinacjami yin i yang. Każdy trygram (gua) składa się bowiem z trzech linii - ciągłych (symbolizują yang) lub przerywanych (yin). Dwa gua składają się z kolei na jeden heksagram. 64 możliwe kombinacje heksagramów wyznaczają układ starochińskiego traktatu filozoficzno-wróżbiarskiego Yijing.
Jako narzędzie analityczne koncepcja bagua znalazła zastosowanie w wielu dziedzinach chińskiej kultury i nauki, tj. filozofia i magia taoistyczna, sztuki walki (por. Baguazhang), feng shui, nawigacja itd.
Z Chin koncepcja bagua trafiła do innych krajów Dalekiego Wschodu i znalazła odzwierciedlenie m.in. na fladze Korei Południowej.
Własności ośmiu trygramów
卦名 Trygram
卦名 Nazwa
自然 Natura
性情 Osobowość
家族 Rodzina
方位 Kierunek
意義 Znaczenie
乾 Qian
天 Niebo
健
父 Ojciec
西北 NW
Aktywna energia, niebo.
兌 Dui
泽 Bagno
悦
少女 Najmłodsza córka
西 W
Radość, zadowolenie, stagnacja.
離 Li
火 Ogień
麗
中女 Średnia córka
南 S
Szybki ruch, blask, słońce.
震 Zhen
雷 Grom
動
長男 Najstarszy syn
東 E
Żar, rewolucja, podział.
巽 Xun
風 Wiatr
入
長女 Najstarsza córka
東南 SE
Łagodne przenikanie, giętkość.
坎 Kan
水 Woda
陥
中男 Średni syn
北 N
Niebezpieczeństwo, rwąca rzeka, otchłań, księżyc.
艮 Gen
山 Góra
止
少男 Najmłodszy syn
東北 NE
Nieruchomość, bezruch.
坤 Kun
地 Ziemia
順
母 Matka
西南 SW
Energia pasywna, płodna.
Pochodzenie ośmiu trygramów
Stele lub mozaiki z wyobrażeniem ośmiu trygramów często występują w taoistycznych świątyniach
Istnieją dwa źródła pochodzenia koncepcji bagua:
Uważa się, że osiem trygramów wywodzi się z filozofii yin i yang. Współzależności między dwoma pierwiastkami yin i yang miał opisać legendarny władca-filozof Fuxi w przypisywanym mu powiedzeniu:
Nieograniczone (Wuji) tworzy ograniczone, czyli Absolut (Taiji) Z Taiji wywodzą się dwie formy, czyli yin i yang Dwie formy tworzą cztery fenomeny, zwane mniejszym i większym yang (Taiyang, czyli Słońce), oraz mniejsze i większe yin (Taiyin to Księżyc). Cztery fenomeny działają poprzez osiem trygramów i 64 heksagramy.
Powyższy cytat wykazuje pewne podobieństwo do Genesis, aczkolwiek brak w nim sił sprawczej porównywalnej do Boga; na początku istnieje pustka, w której światło oddziela się od ciemności, ziemia od nieba, ląd od wody, słońce od księżyca itd.
Inny opis filozoficzny przypisuje się królowi Wenowi z dynastii Zhou: "Na początku świata istniało Niebo i Ziemia. Z nich narodziły się wszystkie rzeczy. Niebo symbolizuje trygram Qian, a Ziemię – Kun. Pozostałe sześć trygramów to ich synowie i córki".
Inne znaczenie
W mandaryńskim slangu na Tajwanie oraz kantońskim slangu w Hongkongu słowo bagua, jako symbol wszelkich przekształceń, oznacza plotkę lub plotkarza. Na przykład zwrot 你很八卦 znaczy "Jesteś takim plotkarzem"; 八卦新聞 to "tabloid".
