Liściak, fylodium (łac.phyllodium) – rozszerzony i spłaszczony ogonek liściowy, upodobniony do blaszki liściowej (zob. kształt liścia). Przejmuje on funkcję asymilacyjną liści, najczęściej u roślin, u których blaszki liściowe uległy zredukowaniu lub przekształceniom i spełniają inne funkcje. Liściak niekiedy do złudzenia przypomina blaszkę liściową. Liściaki są sztywniejsze i ułatwiają przetrwanie roślinom w środowisku o ograniczonej dostępności wody[1]. Liściaki wykształcają się np. u niektórych gatunków akacji (Acacia) i u owadożernych dzbaneczników (Nepenthes)[2].
Bywa i tak, że funkcje asymilacyjne blaszki liściowej przejmuje lub wspomaga bardzo silnie rozwinięta pochwa liściowa[2]. Tak jest np. u niektórych roślin z rodziny baldaszkowatych (Apiaceae) występujących i w Polsce – np. u goryszu (Peucedanum) i barszczu (Heracleum). Czasem też struktury podobne do liściaków powstają z samej nasady liścia (np. u Acacia verticillata)[3].
Liściaki różnią się od podobnych funkcjonalnie gałęziaków (zmodyfikowanych łodyg pełniących funkcje liści) tym, że w ich kącie znajduje się pąk lub pęd, podczas gdy u nasady gałęziaka znajduje się liść (często zredukowany)[3].
Fyllodiami nazywane są także części kwiatu patologicznie przekształcone w struktury podobne do liści[4].
Przypisy
↑Szweykowska Alicja, Szweykowski Jerzy: Botanika t.1 Morfologia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2003, s. 218. ISBN 83-01-13953-6.
↑ abZbigniew Podbielkowski, Maria Podbielkowska: Przystosowania roślin do środowiska. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1992, s. 77. ISBN 83-02-04299-4.
↑ abAdrian D. Bell, Alan Bryan: Plant form. Portland, London: Timber Press, 2008, s. 64-65. ISBN 978-0-88192-850-1.
↑SelimS.KryczyńskiSelimS., ZbigniewZ.WeberZbigniewZ. (red.), Fitopatologia, t. 1. Podstawy fitopatologii, Poznań: Powszechne Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 2010, s. 390, ISBN 978-83-09-01063-0.
