MAR-290 – izraelska samobieżna wieloprowadnicowa wyrzutnia rakietowa. Stanowi ona połączenie podwozia czołgów M51 Isherman oraz Centurion i czteroprowadnicowej wyrzutni rakiet kalibru 290 mm. Ich produkcję rozpoczęto pod koniec lat 60. XX wieku, a do służby weszły w 1973 roku.
W trakcie wojny sześciodniowej Izrael przejął radzieckie samobieżne wyrzutnie rakietowe, które znajdowały się na wyposażeniu sił zbrojnych państwa arabskich, w szczególności Syrii i Egiptu. Z czasem na podstawie badań technicznych zdobytego sprzętu izraelska armia podjęła starania, żeby skonstruować własne mobilne wyrzutnie rakietowe, które byłyby dostosowane do wymagań ówczesnego pola walki[1][2].
Projekt ten otrzymał nazwę MAR-290 i pod koniec lat 60. XX wieku rozpoczęto prace nad skonstruowaniem nowego pojazdu[1]. Konstrukcje pierwszych wyrzutni opierały się na podwoziu czołgu M51 Sherman (wersja ta nosiła nazwę Episkopi, hebr. אפיסקופי[2]). Zamiast wieży na specjalnej platformie obrotowej zamontowana była czteroprowadnicowa wyrzutnia rakiet kalibru 290 mm. Takie połączenie pozwalało na operowanie wyrzutnią w trudnych warunkach terenowych, w których pojazdy kołowe nie poradziłyby sobie[1][3].
Na początku lat 80. XX wieku skonstruowano nową wersję MAR-290 na podwoziu czołgu Centurion (hebr. דור שני, Dor szeni, dosł. druga generacja lub hebr. אשל הירדן, Eszel ha-Jarden). Tym razem zmodyfikowano prowadnice wyrzutni i nadano im kształt tub o długości 6 m oraz zmieniono system ładowania[3][4].
Dane techniczne
Wyrzutnia MAR-290 na podwoziu czołgu M51 Isherman - Episkopi
Pojazd miał długość 7,5 m, szerokość ok. 3,4 m oraz wysokość 3,4–3,6 m[1][3]. MAR-290 mógł rozwijać prędkość około 35 km/h. Wersja na podwoziu Centuriona napędzana była dwunastocylindrowym silnikiem gaźnikowym Rolls-Royce Meteor o mocy 640 KM[1][3]. Załoga wersji Eszel ha-Jardan miała się składać od czterech[1][3][4], a Episkopi z pięciu osób[2].
Wersja z podwoziem czołgu Centurion mogła pokonywać przeszkody pionowe o wysokości 0,9 m, rowy o szerokości 3,35 m oraz brody o głębokości 1,45 m bez wcześniejszego przygotowania[3].
Pocisk kalibru 290 mm do wyrzutni miał długość 5,45 m i ważył 600 kg. Zasięg wyrzutni MAR-290 na podwoziu M51 Ishermana wynosił 25 km, a w przypadku wyrzutni na podwoziu Centuriona zasięg zwiększono do 40 km. Pełna salwa zajmowała 10 s, a przeładowanie 10 min[1][3].
Pojazd wyposażony był dodatkowo w karabin maszynowy kalibru 7,62 mm[1][3].
Samobieżna wyrzutnia rakietowa MAR-290 została wprowadzona do wyposażenia izraelskiej armii w 1973 roku, ale nie wzięła udziału w wojnie Jom Kipur. Pierwszy raz wyrzutnie zostały użyte w boju w czasie wojny w Libanie w 1982 roku do ostrzału syryjskich zestawów przeciwlotniczych[2].
Przypisy
↑ abcdefghMAR-290, „Military Factory”, 14 maja 2019 [dostęp 2022-03-15].
