Monopolis – łódzkie centrum biurowo-rozrywkowo-kulturalne, powstające w dawnym Zespole Zakładów Przemysłu Spirytusowego "Monopol Wódczany", zlokalizowane przy ulicy Kopcińskiego 58/60[2]. W latach 1902–2007 kompleks pełnił funkcję fabryki alkoholu (oraz tymczasowo wyrobów tytoniowych), następnie w 2013 roku, po likwidacji zakładów Polmos, teren został wykupiony przez firmę Virako[3] Krzysztofa Witkowskiego[4], która zaadaptowała fabrykę na potrzeby biur, usług i sztuki[3].
Część terenu dawnych zakładów została wcześniej wykupiona przez firmę Virako i na tym terenie został wybudowany biurowiec Forum 76, który został otwarty w 2009 roku. Budynek ten nie jest obecnie własnością firmy Virako - został sprzedany w 2016 roku funduszom inwestycyjnym Benson Elliot i Sharow Capital i powtórnie w 2020 roku funduszowi MVGM[5].
Historia
Był to trzeci pod względem wielkości kompleks fabryczny w Łodzi, zaraz po zakładach Karola Scheiblera oraz Izraela Poznańskiego (obecnie Manufaktura)[6]. Jego historia rozpoczęła się w 1896 roku, gdy rosyjskie Ministerstwo Skarbu kupiło od łódzkiego magistratu i prywatnego właściciela teren w okolicy obecnego tzw. "skrzyżowania marszałków". Po 4 latach powstał tam kompleks budynków fabrycznych z czerwonej cegły, w którym rozpoczęto produkcję wszelkiego rodzaju wódek. Obiekt zaprojektował Franciszek Chełmiński, który nadał obiektowi neogotycki wygląd. Na terenie znajdują się: budynek filtracji i zmiękczania, budynek laboratorium i morsowni, budynek przepompowni spirytusu, magazyn ze zbiornikami spirytusu oraz magazyn spirytusu i denaturatu. Po wybuchu pierwszej wojny światowej teren został oddany magistratowi, a fabryka została przekwalifikowana na produkcję wódki i tytoniu, a w części budynków urządził przytułek dla żebraków, prosektorium i szkołę.
W 1920 roku, przekazano kompleks Skarbowi Państwa, który 9 grudnia 1927 roku produkcję tytoniu przeniósł na ul. Kopernika, zaś w tym miejscu stworzył Państwową Wytwórnię Wódek nr 14 podlegającą Dyrekcji Monopolu Spirytusowego w Warszawie. Po wybuchu drugiej wojny światowej ograniczono produkcję alkoholu i uruchomiono tam magazyn dla Wehrmachtu. W czasach PRL wznowiono produkcję alkoholu, denaturatu oraz octu. W 1963 roku, w wyniku połączenia fabryk w Łodzi i Kutnie zainicjowano Łódzkie Zakłady Przemysłu Spirytusowego, oferujące wódki czyste i gatunkowe oraz denaturat i spirytus. W latach 70. XX wieku zakłady odniosły szczytową formę, uzyskując na 22 produkty znak jakości klasy światowej. W 2007 roku zakład Polmosu postawiono w stan likwidacji, kończąc jednocześnie produkcję alkoholu[7][6].
Zespół budynków wpisany jest do rejestru zabytków pod numerem A/355/1-8 z 25.10.1994[1].
Projekt Monopolis
W 2013 roku właścicielem kompleksu została firma Virako, która rok później ogłosiła powstanie wieloletniego projektu o nazwie "Monopolis". Autorem nazwy oraz loga był Janusz Kaniewski[8]. W latach 2014–17 udostępniono teren dla celów kulturalnych, rozrywkowych i muzycznych[9]. W międzyczasie przeprowadzono także wizję lokalną z pracownikami byłego Polmosu. 16 maja 2017 ogłoszono rewitalizację fabryki pod cele kulturalne, rozrywkowe, usługowe i biurowe, tworząc drugie takie centrum w Łodzi po Manufakturze[3][10]. W obiekcie znajdą się:
- 23 400 m² powierzchni biurowej klasy A, dwa nowe biurowce (9 i 11 piętrowe)
- 5000 m² powierzchni dla usług gastronomicznych
- muzeum produkcji wódki, poświęcone pracownikom byłego Polmosu
- galeria miejska
- basen rekreacyjny, siłownia oraz fitness
- prywatny teatr z mechaniczną widownią która może się zamienić w salę bankietową z zapleczem gastronomicznym
- przedszkole i plac zabaw, świetlica środowiskowa dla dzieci z kinem i miejscem na zajęcia dydaktyczne
- 6 zielonych tarasów na dachach, 2 parki kieszonkowe
- 175 miejsc parkingowych dla rowerów (wraz z szatnią i natryskami)
- 258 miejsc parkingowych dla samochodów (wraz z myjnią oraz 8 stanowiskami do ładowania samochodów elektrycznych)[11][12]
Z racji wpisania do rejestru zabytków inwestor chce zaadaptować także komin oraz tory kolejowe do celów użytkowo-dekoracyjnych.
Etapy adaptacji
- 2013 – kupno terenu przez prywatnego inwestora
- 2014-17 – udostępnienie obiektu na cele kulturalne
- maj 2017 – ogłoszenie szczegółów rewitalizacji
- druga połowa 2017 – rozpoczęcie przebudowy
- druga połowa 2018 – zakończenie przebudowy kompleksów pofabrycznych
- 2019 – ukończenie 9-piętrowego biurowca M2
- 2020 – ukończenie 11-piętrowego biurowca M3 i zakończenie inwestycji
Wyróżnienia
- wrzesień 2020 - kompleks został zdobywcą prestiżowej nagrody w międzynarodowym konkursie MIPIM Awards 2020, dla najlepszego obiektu wielofunkcyjnego[13].
Linki zewnętrzne
Przypisy
- ↑ a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo łódzkie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 [dostęp 2020-02-07] .
- ↑ Zespół Zakładów Przemysłu Spirytusowego „Monopol Wódczany” w Łodzi - Portal Turystyki Aktywnej [online], map4u.pl [dostęp 2017-11-18] .
- ↑ a b c Monopolis: wiemy jak zmieni się dawna rozlewnia wódki w Łodzi [online], bryla.pl [dostęp 2017-11-18] (pol.).
- ↑ Między siodłem a fotelem prezesa [online], pb.pl [dostęp 2023-03-30] (pol.).
- ↑ MVGM przejmuje zarządzanie Forum 76 – Biura [online], propertynews.pl, 19 maja 2020 [dostęp 2020-05-24] (pol.).
- ↑ a b W Łodzi rodzi się Monopolis | DesignAlive [online], designalive.pl [dostęp 2017-11-18] (pol.).
- ↑ Nowy właściciel chce odnowić łódzki "Polmos" [ZDJĘCIA] - Dzienniklodzki.pl [online], dzienniklodzki.pl [dostęp 2017-12-03] (pol.).
- ↑ Wyborcza.pl [online], wyborcza.pl [dostęp 2017-11-18] .
- ↑ Monopolis w Łodzi: W dawnych zakładach Polmos powstanie centrum kulturalne [FILM] - NaszeMiasto.pl [online], lodz.naszemiasto.pl [dostęp 2017-11-18] (pol.).
- ↑ Monopolis w Łodzi. Wyjątkowy projekt zajmie miejsce dawnego Polmosu [WIZUALIZACJE, FILM] - Dzienniklodzki.pl [online], dzienniklodzki.pl [dostęp 2017-12-03] (pol.).
- ↑ Monopolis w Łodzi. Wyjątkowy projekt zajmie miejsce dawnego Polmosu [WIZUALIZACJE, FILM] - Dzienniklodzki.pl [online], dzienniklodzki.pl [dostęp 2017-12-03] (pol.).
- ↑ Wyborcza.pl [online], lodz.wyborcza.pl [dostęp 2017-12-03] .
- ↑ MIPIM Awards 2022 - 2020 winners [online], www.mipimawards.com [dostęp 2024-02-15] (ang.).
