Narodowy Front Wyzwolenia Angoli (port. Frente Nacional de Libertação de Angola, FNLA) – angolska konserwatywna partia polityczna, wcześniej ruch partyzancki[1][2].
Ugrupowanie powstało na bazie utworzonego w 1954 roku Związku Ludności Angoli. Na czele tej grupy stanął Holden Roberto. Związek skupiał członków plemienia Kongo i miał prozachodni oraz konserwatywny charakter[1]. W 1960 roku organizacja zawarła traktat o współpracy z Ludowym Ruchem Wyzwolenia Angoli (MPLA)[1]. Członkowie grupy przeszli szkolenie militarne w Tunezji i Kongo, a nowoczesne uzbrojenie otrzymali od rządu Algierii[3].
W 1962 roku rozpoczęła kampanię rebeliancką na północy kraju. Powstanie zostało zdławione przez portugalskie siły kolonialne, a jego uczestnicy wycofali się do sąsiedniego Zairu. W tym samym roku w Kinszasie powołali Rewolucyjny Rząd Angoli na Wygnaniu z Holdenem Roberto jako premierem, a Związek zmienił nazwę na Narodowy Front Wyzwolenia Angoli. Rząd został poparty przez Organizację Jedności Afrykańskiej[1][2]. W 1966 roku z grupy wyłamał się Jonas Savimbi, który utworzył rozłamowy Narodowy Związek na rzecz Całkowitego Wyzwolenia Angoli (UNITA). Od tamtego czasu FNLA była jedną z trzech sił biorących udział w wojnie niepodległościowej. W 1968 roku po rozpoczętych przez organizację starciach z siłami MPLA rząd emigracyjny FNLA stracił poparcie OJA. W 1972 roku pod dyktatem OJA, FNLA i MPLA powołały wspólną Radę Wyzwolenia Angoli. Na czele Rady stanął Roberto. Powstanie organu nie zatrzymało wzajemnych animozji w ruchu antykolonialnym[1][2][4].
W 1974 roku Portugalczycy zgodzili się na nadanie Angoli niepodległości. FNLA jak i MPLA oraz UNITA weszły w styczniu 1975 roku w skład tymczasowego rządu. Rząd rozpadł się miesiąc później, a w lipcu wybuchła regularna wojna domowa. W listopadzie lider MPLA Agostinho Neto proklamował utworzenie niepodległej Ludowej Republiki Angoli. FNLA i UNITA sprzeciwiły się temu krokowi i proklamowały utworzenie konkurencyjnej Ludowo-Demokratycznej Republiki Angoli, której prezydentem został Roberto. Siły rebeliantów zostały rozbite przez MPLA do początku 1976 roku. W 1977 roku wznowiła kampanię rebeliancką. Z wojny wycofała się pod koniec lat 70. na skutek klęsk militarnych[5][1].
W 1992 roku na gruncie wprowadzenia w Angoli systemu wielopartyjnego, przekształciła się w partię polityczną i wystartowała w wyborach parlamentarnych. Od 1994 roku jest członkiem bloku partii opozycyjnych[2]
Organizacja w różnych okresach czasu była wspierana przez ChRL, Rumunię[6], Libię[7], Izrael, Francję[8][9], Stany Zjednoczone i Zair[2].
Wyniki wyborcze
| Wybory
|
Głosy
|
%
|
Mandaty
|
+/–
|
Miejsce
|
Rząd
|
| 1992[10]
|
94 742
|
2,40
|
|
|
3
|
Opozycja
|
| 2008[11]
|
71 416
|
1,11
|
|
 2
|
5
|
Opozycja
|
| 2012[12]
|
60 951
|
1,08
|
|
1
|
5
|
Opozycja
|
| 2017[13]
|
61 394
|
0,91
|
|
1
|
5
|
Opozycja
|
Przypisy
- ↑ a b c d e f Angola. Historia, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2016-06-15] .
- ↑ a b c d e Narodowy Front Wyzwolenia Angoli, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2016-06-15] .
- ↑ Portugal. web.stanford.edu. [dostęp 2016-06-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-07-15)]. (pol.).
- ↑ George, Edward (2005). The Cuban Intervention In Angola, 1965–1991: from Che Guevara to Cuito Cuanavale. s. 10, 46 and 289.
- ↑ Popular Movement for the Liberation of Angola, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2022-09-30] (ang.).
- ↑ Wright, George (1997). The Destruction of a Nation: United States Policy Towards Angola Since 1945. s. 57.
- ↑ Kręta droga do niepodległości Angoli. Wojna z kolonizatorem przeplatana bratobójczą walką. historia.wp.pl. (pol.).
- ↑ Beit-Hallahmi, Benjamin (1988). The Israeli Connection: Whom Israel Arms and Why. s. 65.
- ↑ Walker, John Frederick (2004). A Certain Curve of Horn: The Hundred-Year Quest for the Giant Sable Antelope of Angola. s. 143.
- ↑ 1992 National Assembly Election. africanelections.tripod.com. (ang.).
- ↑ 2008 National Assembly Eelection. africanelections.tripod.com. (ang.).
- ↑ Eleições Angola 2012 - Comissão Nacional Eleitoral. web.archive.org. (port.).
- ↑ Eleições Angola 2017 - Comissão Nacional Eleitoral. web.archive.org. (port.).
