„Książka Historyczna Roku” – konkurs o Nagrody im. Oskara Haleckiego służące badaniu i popularyzowaniu dziejów Polski oraz promowaniu czytelnictwa książek historycznych, którego organizatorami i fundatorami nagród są Telewizja Polska S.A., Polskie Radio S.A., Instytut Pamięci Narodowej i od 2016 Narodowe Centrum Kultury[1].
Laureaci 13. edycji konkursu (2022)
W 2022 nadano nagrody w następujących kategoriach[2]:
„Najlepsza książka naukowa poświęcona dziejom Polski i Polaków w XX wieku”
„Najlepsza książka popularnonaukowa poświęcona historii Polski w XX wieku”
- Nagroda jury: książka Wojciecha Wencla Lechoń. Rycerz i faun
- Nagroda czytelników: książka Wojciecha Wencla Wierzyński. Sens ponad klęską
„Najlepsze wydawnictwo źródłowe poświęcone historii Polski i Polaków w XX wieku”
- Nagroda jury: Piotra Długołęckiego pt. W obliczu Zagłady. Rząd RP na uchodźstwie wobec Żydów 1939–1945
„Najlepsze wspomnienia dotyczące historii Polski i Polaków w XX wieku”
Przyznano również honorowe wyróżnienia:
- „Odnowa tej ziemi. I Pielgrzymka Jana Pawła II do Polski, czerwiec 1979” Pawła Skibińskiego
- „Pańska, szlachecka, faszystowska. Polska w sowieckiej propagandzie, kulturze i historiografii 1917–1945” Tadeusza Pawła Rutkowskiego
- „Dialog należy kontynuować… Rozmowy operacyjne Służby Bezpieczeństwa z ks. Henrykiem Gulbinowiczem z lat 1969–1985. Studium przypadku” w opracowaniu Rafała Łatki i Filipa Musiała
- „Polskie Dokumenty Dyplomatyczne 1919 czerwiec-grudzień” Sławomira Dębskiego.
12. edycja konkursu (2019)
W trakcie trwania edycji KHR w 2019 postanowieniem jury usunięto z konkursu książkę Władysława Studnickiego pt. Wobec nadchodzącej drugiej wojny światowej[3]. Ponadto decyzją trzech współorganizatorów (Telewizja Polska S.A., Polskie Radio S.A. i Narodowe Centrum Kultury) została wycofana z konkursu książka Piotra Zychowicza pt. Wołyń zdradzony, czyli jak dowództwo AK porzuciło Polaków na pastwę UPA[4]. W wydanym oświadczeniu Instytut Pamięci Narodowej podał do wiadomości, że ta decyzja nie była uzgodniona z IPN[5]. W związku z decyzją organizatorów Sławomir Cenckiewicz 24 października 2019 zarzucił im brak uprawnień do podjęcia takiej decyzji, użycie fałszywej podstawy prawnej oraz poinformował o rezygnacji z członkostwa w jury konkursu i zaapelował o jego anulowanie w edycji 2019[6][7]. Nazajutrz czterej organizatorzy konkursu (TVP, PR, IPN, NCK) poinformowali o unieważnieniu konkursu w edycji 2019[8].
W sprawie wycofania książki P. Zychowicza z konkursu Rzecznik Praw Obywatelskich Adam Bodnar zwrócił się do TVP, PR i NCK z prośbą o wyjaśnienia[9]. W odpowiedzi Jacek Kurski, Andrzej Rogoyski i Rafał Wiśniewski jednomyślnie argumentowali, iż decyzja o wycofaniu miała podstawę w tym, że książka została wydana po regulaminowym terminie[10] (według organizatorów w konkursie brały udział publikacje wydane od 1 stycznia 2018 do 30 czerwca 2019, zaś książkę Zychowicza wydano według nich w lipcu 2019, aczkolwiek jej dystrybucja trwała od czerwca 2019[11].
Laureaci 11. edycji konkursu (2018)
W 2018 nadano nagrody w następujących kategoriach:
„Najlepsza książka naukowa poświęcona dziejom Polski i Polaków w XX wieku”
- Nagroda jury: książka Witolda Bagieńskiego pt. Wywiad Cywilny Polski Ludowej w latach 1945–1961, t. 1–2
- Nagroda czytelników: książka Mariusza Bechty i Wojciecha Muszyńskiego pt. Przeciwko Pax Sovietica. Narodowe Zjednoczenie Wojskowe i struktury polityczne ruchu narodowego wobec reżimu komunistycznego 1944–1956
„Najlepsza książka popularnonaukowa poświęcona historii Polski w XX wieku”
„Najlepsze wydawnictwo źródłowe poświęcone historii Polski i Polaków w XX wieku”
- Nagroda jury: książka Mariusza Korzeniowskiego, Krzysztofa Latawca i Dariusza Tarasiuka pt. Uchodźstwo Polskie w Rosji w latach I wojny światowej w świetle dokumentów
„Najlepsze wspomnienia dotyczące historii Polski i Polaków w XX wieku”
- Nagroda jury: książka w opracowaniu Jerzego Łazora pt. Moje wspomnienia. Stanisław Wojciechowski, t. 1–2[12]
Laureaci 10. edycji konkursu (2017)
W 2017 nadano nagrody w następujących kategoriach:
„Najlepsza książka naukowa poświęcona dziejom Polski i Polaków w XX wieku”
„Najlepsza książka popularnonaukowa poświęcona historii Polski w XX wieku”
„Najlepsze wydawnictwo źródłowe poświęcone historii Polski i Polaków w XX wieku”
„Najlepsze wspomnienia dotyczące historii Polski i Polaków w XX wieku”
W 11 edycji konkursu wręczono wówczas nagrody o łącznej wartości 80 tys. zł[12].
Laureaci 9. edycji konkursu (2016)
W 2016 nadano nagrody w następujących kategoriach:
„Najlepsza książka naukowa poświęcona dziejom Polski i Polaków w XX wieku”
- Nagroda jury: książka Jakuba Tyszkiewicza pt. Rozbijanie monolitu. Polityka Stanów Zjednoczonych wobec Polski 1945–1988
- Nagroda czytelników: książka Bartłomieja Szyprowskiego pt. Sąd kapturowy przy Komendzie Głównej Związku Walki Zbrojnej w Warszawie (sierpień 1940 r. – listopad 1941 r.). Podziemie w walce ze zdrajcami Rzeczypospolitej[14]
„Najlepsza książka popularnonaukowa poświęcona historii Polski w XX wieku”
Laureaci 8. edycji konkursu (2015)
W 2015 nadano nagrody w następujących kategoriach:
„Najlepsza książka naukowa poświęcona dziejom Polski i Polaków w XX wieku”
„Najlepsza książka popularnonaukowa poświęcona historii Polski w XX wieku”
Laureaci 7. edycji konkursu (2014)
„Najlepsza książka naukowa poświęcona dziejom Polski i Polaków w XX wieku”
- Nagroda jury: książka Tytusa Jaskułowskiego pt. Przyjaźń, której nie było. Ministerstwo Bezpieczeństwa Państwowego NRD wobec MSW 1974–1990
- Nagroda czytelników: książka Marka Jedynaka pt. Niezależni kombatanci w PRL
„Najlepsza książka popularnonaukowa poświęcona historii Polski w XX wieku”
Laureaci 6. edycji konkursu (2013)
„Najlepsza książka naukowa poświęcona dziejom Polski i Polaków w XX wieku”
„Najlepsza książka popularnonaukowa poświęcona historii Polski w XX wieku”
Wyróżnienie specjalne
Laureaci 5. edycji konkursu (2012)
„Najlepsza książka naukowa poświęcona dziejom Polski i Polaków w XX wieku”
- Nagroda jury: książka Dietera Schenka pt. Noc morderców. Kaźń polskich profesorów we Lwowie i holokaust w Galicji Wschodniej
- Nagrodę czytelników: książka Sławomira Cenckiewicza pt. Długie ramię Moskwy. Wywiad wojskowy Polski Ludowej 1943–1991
„Najlepsza książka popularnonaukowa poświęcona historii Polski w XX wieku”
Jury konkursu
W 2015 jury konkursu posiadało następujący skład:
W latach 2016–2017 jury działało w składzie:
W 2018 jury obradowało w składzie:
Przypisy
- ↑ IX edycja konkursu „Książka Historyczna Roku”. ipn.gov.pl, 2016. [dostęp 2019-10-28].
- ↑ Laureaci XIII edycji konkursu „Książka Historyczna Roku”. polskieradio.pl, 2022-12-01. [dostęp 2022-12-02]. (pol.).
- ↑ Cenckiewicz: z konkursu „Książka Historyczna Roku” wykluczono nie tylko „Wołyń zdradzony”. kresy.pl, 2019-10-24. [dostęp 2019-10-28].
- ↑ Publikacja Piotra Zychowicza wycofana z Konkursu „Książka Historyczna Roku”. ksiazkahistorycznaroku.pl, 2019-10-24. [dostęp 2019-10-28].
- ↑ W związku z doniesieniami o wycofaniu z konkursu Książka Historyczna Roku publikacji Piotra Zychowicza. ipn.gov.pl, 2019-10-24. [dostęp 2019-10-28].
- ↑ tw: Książka Piotra Zychowicza usunięta z konkursu przez TVP, NCK i Polskie Radio. Cenckiewicz odchodzi z jury, Warzecha chce bojkotu. wirtualnemedia.pl, 2019-10-25. [dostęp 2019-10-28].
- ↑ Katarzyna Szewczuk: „Wołyń zdradzony” usunięty z konkursu Książka Historyczna Roku. Sławomir Cenckiewicz: konkurs musi być anulowany. onet.pl, 2019-10-24. [dostęp 2019-10-28].
- ↑ Oświadczenie organizatorów Konkursu „Książka Historyczna Roku”. ksiazkahistorycznaroku.pl, 2019-10-25. [dostęp 2019-10-28].
- ↑ Sprawa książki Piotra Zychowicza. RPO prosi o wyjaśnienia TVP, PR i NCK. rpo.gov.pl, 2019-10-25. [dostęp 2020-06-02].
- ↑ Książkę Piotra Zychowicza wycofano z konkursu jako wydaną po regulaminowym terminie - tłumaczą organizatorzy. rpo.gov.pl, 2019-11-13. [dostęp 2020-06-02].
- ↑ TVP, PR i NCK podtrzymują powody wycofania książki Piotra Zychowicza z konkursu historycznej książki roku. rpo.gov.pl, 2020-01-15. [dostęp 2020-06-02].
- ↑ a b c Książka historyczna roku wybrana po raz jedenasty!. ksiazkahistorycznaroku.pl, 20 listopada 2018. [dostęp 2019-06-04].
- ↑ a b c d e Książka historyczna roku wybrana po raz dziesiąty!. ksiazkahistorycznaroku.pl, 23 listopada 2017. [dostęp 2018-08-23].
- ↑ a b c Laureaci IX edycji konkursu „Książka Historyczna Roku”. ksiazkahistorycznaroku.pl, 24 maja 2017. [dostęp 2018-08-24].
- ↑ a b c Książka historyczna roku po raz ósmy!. ksiazkahistorycznaroku.pl. [dostęp 2015-11-15].
- ↑ Laureaci poprzednich edycji. ksiazkahistorycznaroku.pl. [dostęp 2015-11-16].
- ↑ Laureaci poprzednich edycji. ksiazkahistorycznaroku.pl. [dostęp 2015-11-22].
