Offertorium (inaczej Ofiarowanie) – część mszy świętej. W nadzwyczajnej formie rytu rzymskiego następuje po Credo (wyznaniu wiary). W nowym rycie mszy świętej (po roku 1969) zostaje zastąpione Przygotowaniem darów.
W mszy trydenckiej offertorium rozpoczyna się wezwaniem Dominus vobiscum, wezwaniem Oremus i antyfoną offertorium. Antyfona ta należy do proprium missae i jej treść jest zmienna. Jest odmawiana głośno przez kapłana, dodatkowo może być śpiewana przez chór. Po antyfonie następuje ofiarowanie chleba i wina, które zostaną przeistoczone podczas Kanonu. Dokonuje się to przez modlitwę Suscipe sancte Pater... (Przyjmij, święty Ojcze...). Kapłan prosi też Ducha Świętego, by pobłogosławił tę ofiarę (Veni Sanctificator... – Przyjdź, Poświęcicielu...). Po tych modlitwach następuje Lavabo, czyli obmycie rąk. W mszy uroczystej dokonuje się też okadzenia. Offertorium kończy się modlitwą zwaną sekretą, odmawianą po cichu (stąd jej nazwa).
Od strony muzycznej, offertorium było pierwotnie całym psalmem z antyfoną. W czasach Antyfonarza Gregoriańskiego były to już wybrane wersety psalmu śpiewane z antyfoną na sposób responsorialny. Obecnie większość ksiąg liturgicznych zawiera offertoria składające się z samej antyfony, a werset zachował się tylko w mszy requiem[1], aczkolwiek jeszcze w XX wieku wydawano księgi zawierające antyfony offertorium z wersetami[2].
W liturgii posoborowej w czasie offertorium można wykonywać śpiew tzw. na ofiarowanie. W nowej liturgii mszy modlitwy przygotowanie darów oparto na modlitwie żydowskich błogosławieństw[3][4], modlitwy te "przypominają swoją formą żydowskie berakoth, modlitwy błogosławieństwa odmawiane przez głowę rodziny na początku uroczystych posiłków, które miały wymiar religijny"[5].
Porównanie modlitw Ofiarowania i Przygotowania Darów
Porównanie obrzędów ofiarowania w Mszy trydenckiej i przygotowania darów w Mszy posoborowej
Ordo Missae (1570)
Novus Ordo Missae (1969)
Pan z wami. I z duchem twoim. Módlmy się.
[BRAK]
Antyfona na ofiarowanie
[BRAK]
Przyjmij, Ojcze święty, wszechmocny, wiekuisty Boże, tę hostię niepokalaną, którą ja niegodny sługa Twój, ofiarowuję Tobie, Bogu mojemu żywemu i prawdziwemu, za niezliczone grzechy, zniewagi i niedbalstwa moje, za wszystkich tu obecnych, a także za wszystkich wiernych Chrześcijan, żywych i umarłych, aby mnie i im posłużyła do zbawienia w życiu wiekuistym. Amen.
Błogosławiony jesteś, Panie Boże wszechświata, * bo dzięki Twojej hojności otrzymaliśmy chleb, * który jest owocem ziemi i pracy rąk ludzkich; * Tobie go przynosimy, * aby stał się dla nas chlebem życia. (Błogosławiony jesteś, Boże, teraz i na wieki.)
Boże, któryś godność natury ludzkiej, przedziwnie stworzył i jeszcze przedziwnej naprawił, spraw przez tę tajemnicę wody i wina, abyśmy mieli uczestnictwo w Bóstwie Tego, który raczył stać się uczestnikiem człowieczeństwa naszego, Jezus Chrystus, Syn Twój, Pan nasz, który z Tobą żyje i króluje w jedności Ducha Świętego Bóg: przez wszystkie wieki wieków. Amen.
Przez to misterium wody i wina * daj nam, Boże, udział w bóstwie Chrystusa, * który przyjął nasze człowieczeństwo.
Ofiarujemy Ci, Panie, kielich zbawienia, Twojej żebrząc łaskawości, aby jako wonność wdzięczną wzniósł się przed oblicze Twego Boskiego Majestatu za nasze i całego świata zbawienie. Amen.
Błogosławiony jesteś, Panie Boże wszechświata, * bo dzięki Twojej hojności otrzymaliśmy wino, * które jest owocem winnego krzewu i pracy rąk ludzkich; * Tobie je przynosimy, * aby stało się dla nas napojem duchowym. (Błogosławiony jesteś, Boże, teraz i na wieki.)
W duchu pokornych i w sercu skruszonych, przyjm nas, o Panie, i niech ofiara nasza tak się dziś przed obliczem Twoim dokona, aby się podobała Tobie, Panie Boże.
Przyjmij nas, Panie, stojących przed Tobą * w duchu pokory i z sercem skruszonym; * niech nasza ofiara tak się dzisiaj dokona * przed Tobą, Panie Boże, * aby się Tobie podobała.
Przyjdź, Dawco świętości, wszechmogący wiekuisty Boże, i pobłogosław (+) tę ofiarę przygotowaną dla chwały świętego Imienia Twojego.
[BRAK]
Za przyczyną św. Michała Archanioła, stojącego po prawicy ołtarza kadzideł, i wszystkich wybranych swoich, niechaj to kadzidło Pan raczy pobłogo(+)sławić i przyjąć jako wonność miłą. Przez Chrystusa, Pana naszego. Amen.
[BRAK]
To kadzidło, której pobłogosławił, niech się wzniesie ku Tobie, Panie, a na nas niech zstąpi Twoje miłosierdzie.
[BRAK]
Niech się wzbija ku Tobie modlitwa ma, Panie, niby kadzidło, a wznoszenie rąk moich jak ofiara wieczorna. Postaw straż, Panie, przy ustach moich i stałą wartę przy bramie mych warg. Nie skłaniaj seca mego ku złej sprawie, ku bezbożnemu popełnianiu przestępstw.
[BRAK]
Niech Pan zapali w nas ogień swej miłości i płomień wiecznego ukochania. Amen.
[BRAK]
Umywam ręce na znak niewinności: I obchodzę ołtarz Twój Panie. Ażeby śpiewać głośno chwałę Twoją, Aby wysławiać wszystkie cuda Twoje. Umiłowałem, Panie, piękność domu Twego, Stałe mieszkanie Twego Majestatu. Nie trać mnie, Boże, razem z grzesznikami, Ni życia mego z mężami krwawymi. Ich ręce bowiem splamione zbrodniami, Prawica pełna zapłaty przekupstwa. Ja zaś swe życie wiodę w uczciwości, Ratuj mnie przeto, bądź mi litościwy. Nogi moje stoją na gruncie bezpiecznym: Pragnę Cię chwalić w gronie sług Twoich, Panie. Chwała Ojcu.
Obmyj mnie, Panie, z mojej winy * i oczyść mnie z grzechu mojego.
Przyjmij, Trójco Święta, tę ofiarę, którą Ci składamy na pamiątkę męki, zmartwychwstania i wniebowstąpienia Jezusa Chrystusa, Pana naszego, oraz na cześć Najświętszej Maryi Zawsze Dziewicy, świętego Jana Chrzciciela, świętych Apostołów Piotra i Pawła, a także tych (których szczątki są w ołtarzu) i wszystkich świętych: niech posłuży im ku chwale, nam zaś pomoże do zbawienia; niechaj ci, których ze czcią wspominamy na ziemi, raczą orędować za nami w niebie: przez tegoż Chrystusa, Pana Naszego. Amen.
[BRAK]
Módlcie się, Bracia, aby moja i wasza ofiara była przyjęta przez Boga Ojca wszechmogącego.
Módlcie się, * aby moją i waszą Ofiarę * przyjął Bóg, Ojciec wszechmogący.
Niech przyjmie Pan ofiarę z rąk twoich na cześć i chwałę Imienia swego, oraz na pożytek nasz i całego świętego Kościoła swego.
Niech Pan przyjmie Ofiarę z rąk twoich * na cześć i chwałę swojego imienia, * a także na pożytek nasz i całego Kościoła świętego.
