Operacja Južni potez

Operacja Južni potez

Wojna w Bośni i Hercegowinie
Czas	8–11 października 1995
Miejsce	Mrkonjić Grad
Terytorium	Bośnia
Przyczyna	rozpad Jugosławii, konflikty narodowościowe
Wynik	Układ w Dayton
Strony konfliktu
Herceg-Bośnia  Chorwacja  NATO (naloty)  Republika Serbska
Dowódcy
Ante Gotovina Milenko Lazić
Siły
11 000 5500
Straty
480+
Położenie na mapie Bośni i Hercegowiny miejsce bitwy
44°24′45,0000″N 17°05′06,3600″E

Operacja Južni potez (tłum. Ruch południowy) – ostatnia operacja wojskowa armii chorwackiej podczas wojny w Bośni i Hercegowinie.

10 października 1995 Chorwaci (przy wsparciu nalotów NATO^[1]) ostatecznie zdobyli Mrkonjić Grad, znajdujący się 23 kilometry od Banja Luki. Przez to Banja Luka znalazła się w zasięgu chorwackiej artylerii, a operacja umożliwiła Armii Republiki BiH zajęcie miasta Sanski Most. To skłoniło Serbów do podjęcia rozmów o pokojowym rozwiązaniu kryzysu w Bośni. Po porozumieniu w Dayton miasto Mrkonjić Grad zostało oddane Republice Serbskiej w zamian za korytarz do Goražde − enklawy muzułmańskiej we wschodniej Bośni.

Masakra

Po zdobyciu Mrkonjić Gradu, Chorwaci zamordowali ponad 480 serbskich cywilów i jeńców wojennych^[2]. W kwietniu 1996 roku ekshumowano szczątki ponad 181 osób ze zbiorowej mogiły na cmentarzu prawosławnym^[3][4]. Później w tej okolicy odkryto też inne masowe groby^[5][6].

Według Komisji ds. Oszacowania Szkód Wojennych, splądrowanych i spalonych zostało 3644 domów, a ponad 6000 budynków mieszkalnych zostało zniszczonych lub poważnie uszkodzonych. Na tej podstawie całkowite szkody oszacowano na 680 mln marek niemieckich^[7].

Przypisy

1. EduardE. Šoštarić EduardE., Proširena optužnica protiv Gotovine teretila bi Clintonovu administraciju, „Nacional”, 12 listopada 2003 [dostęp 2019-11-23] [zarchiwizowane z adresu 2012-07-17]  (chorw.).
2. IvicaI. Đikić IvicaI., Hag na juznom potezu [online], B92, 29 sierpnia 2002  (serb.-chorw.).
3. Mrkonjic Grad [online], Srpska Mreza, 2004 [zarchiwizowane z adresu 2015-09-24]  (ang.).
4. Bosnia massacre [online], Srpska Mreza, 3 lutego 2004 [zarchiwizowane z adresu 2015-09-24] .
5. Mrkonjić Grad će tužiti Republiku Hrvatsku [online], Slobodna Dalmacija, 2008  (serb.-chorw.).
6. Operational Team of the Republic of Srpska for Tracing of Missing Persons [online], Nestalirs.com  (ang.).
7. Priprema tužbe do kraja marta [online], Glas Srpske, 18 lutego 2010  (serb.-chorw.).