Lustro półprzepuszczalne

W tych okularach zachodzi podobne zjawisko

Wykorzystanie lustra półprzepuszczalnego w prompterze

Lustro półprzepuszczalne, zwierciadło półprzepuszczalne^[1][a] – lustro odbijające część światła, a pozostałą część przepuszczające (pomijając światło pochłonięte). Odbita ilość światła jest na tyle znaczna, że powstały obraz wygląda jak w zwykłym lustrze.

Budowa i działanie

Jest to szyba pokryta cienką warstwą metalu. Zazwyczaj umieszczone jest między dwoma pomieszczeniami – jedno z nich jest przyciemnione, a drugie jasno oświetlone. Osoby znajdujące się w jasnym pokoju widzą własne odbicie. Światło z pokoju ciemnego również do niego przechodzi, ale oko ludzkie, widząc znacznie jaśniejsze odbicie z jasnego pokoju, nie dostrzega tego światła. Natomiast w ciemnym pomieszczeniu światło przechodzące przez lustro ma znacznie większe natężenie niż odbite od lustra, więc osoby znajdujące się w nim mogą swobodnie obserwować jaśniejsze pomieszczenie jak przez szybę.

Podobne zjawisko widać także w zwykłych szybach okiennych: w słoneczny dzień, patrząc na szyby z zewnątrz, widać tylko odbicie, a trudno dostrzec wnętrze budynku; w nocy, gdy mieszkańcy zapalą światła, sytuacja się odwraca.

Dla wzmocnienia efektu półprzepuszczalności używa się czasem szyb przyciemnianych. W takim wykonaniu warstwa odbijająca znajduje się po stronie pokoju jasnego. Światło biegnące z pokoju ciemnego jest dodatkowo tłumione przez tę szybę, więc jest jeszcze mniej widoczne z pokoju jasnego. Przykładem użycia lustra półprzepuszczalnego są okazania osób podejrzanych świadkom.

Nazwa

Lustro półprzepuszczalne ma w różnych językach dodatkowe, potoczne nazwy. Po niemiecku jest to venezianischer Spiegel (dosł. lustro weneckie)^[2], a po rosyjsku зеркало Гезелла (dosł. lustro Gesella – eponim od nazwiska amerykańskiego psychologa i pediatry Arnolda Gesella). W języku polskim spotyka się nazwy lustro weneckie^[b] lub rzadziej lustro fenickie^[5][3][6][7].

Uwagi

1. W optyce używa się także nazwy „dzielnik wiązki” lub „rozdzielacz wiązki”.
2. Lustrem weneckim nazywa się również ozdobnie oprawione, często w pozłacanych ramach, lustro ze szkła szlifowanego, pierwotnie produkowane w Republice Weneckiej^[3][4].

Przypisy

1. Lustro weneckie, lustro fenickie - czym jest, jak działa?. czasnawnetrze.pl. [dostęp 2023-05-22]. (pol.).
2. WELT, Unsichtbarer Spion: Der venezianische Spiegel [online], 14 sierpnia 2007 [dostęp 2019-03-29] .
3. lustro weneckie. Słownik języka polskiego PWN. [dostęp 2019-03-29].
4. [anonim], Mirosław Bańko: lustro weneckie raz jeszcze. Poradnia językowa PWN, 2007-10-29. [dostęp 2018-08-13].
5. lustro weneckie. [w:] Wielki słownik języka polskiego [on-line]. Instytut Języka Polskiego PAN. [dostęp 2019-03-29].
6. Agata Gogołkiewicz, Jerzy Bralczyk: lustro weneckie czy fenickie?. Poradnia językowa PWN, 2003-02-17. [dostęp 2018-08-13].
7. Olga Kudanowska, Mirosław Bańko: lustro weneckie czy fenickie?. Poradnia Językowa PWN, 2007-10-22. [dostęp 2018-08-13].

Kontrola autorytatywna (lustro):

• LCCN: sh99000759
• J9U: 987007559021205171