Na tarczy dwudzielnej w słup, w polu prawem pierwszym czerwonym - róg jeleni srebrny o czterech porostach, w polu drugim srebrnym róg bawoli czerwony. W klejnocie nad hełmem takie same rogi. Labry czerwone podbite złotem[2]
Tarcza herbu tego na dwie części wzdłuż przedzielona, po prawej stronie jej, powinien być róg jeleni czerwony, w polu białym, po lewej w polu czerwonem róg bawoli szary.
Kasper Niesiecki, Herbarz Polski, T. VIII
Legenda herbowa przytoczona przez Kacpra Niesieckiego powiada, „…na to się wszyscy zgadzają, że z Niemiec ten herb do Polski wniesiony, czy to przez Rogalów, czy przez Biberszteinów, którym znać, że za jakieś kawalerskie dzieło, potem drugi róg przydano i Rogalą nazwano; miało to się dziać w roku 1109 za Bolesława Krzywoustego książęcia polskiego, a gdy, albowiem ten powracał z pruskiej i pomorskiej expedycyi, stanął pod Raskami, gdzie dla rozrywki książęcej, różnego zwierza prezentowano, a między niemi bawoła, ten rozjuszony, wszystkim impetem leciał na Biberszteina odważnego rycerza, nic się ten nie ustraszył mężny Bibersztein, i owszem pochwyciwszy bawoła za róg, tak mocno skręcił, aż róg mu jeden złamał; co widząc Krzywousty, do dawnego z przodków swoich jeleniego rogu, bawoli mu w herbie przydał”.
Rodzina Lewald-Jezierskich vel Lewalt-Jezierskich
herb Lewald – Rogala odmienna
Legenda herbowa powiada, że początek temu rodowi dał rycerz z rodu Biberszteinów – starego rodu śląskiego, korzeniami swoimi sięgającego w głąb dziejów Niemiec. Stara to rodzina i licznie rozrodzona. Osiadła na licznie nabywanych i otrzymywanych za różne zasługi publiczne dobrach, dzierżąca wiele poważnych urzędów ziemskich, uczestnicząca w ważnych dla Polski wydarzeniach.
Jedna latorośl tego rodu już przed kilku wiekami odchyla się daleko na północny wschód Rzeczypospolitej, pogranicze Wielkopolski i Pomorza i rozrasta się w konar rozłożysty, puszczający pędy w rozmaitych kierunkach. W ciągu trzech stuleci, mniej więcej do połowy XIX w., ta rozgałęziona rodzina osiąga poziom materialny średnio-ziemiański, niekiedy w stopniu znacznej zamożności, piastuje urzędy ziemskie, szarże wojskowe, godności kościelne, na Pomorzu, w Wielkim Księstwie Litewskim, w Małopolsce i na Rusi, ale już częściowo od połowy XIX w. i w początkach XX w. wyzuwa się stopniowo z posiadania ziemi i usuwa z szerszej widowni społecznej. Proces dość znamienny dla wielu starych rodzin szlacheckich.
Znane dotychczas dokumenty pozwalają stwierdzić, że Lewalt-Jezierscy vel Lewald-Jezierscy już w połowie XVI wieku dziedziczą na ziemi człuchowskiej i tucholskiej posiadłości i piastują urzędy. Przedtem zwali się wprost Lewaltami (Lewalt, Lewald). Nazwisko przybrali od wsi Jeziorki, odległej ok. 10 km od Chojnic, podobnie jak od pobliskich Powałek druga gałąź tej samej rodziny Lewaltów przybrała nazwisko Powalskich.
Na wielu dokumentach archiwum toruńskiego z lat 1513–1515 widnieje sygnetowa ośmiokątna pieczęć, przedstawiająca na tarczy podzielonej piękną Rogalę „odmienną”:
w prawym polu róg bawoli otoczony trzema gwiazdkami, w lewym jeleni. Nad tarczą inicjały B. L.. Właścicielem tej pieczęci był ksiądz Balcer (Baltazar) Lewalt, kapelan Mikołaja Crapitz biskupa chełmińskiego i jego krewniak, wikariusz w Chełmży, zwany w roku 1513 Baltazar Lehwalt de Zandersdorf, w roku 1534 pleban chojnicki. Zaznaczmy, że wieś Zandersdorf to Jarcewo koło Chojnic. Ów ksiądz Balcer Lewalt jest pierwszy ze swego rodu, stwierdzony jako autentyczny herbownik herbu Rogala.
Na ślad Lewaltów Lewaldów-Jezierskich natrafiamy w końcu XV wieku w Bytowskim. W niespełna wiek później spotykamy Lewaltów w człuchowskim. W 1554 roku Jan Lewalth Jezierski kwituje Jana Siedleckiego, jest to najstarszy najwcześniejszy dokument, w którym spotykamy połączenie nazwisk Lewalt i Jezierski.
Lewald Jezierskich spotykamy także w XVIII wieku na ziemi kościerskiej i kartuskiej[1].
