Marcello Dell’Utri

Marcello Dell’Utri

Data i miejsce urodzenia	11 września 1941 Palermo
Zawód, zajęcie	polityk, przedsiębiorca, prawnik

Marcello Dell’Utri (ur. 11 września 1941 w Palermo) – włoski polityk, przedsiębiorca i prawnik, parlamentarzysta krajowy, poseł do Parlamentu Europejskiego V kadencji (1999–2004). Jeden z najbliższych współpracowników i doradców Silvia Berlusconiego. W procesach karnych uznawany za winnego oszustw podatkowych, defraudacji i współpracy z sycylijską mafią. Skazywany na kary pozbawienia wolności. W mediach i przez włoskich prokuratorów określany mianem „ambasadora mafii”^[1].

Życiorys

Działalność zawodowa i publiczna

Z wykształcenia prawnik^[2], ukończył studia w Mediolanie. Pracował w sycylijskiej kasie oszczędnościowej. W 1973 przeniósł się do Mediolanu, gdzie został zatrudniony w przedsiębiorstwie budowlanym Edilnord, kontrolowanym przez Silvia Berlusconiego. Pod koniec lat 70. był zatrudniony w Bresciano Costruzioni, jednak w 1980 powrócił do współpracy z Silviem Berlusconim w ramach firmy Publitalia '80 (działającej w ramach kompanii Fininvest), początkowo jako menedżer, później prezes i dyrektor wykonawczy. Z przedsiębiorstwem tym był związany do 1995^[3].

W pierwszej połowie lat 90. należał do założycieli partii Forza Italia, z jej ramienia w 1996 został wybrany do Izby Deputowanych XIII kadencji z okręgu w Lombardii^[4]. W wyborach w 1999 z ramienia Forza Italia uzyskał mandat posła do Europarlamentu. Należał m.in. do grupy chadeckiej, pracował w Komisji Wolności i Praw Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych. W PE zasiadał do 2004^[5]. W 2001 i 2006 z listy FI oraz w 2008 z ramienia Ludu Wolności był wybierany do włoskiego Senatu XIV, XV i XVI kadencji^[6]. Od 2004 jako członek lub zastępca członka powoływany na reprezentanta krajowego parlamentu w Zgromadzeniu Parlamentarnym Rady Europy^[7]. Mandat parlamentarzysty wykonywał do 2013.

Związany także z organizacjami kulturalnymi i społecznymi jako prezes stowarzyszenia Il Circolo Giovani^[8] oraz prezes teatru Teatro Lirico w Mediolanie^[9].

Powiązania z mafią i procesy karne

Uznawany za osobę ściśle związaną z włoską mafią. W 1973 przedstawił Silviowi Berlusconiemu Vittoria Mangano^[10], członka mafii sycylijskiej, którego przyszły premier zatrudniał przez jakiś czas formalnie w charakterze ogrodnika i menedżera swojej willi pod Mediolanem. Według doniesień medialnych zatrudnienie Vittoria Mangano miało chronić dzieci Silvia Berlusconiego przed porywaczami^[11]. Antonino Giuffrè, tymczasowo aresztowany w 2002 wysokiej rangi działacz mafii, podał, że po upadku Chrześcijańskiej Demokracji mafia zwróciła swoją uwagę w kierunku nowo założonej partii Forza Italia, którą powołał Silvio Berlusconi. Negocjacje między cosa nostrą i tym ugrupowaniem miał według niego prowadzić właśnie Marcello Dell’Utri^[12]. Według niego włoski polityk miał być poważnym i zaufanym współpracownikiem przywódcy mafii Bernarda Provenzano^[13]. Informacje o kluczowej roli senatora potwierdził w 2009 Gaspare Spatuzza, kolejny z zatrzymanych członków mafii^[14].

W październiku 1999 zapadł pierwszy skazujący wyrok wobec włoskiego polityka. Za fałszowanie faktur i przestępstwa podatkowe, związane z działalnością firmy Publitalia '80, orzeczono wobec niego karę 2 lat i 3 miesięcy pozbawienia wolności^[15].

W grudniu 2004 Marcello Dell’Utri został w pierwszej instancji przez sąd w Palermo uznany za winnego współudziału w spisku z mafią (wł. concorso in associazione mafiosa) i skazany na karę 9 lat pozbawienia wolności^[16][17]. Według sędziów działał w sposób konkretny, dobrowolny i świadomy, ułatwiając cosa nostrze kontakty z ważnymi środowiskami gospodarczymi i finansowymi. Marcello Dell’Utri publicznie skrytykował wyrok jako bezkrytyczne w jego ocenie powtarzanie argumentów prokuratury^[18]. Proces odwoławczy trwał kilka lat, w czerwcu 2010 sąd apelacyjny w Palermo obniżył karę pozbawienia wolności do siedmiu lat^[19]. Sędziowie uznali jednocześnie, że kontakty z mafią trwały tylko do 1992, odrzucając tym samym tezę o wejściu Silvia Berlusconiego do polityki (co nastąpiło dwa lata później) w wyniku porozumienia z cosa nostrą^[20].

W maju 2007 wobec niego oraz działacza mafii Vincenza Virgi zapadł w innym procesie wyrok skazujący na kary po 2 lata pozbawienia wolności za wymuszanie pieniędzy od jednego z przedsiębiorców. Postępowanie w tej sprawie toczyło się dalej w kolejnych instancjach^[21].

W kwietniu 2014 został zatrzymany w Libanie, dokąd uciekł z Włoch^[22], po ekstradycji do Włoch rozpoczął odbywanie kary. W kolejnym postępowaniu w 2018 zapadł wobec niego w pierwszej instancji wyrok skazujący na 12 lat pozbawienia wolności^[23].

Przypisy

1. Silvio Berlusconi in 'protection deal with mafia'. thetimes.co.uk, 14 marca 2010. [dostęp 2018-11-19]. (ang.).
2. Elezioni del Parlamento europeo 1999. Italia. europarl.europa.eu. [dostęp 2011-03-01]. (wł.).
3. Marcello, Silvio e la mafia. 19luglio1992.com. [dostęp 2011-03-01]. (wł.).
4. Marcello Dell’Utri na stronie Izby Deputowanych XIII kadencji. [dostęp 2011-03-01]. (wł.).
5. Profil na stronie Parlamentu Europejskiego. [dostęp 2011-03-01].
6. Marcello Dell’Utri na stronie Senatu XVI kadencji. [dostęp 2011-03-01]. (wł.).
7. Profil na stronie Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy. [dostęp 2011-03-01]. (fr.).
8. IV Convegno nazionale de 'Il Circolo Giovani'. radioradicale.it, 26 listopada 2006. [dostęp 2011-03-01]. (wł.).
9. Sgarbi boccia Dell’Utri: troppo targato. Il senatore FI: amico ma dice cose inutili. corriere.it, 30 stycznia 2007. [dostęp 2011-03-01]. (wł.).
10. An Italian strory. economist.com, 26 kwietnia 2001. [dostęp 2011-03-01]. (ang.).
11. Berlusconi accused of Mafia links. bbc.co.uk, 8 stycznia 2003. [dostęp 2011-03-01]. (ang.).
12. Philip Willan: Berlusconi aide 'struck deal with mafia'. guardian.co.uk, 8 stycznia 2003. [dostęp 2011-03-01]. (ang.).
13. Jeff Israely: Who Are You Going To Believe?. time.com, 12 stycznia 2003. [dostęp 2011-03-01]. (ang.).
14. Italy: Lawyer rejects turncoat's claims linking Berlusconi to mafia. adnkronos.com, 23 października 2009. [dostęp 2011-03-01]. (ang.).
15. Berlusconi assolto, Dell’Utri patteggia. la Repubblica.it, 28 października 1999. [dostęp 2011-03-01]. (wł.).
16. Accusa e difesa del senatore 'M'. Una vicenda lunga dieci anni. la Repubblica.it, 11 grudnia 2004. [dostęp 2011-03-01]. (wł.).
17. Sophie Arie: Berlusconi's top ally jailed for Mafia link. guardian.co.uk, 12 grudnia 2004. [dostęp 2011-03-01]. (ang.).
18. Peter Popham: Aide close to Berlusconi helped the Sicilian Mafia, judges find. independent.co.uk, 15 lipca 2005. [dostęp 2011-03-01]. (ang.).
19. Dell’Utri's Mafia sentence reduced. ansa.it, 29 czerwca 2010. [dostęp 2011-03-01]. (ang.).
20. John Hooper: Silvio Berlusconi ally had no Mafia links after 1992, court rules. guardian.co.uk, 29 czerwca 2010. [dostęp 2011-03-01]. (ang.).
21. Dell’Utri, prescrizione: «Sentenza pilatesca». corriere.it, 15 kwietnia 2009. [dostęp 2011-03-01]. (wł.).
22. Berlusconi ally Marcello Dell’Utri caught in Lebanon after fleeing Italy. theguardian.com, 12 kwietnia 2014. [dostęp 2014-04-14]. (ang.).
23. Trattativa Stato-mafia, condannati Mori, De Donno, Dell'Utri e Bagarella. Assolto Mancino. repubblica.it, 20 kwietnia 2018. [dostęp 2021-03-02]. (wł.).

Kontrola autorytatywna (osoba):

• ISNI: 0000000123212522
• VIAF: 89741829
• LCCN: n2005035972
• GND: 1014998441
• SUDOC: 083377603
• SBN: TO0V018047