Kosów – wieś w Polsce w województwie łódzkim, w powiecie piotrkowskim, w gminie Moszczenica.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa piotrkowskiego.
Położenie
Kosów położony jest na Równinie Piotrkowskiej, która stanowi południową część Niziny Mazowieckiej. Miejscowość znajduje się przy linii kolei Warszawsko-Wiedeńskiej, w odległości około 10 km na północ od Piotrkowa Trybunalskiego.
Części wsi
Integralne części wsi Kosów[4][5]
| SIMC |
Nazwa |
Rodzaj
|
| 0546609 |
Batorówka |
część wsi
|
| 0546590 |
Korea |
część wsi
|
Historia
Pierwsza informacja na temat Kosowa pochodzi z 1386 r.[6] Następna wzmianka została odnotowana w księgach sądowych w 1398 r. (Stan. de Kosow subagazo)[7]. Historia tej niewielkiej miejscowości splotła się z historią Polski i historią powszechną w związku z polityką króla Jana Olbrachta. W następstwie klęski wyprawy na Mołdawię wzrosła liczba konfiskat majątków ziemskich za niestawiennictwo na wyprawę, zbiegostwo lub nienależyte wypełnienie obowiązków[8]. Jednym z takich skonfiskowanych majątków były najprawdopodobniej posiadłości w Kosowie, Moszczenicy i Woli Moszczenickiej. Zostały one przekazane rodzinie Kossowskich. W 1499 r. król Jan Olbracht wystawił w Krakowie dokument lokacyjny Kosowa, Moszczenicy i Woli Moszczenickiej na prawie niemieckim. Dobra Kossowskich w ziemi sieradzkiej, w tym Kosów, przeszły następnie w ręce innych właścicieli. Kosów pozostawał wsią szlachecką należącą m.in. do Lubiatowskich i Małachowskich[9]. Pozostałością po rodzinie Kossowskich jest nazwa miejscowości. Jeszcze na początku XX wieku nazwę „Kosów” pisano przez podwójne „s”.
Miejscowość została niemal doszczętnie zniszczona w czasie II wojny światowej. Na początku września 1939 roku toczyły się tu zacięte walki o linię kolejową. W dniu 5 września kapral Stefan Karaszewski przy użyciu min przeciwczołgowych i granatów zniszczył 9 niemieckich pojazdów pancernych. W odwecie Luftwaffe dokonało nalotu i zrównało Kosów z ziemią (ocalało zaledwie kilka domów).
Dlatego dzisiaj prawie cała zabudowa miejscowości pochodzi z czasów powojennych.
W okresie okupacji w Kosowie aktywność przejawiał piotrkowski Arbeitsamt, wielu mieszkańców zostało zmuszonych do wyjazdu na roboty przymusowe do III Rzeszy.
W tym samym czasie w okolicach Kosowa działały oddziały Gwardii Ludowej, dowodzone przez legendarnego Małego Franka.
Demografia
| Rok
|
Liczba mieszkańców
|
| 1827
|
191
|
| 1883
|
221
|
| 2003
|
691
|
| 2005
|
693
|
| 2009
|
648
|
| 2011
|
670
|
Etymologia lokalnych nazw
- Kosów – nazwa miejscowości pochodzi od nazwiska rodu Kossowskich; pierwotnie był to Kossów.
- Koreja – dzielnica Kosowa; nazwa pochodzi od sąsiedzkich porachunków mających miejsce w tej części Kosowa w latach 50. XX wieku. Ze względu na skojarzenia z toczącą się wówczas wojną domową na Półwyspie Koreańskim mieszkańcy zaczęli złośliwie używać nazwy „Koreja”. Nazwa się przyjęła i jest stosowana do dzisiaj.
- Batorówka – dzielnica Kosowa położona niedaleko Jarost; etymologia nazwy niestety nie została wyjaśniona. Mówi się jednak, że nazwę tę wzięto od nazwy szabli batorówka. Obecnie istnieje jako ul. Batorówka.
Pomniki
Kamień upamiętniający śmierć Stefana Karaszewskiego - bohatera wojny obronnej 1939 r.
Przypisy
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 59034
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-04] .
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 510 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ GUS. Rejestr TERYT
- ↑ [ S. Zajączkowski, S. M. Zajączkowski, Materiały do słownika geograficzno-historycznego dawnych ziem łęczyckiej i sieradzkiej do 1400 r., Część I, Łódź 1966, s. 141, K. Rymut (red.) Nazwy miejscowe Polski, Tom V, Kraków 2003]
- ↑ [S. Kozierowski, Badania nazw topograficznych na obszarze dawnej wschodniej wielkopolski, Poznań 1926, s. 195]
- ↑ [F. Papée, Jan Olbracht, Kraków 2006, s. 145]
- ↑ [A. Gajda, Z dziejów Moszczenicy, Moszczenica 2004, s. 7 – 8]
Linki zewnętrzne
Kosów w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom IV z 1883 r.
OSP KosówOchotnicza Straż Pożarna w Kosowie
