Najazd litewski na Mazowsze (1255) – litewski najazd na tereny Mazowsza w 1255 roku, podczas którego miało zostać spalone miasto Lublin. Zdarzenie to zostało odnotowane przez Jana Długosza, który krótko wspominał, że wojska litewskie, dowodzone przez Mendoga, spaliły Lublin, spustoszyły jego okolice i wzięły licznych jeńców[1][2].
Historycy wyrażają jednak wątpliwości co do bezpośredniego udziału Mendoga w tej wyprawie. Istnieją sugestie, że atak mógł być dziełem niezależnych grup Litwinów, które nie uznawały władzy wielkiego księcia[1]. W polskiej historiografii często wyjaśnia się, że niektórzy Litwini działali poza kontrolą Mendoga, jednak ta interpretacja jest uznawana za niewystarczającą. Przeważa hipoteza, że wymarsz mógł być faktycznie częścią strategii Mendoga[2].
W czasie ataku Lublin był pod panowaniem księcia Bolesława Wstydliwego, który prowadził aktywną politykę antylitewską. Książę zacieśnił relacje z Zakonem Krzyżackim oraz współpracował z franciszkaninem Bartłomiejem z Pragi (po litewsku Baltramiejusem Prahiškisem), który organizował niezależną krucjatę przeciwko Litwinom i Jaćwingom, przy wsparciu Zakonu Krzyżackiego. Litewski najazd na Lublin można zatem postrzegać jako część szerszego konfliktu zbrojnego między Litwą a księstwem krakowskim[1].
Przypisy