Kałduny – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie bełchatowskim, w gminie Bełchatów.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa piotrkowskiego.
Przez wieś przebiega droga wojewódzka nr 485.
Niemieccy osadnicy w Kałdunach
W pierwszej połowie XIX wieku miejscowość zasiedlili niemieccy osadnicy wyznania ewangelickiego. Według spisu ludności z 1921 roku, większość mieszkańców wsi stanowili ewangelicy (314 osób na 340 mieszkańców), z których 309 deklarowało narodowość niemiecką[3]. Opiekę duszpasterską nad osadnikami do 1939 roku pełnił Kościół Ewangelicko-Augsburski w RP, a tutejsi luteranie przynależeli do Parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Bełchatowie[4]. W Kałdunach, nieopodal cmentarza, znajdowała się kaplica, w której odbywały się coniedzielne nabożeństwa prowadzone przez bełchatowskiego pastora, bądź tutejszego kantora. We wsi działała również jednoklasowa szkoła kantoracka, w której w tygodniu odbywały się lekcje szkolne dla dzieci (do roku 1934 w języku niemieckim)[5].
W roku 1942 łódzka Gestapo wszczęła postępowanie przeciwko wspieranej przez bełchatowskiego pastora Roberta Lierscha grupie lokalnych pietystów, mające na celu powstrzymanie organizowania spotkań modlitewnych i godzin biblijnych w domu Karla Wühlera, skazanego uprzednio na karę wielomiesięcznego więzienia za nielegalny ubój[6]. Na podstawie rozporządzenia Reichsstaathaltera Kraju Warty Greisera z 8 kwietnia 1942, spotkania takie mogły odbywać się jedynie za zgodą władz państwowych w wyznaczonych obiektach kościelnych. Pod groźbą pozbawienia wolności zabroniono kantorowi Ludwigowi Schachtschneiderowi odczytywania kazań i prowadzenia niedzielnych nabożeństw, a pastorowi Lierschowi nauczania religii w prywatnych domostwach[6].
Niemieccy ewangelicy opuścili Kałduny pod koniec II wojny światowej, bądź zostali po wojnie wysiedleni.
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 48770
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 420 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
- ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, t. II, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1925, s. 67 .
- ↑ EduardE. Kneifel EduardE., Die Evangelisch-Augsburgischen Gemeinden in Polen 1555-1939, Vierkirchen: Selbstverlag des Verfassers, 1971, s. 109 (niem.).
- ↑ JakobJ. Gerhardt JakobJ., 1837-1937 Festschrift anläßlich der Jahrhundertfeier der evangelisch-luth. Gemeinde zu Belchatow, Łódź: Libertas, 1937, s. 14 (niem.).
- ↑ a b Archiwum Państwowe w Piotrkowie Trybunalskim, Akta miasta Bełchatowa, Tätigkeit von Laienhelfern ausserhalb der Kirchengebäude [Aktywność pomocników świeckich poza budynkami kościelnymi], syg. 32, k. nlb.
Bibliografia
- JakobJ. Gerhardt JakobJ., 1837-1937 Festschrift anläßlich der Jahrhundertfeier der evangelisch-luth. Gemeinde zu Belchatow, Łódź: Libertas, 1937, s. 14 (niem.).
- EduardE. Kneifel EduardE., Die Evangelisch-Augsburgischen Gemeinden in Polen 1555-1939, Vierkirchen: Selbstverlag des Verfassers, 1971, s. 109 (niem.).
- Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, t. II, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1925, s. 67 .
