Kasztelania gdańska

Kasztelania gdańska – urząd senatorski dawnej Rzeczypospolitej, lokalizowany w l. 1467–1772 województwie pomorskim, zwyczajowo nazywana gdańską, choć z miastem Gdańskiem ani jego posiadłościami nie miała nic wspólnego^[1].

Kasztelanowie gdańscy

Monarcha	Wojewoda	#	Kasztelan	Portret	Herb	Lata sprawowania urzędu	Lata życia
Świętopełk II Wielki	bd.	1	Gniewomir			1242/1243[2]
Mściwój II	Dobiegniew	2	Jan			1 sierpnia 1267[2]
Mściwój II/ Przemysł II	Witek/ Wajsyl/ Święca	3	Andrzej			28 września 1273 - 14 października 1294[2]
Władysław I Łokietek	Święca	4	Unisław z Lublewa			2 stycznia 1297 - 2-4 stycznia 1298[3]
Wacław II		5	Piotr Voss Piotr Wost, Vust, Woś			28 grudnia 1303 - 1304[3]
Wacław II/ Wacław III/ Władysław I Łokietek/ Zarząd Zakonu Krzyżackiego	Święca	6	Wojciech			6 sierpnia 1304 - 1 maja 1314[3]
1309 - 1466 w posiadaniu Zakonu Krzyżackiego
Kazimierz IV Jagiellończyk	Otto Machwicz	7	Mikołaj Pilewski Mikołaj von Pfeilsdorf h. własnego[4]			19 maja 1467 - 3 marca 1478[5]	zm. przed 9 marca 1478[5]
	Fabian Legendorf–Mgowski	8	Mikołaj Bażyński Mikołaj von Baysen			10/11 marca 1478 - 25 października 1480[5]	zm. 27 marca 1503[6]
		9	Hojko ze Smoląga Hojko von Smollang			25 października 1480 - 16 lipca 1482[5]
Kazimierz IV Jagiellończyk/ Jan I Olbracht	Jan Bajerski/ Mikołaj Wulkowski	10	Krzysztof Wojanowski Krzysztof von Woyanow h. nieznanego[7]			6 października 1483 - 25 marca 1495[5]
Jan I Olbracht	Mikołaj Wulkowski	11	Andrzej Boroszewski Andrzej von Borreschow			8 stycznia 1499 - 9 listopada 1499[5]	zm. przed 9 marca 1503[5]
Aleksander Jagiellończyk/ Zygmunt I Stary	Mikołaj Wulkowski/ Mikołaj Szpot z Krajowa	12	Mikołaj Szpot z Krajowa			19 lipca 1503 - 16 marca 1512[5]	zm. 1518
Zygmunt I Stary	Mikołaj Szpot z Krajowa	13	Ludwik Mortęski Ludwik von Mortangen			1 kwietnia 1512 - 4 marca 1516[5]	zm. przed 20 czerwca 1539[8]
		14	Jerzy Konopacki			4 marca 1516 - 20 czerwca 1518[9]	1477 – 28 lutego 1543, Świecie
	Jerzy Konopacki	15	Jan Baliński			1 lutego 1519 - 11 sierpnia 1531[9]	zm. przed 13 października 1531[9]
	Jerzy Konopacki/ Mikołaj Działyński/ Jan Sokołowski	16	Achacy Cema Achacy von Zehmen h. własnego[10]			13 października 1531 - ok. 25 marca 1546[9]	ok. 1485 - 24 maja 1565, Królewiec
	Jan Sokołowski/ Stanisław Kostka	17	Jan Bażyński Jan von Baysen			ok. 25 marca 1546 - 1546[9]	zm. przed 1 grudnia 1548[11]
Zygmunt I Stary/ Zygmunt II August	Stanisław Kostka	18	Jerzy Konopacki			1546 - 4 styczeń 1549[9]	zm. 27 maja 1566[12]
Zygmunt II August	Stanisław Kostka/ Jan Działyński	19	Fabian Czema Fabian von Zehmen h. własnego[10]			1 sierpnia 1549 - 5 stycznia 1556[9]	zm. krótko przed 3 marca 1580[13]
Zygmunt II August/ Henryk III Walezy	Fabian Czema/ Achacy Czema	20	Jan Kostka			5 stycznia 1556 - 2 kwietnia 1574[9]
Henryk III Walezy/ Stefan Batory/ Zygmunt III Waza	Achacy Czema/ Krzysztof Kostka/ Ludwik Mortęski	21	Maciej Żaliński			2 kwietnia 1574 - przed 24 września 1602[9]	zm. przed 24 września 1602[9]
Zygmunt III Waza	Ludwik Mortęski	22	Michał Konarski			1602/8 maja 1603 - 1606[14]	ok. 1557 – 29 kwietnia 1613[15]
	Ludwik Mortęski/ Michał Konarski/ Samuel Żaliński	23	Stanisław Konarski			3 czerwca 1606 - 6 lutego 1618[14]	zm. koniec 1625[13]
	Samuel Żaliński/ Maciej Niemojewski	24	Samuel Konarski			8 maja 1618 - 9 lutego 1626[14]
	Samuel Konarski	25	Dymitr Wejher			16 marca 1626 - 25 sierpnia 1628[14]	zm. 25 sierpnia 1628[14]
Zygmunt III Waza/ Władysław IV Waza	Samuel Konarski/ Paweł Jan Działyński	26	Stanisław Działyński			koniec 1628 - 11 maja 1637[14]	zm. początek 1643[16]
Władysław IV Waza	Paweł Jan Działyński	27	Jan Zawadzki			12 czerwca 1637 - lipca 1642[14]
		28	Gerhard Denhoff			16 lipca 1642 - lipca 1643[14]	1589 – 23 grudnia 1648[15], Malbork
Władysław IV Waza/ Jan II Kazimierz Waza	Paweł Jan Działyński/ Gerhard Denhoff/ Ludwik Wejher	29	Stanisław Kobierzycki			lipca 1643 - 31 maja 1656[14]	ok. 1600 – 1665[15], Kalisz
Jan II Kazimierz Waza	Stanisław Kobierzycki/ Jan Ignacy Bąkowski	30	Zygmunt Guldenstern			18 października 1656 - 30 czerwca 1666[14]	zm. 30 czerwca 1666[14]
Jan II Kazimierz Waza/ Michał Korybut Wiśniowiecki	Jan Ignacy Bąkowski	31	Jan Reinhold Heidenstein			1666 - 13 lutego 1673[14]	zm. 13 lutego 1673[14]
Michał Korybut Wiśniowiecki/ Jan III Sobieski		32	Mikołaj Smogulecki			latem 1673 - 1675[14]	zm. w 1675[14]
Jan III sobieski	Jan Ignacy Bąkowski/ Władysław Denhoff	33	Michał Działyński			luty 1676 - 29 paźziernika 1677[14]	zm. w marcu 1687[17]
	Jan Ignacy Bąkowski/ Władysław Denhoff/ Władysław Łoś	34	Jan Piotr Tuchołka			30 października 1677 - początek 1691[18]	zm. na poczatku 1691[18]
Jan III Sobieski/ August II Mocny/ Stanisław Leszczyński/ August II Mocny	Władysław Łoś/ Jan Gniński/ Jan Ignacy Działyński	35	Marcin Kazimierz Borowski			12 lutego 1691 - koniec października 1709[18]	zm. pod koniec paździenrika 1709[18]
August II Mocny	Jan Ignacy Działyński	36	Walerian Kruszyński			listopada 1709 - 20 marca 1720[18]	zm. 20 marca 1720[18]
		37	Krzysztof Teodor Czapski			luty 1721 - 8 listopadzie 1724[18]	zm. 8 listopada 1724[18]
		38	Teodor Bogusław Krokowski			24 listopada 1724 - przed 24 czerwca 1725[18]	zm. przed 24 czerwca 1725[18]
August II Mocny/ Stanisław Leszczyński/ August III Sas	Stefan Potocki/ Piotr Jan Czapski	39	Franciszek Czapski			19 października 1725 - 27 lipca 1736[18]	zm. 27 lipca 1736[18]
August III Sas	Jakub Florian Narzymski	40	Ignacy Czapski			8 lipca 1737 - 16 kwietnia 1746[18]	zm. 16 kwietnia 1746[18]
August III Sas/ Stanisław August Poniatowski	Jakub Florian Narzymski/ Paweł Michał Mostowski/ Jan Jerzy Detloff Flemming	41	Jan Michał Grabowski			31 października 1746 - 30 sierpnia 1766[18]	zm. 17 września 1770[19]
Stanisław August Poniatowski	Jan Jerzy Detloff Flemming/ Ignacy Franciszek Przebendowski	42	Józef Bernard Pruszak			30 sierpnia 1766 - wrzesień 1774[18]	zm. we wrześniu 1774[18]
	Ignacy Franciszek Przebendowski/ Feliks Antoni Łoś/ Józef Mier	43	Tomasz Tadeusz Pruszak			11 kwietnia 1775[18] - 1793	zm. 16 maja 1808[18]

Przypisy

1. BłażejB. Śliwiński BłażejB., KASZTELAN [online], Encyklopedia Gdańska [dostęp 2022-01-24] .
2. Urzędnicy Pomorza Wschodniego do 1309 roku. Spisy, oprac. B. Śliwiński, Wrocław 1989, s. 34.
3. Urzędnicy Pomorza Wschodniego do 1309 roku. Spisy, oprac. B. Śliwiński, Wrocław 1989, s. 35.
4. Urzędnicy Prus Królewskich XV–XVIII wieku. Spisy, oprac. K. Mikulski, Wrocław 1990, s. 226.
5. Urzędnicy Prus Królewskich XV–XVIII wieku. Spisy, oprac. K. Mikulski, Wrocław 1990, s. 89.
6. Urzędnicy Prus Królewskich XV – XVIII wieku. Spisy, oprac. K. Mikulski, Wrocław 1990, s. 109.
7. Urzędnicy Prus Królewskich XV–XVIII wieku. Spisy, oprac. K. Mikulski, Wrocław 1990, s. 238.
8. Urzędnicy Prus Królewskich XV – XVIII wieku. Spisy, oprac. K. Mikulski, Wrocław 1990, s. 85.
9. Urzędnicy Prus Królewskich XV–XVIII wieku. Spisy, oprac. K. Mikulski, Wrocław 1990, s. 90.
10. Urzędnicy Prus Królewskich XV–XVIII wieku. Spisy, oprac. K. Mikulski, Wrocław 1990, s. 198.
11. Urzędnicy Prus Królewskich XV – XVIII wieku. Spisy, oprac. K. Mikulski, Wrocław 1990, s. 86.
12. Urzędnicy Prus Królewskich XV – XVIII wieku. Spisy, oprac. K. Mikulski, Wrocław 1990, s. 54.
13. Urzędnicy Prus Królewskich XV – XVIII wieku. Spisy, oprac. K. Mikulski, Wrocław 1990, s. 110.
14. Urzędnicy Prus Królewskich XV–XVIII wieku. Spisy, oprac. K. Mikulski, Wrocław 1990, s. 91.
15. Urzędnicy Prus Królewskich XV – XVIII wieku. Spisy, oprac. K. Mikulski, Wrocław 1990, s. 136.
16. Urzędnicy Prus Królewskich XV – XVIII wieku. Spisy, oprac. K. Mikulski, Wrocław 1990, s. 55.
17. Urzędnicy Prus Królewskich XV – XVIII wieku. Spisy, oprac. K. Mikulski, Wrocław 1990, s. 76.
18. Urzędnicy Prus Królewskich XV–XVIII wieku. Spisy, oprac. K. Mikulski, Wrocław 1990, s. 92.
19. Urzędnicy Prus Królewskich XV – XVIII wieku. Spisy, oprac. K. Mikulski, Wrocław 1990, s. 88.