Luminescencja, zimne świecenie, jarzenie – zjawisko emisji fal świetlnych przez niektóre ciała (luminofory) wywołane przyczyną inną niż rozgrzanie ich do wysokiej temperatury (co oznacza, że luminescencja nie jest promieniowaniem cieplnym)[1].
Typy
Ze względu na czynnik wzbudzający do świecenia, rozróżniane są następujące zjawiska:
katodoluminescencja (elektronoluminescencja) – świecenie pod wpływem elektronów przyspieszanych napięciem między elektrodami (ten rodzaj wzbudzania ma liczne zastosowania w kineskopach, oscyloskopach, mikroskopach elektronowych itp.)
fotoluminescencja – wywołana przez pochłonięcie promieniowania elektromagnetycznego z obszaru widzialnego, ultrafioletu lub podczerwieni. Pochłonięta energia jest następnie wyemitowana także w postaci światła, na ogół o energii mniejszej niż energia światła wzbudzającego. Ze względu na czas trwania fotoluminescencję dzieli się na:
fluorescencję – zjawisko trwające wyłącznie podczas działania czynnika wzbudzającego[2]
fosforescencję – zjawisko trwające również przez pewien czas po ustąpieniu czynnika wzbudzającego[3]; substancje zdolne do fosforescencji nazywane są zwyczajowo fosforami[4]
tryboluminescencja – wywołana czynnikiem mechanicznym, na przykład tarciem, zginaniem, ściskaniem.
bioluminescencja – emitowanie fal świetlnych przez organizmy żywe – w rzeczywistości jest jednym z wyżej wymienionych typów, najczęściej chemiluminescencją.