Kryzys gospodarczy (także: krach gospodarczy, recesja gospodarcza[1], załamanie gospodarcze, zapaść gospodarcza, depresja gospodarcza, spowolnienie gospodarcze[2]) – zjawisko ekonomiczne w gospodarce.
Przyczyn kryzysu upatruje się zależnie od wyznawanej szkoły (zwykle albo-albo):
Przeciwieństwem kryzysu gospodarczego jest wzrost gospodarczy. W odróżnieniu od recesji kryzys to przede wszystkim zjawisko generujące skutki jakościowe, a więc takie, które trwale zmieniają reguły funkcjonowania gospodarki[3].
Objawy kryzysu
W czasie trwania kryzysu dochodzi do upadłości wielu przedsiębiorstw, w wyniku czego następują zwolnienia grupowe, utrata miejsc pracy i redukcja etatów.
Ogólnie kryzys objawia się nagłym pogorszeniem stanu gospodarki.
Pierwszym sygnałem nadchodzącego kryzysu są spadki indeksów giełdowych lub krach giełdowy przeradzający się w długoterminową bessę. Jeszcze wcześniej można to zauważyć obserwując (monitorując) statystyki dotyczące zawieranych transakcji na kontraktach terminowych (tzw. futures) które pokazują, jakich tendencji należy spodziewać się w niedalekiej przyszłości[4].
Objawami kryzysu są:
Obecność kryzysu obrazują wskaźniki makroekonomiczne, czyli wielkości ekonomiczne charakteryzujące gospodarkę – np. przynajmniej dwa kwartały spadku PKB.
Cykl życia kryzysu
Rozwój i przebieg kryzysu z perspektywy jego dynamiki, potencjału destabilizującego, a także zasięgu geograficznego opisuje model cyklu życia kryzysu. Składa się on z pięciu etapów: 1. Kumulacja 2. Inicjacja 3. Zarażanie 4. Transmisja 5. Nowa rzeczywistość pokryzysowa[3].
Historyczne przykłady
Największe światowe kryzysy to: Wielki kryzys (1929–1933), kryzys naftowy (1973) oraz Kryzys finansowy (2007–2009).
W Polsce: Wielki kryzys w Polsce (1929–1935).
Zobacz też
Przypisy
