Gotycki[2]kościół ewangelicko-augsburski i jego wieża widokowa jest jednym z najcenniejszych i najstarszych zabytkowych obiektów Kluczborka. Został zbudowany w XIV wieku na miejscu poprzedniego, pochodzącego z 1298 roku. Wybudowana wówczas świątynia składała się z XIII-wiecznego prezbiterium (wykonana we wczesnogotyckim stylu) oraz z XIV-wiecznej wieży. W wyniku częstych pożarów kościół był wielokrotnie odbudowywany, przez co zmieniał swój wygląd. Od 1527 roku jest świątynią ewangelicką. Pożar z 1737 roku spowodował całkowite zniszczenie świątyni, ratusza i budynków mieszkalnych. Odbudowano wieżę, a także nawę boczną (w części zachodniej kościoła). Drewniany strop zastąpiono sklepieniem.
W latach 1743–1745 wnętrze kościoła zostało ponownie gruntownie przebudowane. Obecny wystrój świątyni utrzymany jest w ulubionym przez rokoko kolorach: białym i złotym. Bogato zdobione rzeźby i płaskorzeźby są prawdziwymi perłami sztuki sakralnej z okresu baroku. Datowane są na lata 1750–1760. Z tego okresu pochodzą też m.in. ołtarz, ambona, chrzcielnica i prospekt organowy. W latach 1795–1797 nadbudowano górną kondygnację wieży, a w 1806 roku zamontowano na niej zegar. Około 1821 roku dach pokryto dachówką, a kopułę wieży blachą. Po południowej stronie kościoła dobudowano zakrystię. W latach 1708–1769 plac wokół kościoła służył jako cmentarz.
Pod koniec 2021 roku zakończyły się prace konserwatorskie. Renowacjom poddane zostały drzwi wejściowe, fragmenty elewacji jak i okna witrażowe. Dodatkowo na wieży został osadzony krzyż wraz z kapsułą czasu[3].
Organy
Organy
Organy, jak i obecny wystrój kościoła, pochodzą z lat 1750–1760. Zaprojektowane zostały przez Leopolda Jaschke z Wrocławia w stylu regencyjno-rokokowym. W 1899 r. instrument przebudowała firma Schlag & Söhne ze Świdnicy[4][5].
Wyremontowane organy w kościele umożliwiły zorganizowanie cyklów koncertów organowych w wykonaniu wybitnych polskich i zagranicznych wykonawców od 1985 roku do chwili obecnej[6].
Dyspozycja instrumentu:
Manuał I
Manuał II
Pedał
1. Floete 8'
1. Prog. Harm. 3 fach
1. Posaune 16'
2. Gemshorn 8'
2. Geigenprinzipal 8'
2. Quinte 10 2/3'
3. Gambe 8'
3. Gedackt 16'
3. Octavbass 8'
4. Principal 8'
4. Salicet 8'
4. Cello 8'
5. Hohfloete 4'
5. Flaut travers 4'
5. Violon 16'
6. Octave 4'
6. Octave 4'
6. Bassfloete 8'
7. Rauschquinte 2 fach
7. Portunal 8'
7. Subbass 16'
8. Bordun 16'
8. Aeoline 8'
9. Cornett 3 fach
9. Lieblich Gedackt 8'
10. Mixtur 3-4 fach
11. Trompete 8'
Dzwony
Dzwony
W przeszłości świątynia ta posiadała trzy dzwony, które wskutek pożarów kościoła w latach 1659, 1737, 1788 i 1795 ulegały zniszczeniu. Po pierwszym pożarze w 1659 r. odlano tylko jeden dzwon – duży. Średni dzwon odlano w 1693, a mały w 1694 r. Wszystkie dzwony odlała Ludwisarnia Petera Brucka w Brzegu. Po kolejnym pożarze (1737) odlano nowe dzwony – duży i średni w Ludwisarni Schnellenratha we Wrocławiu. 29 września 1738 r. zabiły one po raz pierwszy. W 1781 odlano tylko jeden dzwon, którego fundatorem był Ludwik Ostadlo. Instrument ten posiadał napis testamentowy mówiący o tym, aby co rok 22 czerwca dzwonił godzinę upamiętniając godzinę śmierci fundatora.
Obecnie na wieży wiszą trzy dzwony wykonane ze starych nadtopionych dzwonów w Ludwisarni Kriegera we Wrocławiu[7]. Odzywają się na rozpoczęcie i zakończenie nabożeństwa. Inskrypcja na jednym z nich mówi: ,,Błogosławieni są ci, którzy słuchają słowa Bożego i zachowują je"[8].
↑KazimierzK.StefańczykKazimierzK., Kluczborskie dzwony, „Wczoraj, Dzisiaj, Jutro”, Opole : Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej Wydziału Kultury [etc.], 1967-1999., 1999, s. 27-30.
