Lambda Ophiuchi

Lambda Ophiuchi

λ Oph
Dane obserwacyjne (J2000)
Gwiazdozbiór	Wężownik
Rektascensja	16^h 30^m 54,823^s[1]
Deklinacja	+01° 59′ 02,12″[1]
Paralaksa (π)	0,01884 ± 0,00055″[1]
Odległość	173,1 ± 5,2 ly 53,1 ± 1,6 pc
Wielkość obserwowana	3,90^m[1]
Ruch własny (RA)	−30,98 ± 0,61 mas/rok[1]
Ruch własny (DEC)	−73,42 ± 0,58 mas/rok[1]
Prędkość radialna	−16,0 ± 1,5 km/s[1]
Charakterystyka fizyczna
Typ widmowy	A1 V / A4 V[2]
Masa	2,6 / 2,0 M☉[2]
Promień	2,5 / 1,9 R☉[2]
Jasność	56 / 17 L☉[2]
Temperatura	9300 / 8500 K[2]
Alternatywne oznaczenia
Oznaczenie Flamsteeda: 10 Oph 2MASS: J16305483+0159024 Bonner Durchmusterung: BD+02°3118 Boss General Catalogue: GC 22203 Katalog Henry’ego Drapera: HD 148857 Katalog Hipparcosa: HIP 80883 Katalog jasnych gwiazd: HR 6149 SAO Star Catalog: SAO 121658 Marfik

Lambda Ophiuchi (λ Oph, Marfik) – gwiazda w gwiazdozbiorze Wężownika, znajdująca się w odległości około 173 lat świetlnych od Słońca.

Nazwa

Tradycyjna nazwa gwiazdy, Marfik, wywodzi się od arabskiego ‏مرفق‎ Marfiḳ, co oznacza „łokieć” i odnosi się do jej położenia w gwiazdozbiorze Wężownika^[2][3]. Międzynarodowa Unia Astronomiczna zatwierdziła użycie nazwy Marfik dla określenia tej gwiazdy^[4].

Charakterystyka

Jest to gwiazda podwójna, którą tworzą dwa składniki będące gwiazdami ciągu głównego należącymi do typu widmowego A. Są gorętsze od Słońca, mają jasność odpowiednio 56 i 17 razy większą od jasności Słońca i promienie 2,5 oraz 1,9 razy większe. Masy gwiazd to, według modeli ewolucji i budowy wewnętrznej, 2,6 i 2,0 masy Słońca^[2].

Gwiazdy na niebie dzieli 1,4 sekundy kątowej (pomiar z 2016 r.); składniki mają wielkość obserwowaną 4,15 i 5,15^m[5], ale są na tyle blisko na niebie, że trudno rozdzielić je w amatorskim teleskopie^[2]. Okrążają one wspólny środek masy po ekscentrycznych orbitach, średnio oddalone o 46 au, zbliżają się na 18 au i oddalają na 68 au. Okres orbitalny to 129 lat, w ciągu ostatniego okresu najbardziej oddaliły się w 2004 roku, a najbardziej zbliżyły w 1939 roku. Jeden ze składników (lub nawet oba) mogą mieć także niewidocznych, bliskich towarzyszy^[2]. W odległości 119,6″ od pary (pomiar z 2013 r.) znajduje się trzecia gwiazda o wielkości 11,84^m[5], którą charakteryzuje taki sam ruch własny – pomarańczowy karzeł, zapewne typu widmowego K6^[2]. Od centralnej pary dzieli go w przestrzeni co najmniej 6100 au, a okres obiegu to co najmniej 185 tysięcy lat^[2]. Jeszcze dalej znajduje się gwiazda λ Oph D o wielkości 10,93^m, oddalona od λ Oph A o 308,1″^[5].

Zobacz też

• lista gwiazd w gwiazdozbiorze Wężownika
• lista najjaśniejszych gwiazd w poszczególnych gwiazdozbiorach

Przypisy

1. Lambda Ophiuchi w bazie SIMBAD (ang.)
2. Jim Kaler: Marfik. STARS. [dostęp 2017-04-30]. (ang.).
3. Richard Hinckley Allen: Star Names Their Lore and Meaning. Nowy Jork: Dover Publications Inc., 1963, s. 303. ISBN 0-486-21079-0. (ang.).
4. Naming Stars. Międzynarodowa Unia Astronomiczna, 2017-02-01. [dostęp 2017-04-30].
5. Mason et al.: WDS J16309+0159AB. [w:] The Washington Double Star Catalog [on-line]. VizieR, 2014.