Malcanów (województwo mazowieckie)

Malcanów

wieś
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Powiat	otwocki
Gmina	Wiązowna
Liczba ludności (2023)	612[2]
Strefa numeracyjna	22
Kod pocztowy	05-462[3]
Tablice rejestracyjne	WOT
SIMC	0010056[4]
Położenie na mapie gminy Wiązowna Malcanów
Położenie na mapie Polski Malcanów
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Malcanów
Położenie na mapie powiatu otwockiego Malcanów
52°08′54″N 21°22′26″E[1]

Zrzutowisko „Pierzyna”

Malcanów – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie otwockim, w gminie Wiązowna^[4][5].

Integralne części wsi Malcanów^[5]^[4]

SIMC	Nazwa	Rodzaj
1057858	Piskorz	część wsi
1057960	Serafina	część wsi

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa warszawskiego. Obecnie jest dynamicznie rozwijająca się podwarszawską miejscowością.

Wieś jest sołectwem w gminie Wiązowna^[6].

Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Wojciecha Biskupa i Męczennika w Wiązownie^[7].

Geneza nazwy

Wieś założona w 1814 r. W 1827 r. wchodziła w skład dóbr Duchnów. W 1834 r. odnotowano nazwę Maltzanów, pochodzącą od nazwiska baronów von Maltzan (Maltzan zu Wartenberg und Penzlin), dawnych właścicieli. Z tym rodem związana jest również nazwa sąsiedniej wsi Pęclin, która pochodzi od siedziby rodowej Penzlin w Meklemburgii.

Historia

W 1827 r. we wsi było osiem zagród, w którym mieszkały 42 osoby. W 1921 było tu 26 chałup i mieszkało 195 osób. W 1947 wieś zamieszkiwało 192 osoby. Po komasacji gruntów w okresie międzywojennym wieś została rozproszona. Obecnie wieś zamieszkuje 280 mieszkańców.

Lądowisko „Pierzyna”

Oddziały VII Obwodu „Obroża” Armii Krajowej odebrały w okresie do 1 sierpnia 1944 r. 5 lotniczych zrzutów ludzi, broni i materiałów wojskowych. Były to akcje o dużym znaczeniu dla działalności konspiracyjnej. Poniżej przedstawiamy relację uczestnika odbioru zrzutu przez Placówkę AK Wiązowna – Rejon IV Fromczyn, w Obwodzie „Obroża”.

Zrzut został wykonany nocą z 3 na 4 kwietnia 1944 roku na zrzutowisko o kryptonimie „Pierzyna”, przygotowanym i dozorowanym przez Placówkę AK Wiązowna liczącą 5 plutonów liniowych i blisko 300 żołnierzy. Akcją kierował prof. Marian Mazowiecki „Ludomir”, komendant Placówki i jednocześnie d-ca IV kompanii w Rejonie Fromczyn. W sprawozdaniu nawigatorów, które składano po powrocie z lotów do Polski, w części tyczącej tego zrzutu odnotowano: „Pierzyna”... Ekipa Weeller 5. Zrzut na placówkę zasadniczą o g. 00.15. nalotów 3. Ludzie skakali przy 3. Litera rozpoznawcza dobrze nadana. Spadochrony otworzone". Oprócz 4 skoczków spadochronowych z 498 000 dolarów zostało zrzuconych 9 zasobników i 6 paczek zawierających broń i inny sprzęt wojskowy^[8].

Każdego roku mieszkańcy, kombatanci, uczniowie szkół i władze gminy spotykają się pod krzyżem na zrzutowisko o kryptonimie "Pierzyna" by oddać hołd uczestnikom tego ważnego wydarzenia z 3 na 4 kwietnia 1944 roku.

Znani ludzie z Malcanowa

• rtm. Władysław Ząberg (ur. 6 listopada 1915, zm. 5 lutego 2015^[9][10]) – żołnierz 1 Pułku Szwoleżerów Józefa Piłsudskiego, szwadronu ciężkich karabinów maszynowych oraz Armii Krajowej obwodu „Obroża”. Uczestnik kampanii wrześniowej 1939 r. W trakcie okupacji organizator konspiracji w Malcanowie, swoje umiejętności z wojska wykorzystał szkoląc ochotników do Armii Krajowej. Trzykrotnie zatrzymywany przez NKWD, trzykrotnie zbiegł z więzienia. W 2012 roku awansowany na stopień kapitana.

Organizacje i Stowarzyszenia

• Ochotnicza Straż Pożarna w Malcanowie – OSP Malcanów jest dobrze wyposażoną i świetnie wyszkoloną jednostką mającą swoje początki w dwudziestoleciu międzywojennym. Corocznie bierze udział wielu akcjach ratowniczo-gaśniczych na terenie gminy i powiatu.
• Stowarzyszenie Szwadron Warszawa w barwach 1 Pułku Szwoleżerów Józefa Piłsudskiego – Stowarzyszenie kultywujące tradycje kawaleryjskie. Członkowie Stowarzyszenia biorą udział w uroczystościach o charakterze patriotyczno-wojskowym.

Ciekawe miejsca

• Ok. 1 km na wsch. od wsi Malcanów zaczyna się ramię ciekawej parabolicznej, zalesionej wydmy sięgającej 137 m n.p.m. W starych, rozwiewanych warstwach piasku spotyka się ślady wyrobów kultury świderskiej.
• W byłej szkole znajduje się tablica poświęcona nauczycielowi, założycielowi i dowódcy Placówki Wiązowna działającej w ramach Armii Krajowej — por. Marianowi Mazowieckiemu ps. Ludomir.
• Przy ul. Kotliny znajduje się pomnik upamiętniający zrzut aliancki, który miał miejsce w nocy z 3 na 4 kwietnia 1944 r.

Przypisy

1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 9 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 75956
2. Strona gminy. Demografia. Stan ludności w dniu 31.12.2023
3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 759 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
4. GUS. Wyszukiwarka TERYT
5. Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
6. BIP gminy, sołectwa.
7. Opis parafii na stronie diecezji
8. Zeszyt Historyczny „Na przedpolu Warszawy” nr 1, str. 60-64
9. Biografia Władysława Ząberga na stronie miesięcznika „Powiązania”.. [dostęp 2013-05-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-02-05)].
10. Zmarł rotmistrz Władysław Ząberg. Gmina Wiązownia, 2015-02-05. [dostęp 2015-03-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-02)].

Linki zewnętrzne

• Malcanów (1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 959 .