Jastrabská skala

Jastrabská skala

Państwo	Słowacja
Położenie	Powiat Żar nad Hronem
Pasmo	Góry Kremnickie
Wysokość	683 m n.p.m.
Położenie na mapie Słowacji Jastrabská skala
48°38′20″N 18°54′55″E

Jastrabská skala (pol. Jastrabska Skała; 683 m n.p.m.) – szczyt w Górach Kremnickich w Centralnych Karpatach Zachodnich na Słowacji.

Położenie

Masyw Jastrabskiej Skały należy do tzw. Wierzchowiny Jastrabskiej (słow. Jastrabská vrchovina). Jest położony w jej środkowej części (idąc z północy na południe), stanowiąc jednocześnie najwyższy szczyt tej podgrupy górskiej na lewej (wschodniej) stronie doliny Kremnickiego Potoku. Wznosi się ok. 1,5 km na południe od wsi Bartošova Lehôtka i ok. 1,5 km na północny zachód od wsi Jastrabá, od której wziął swoją nazwę.

Zachodnimi podnóżami Jastrabskiej Skały biegnie linia kolejowa ze Zwolenia do Vrútek. Znajduje się tu stacja Bartošova Lehôtka.

Geologia i mnorfologia

Jastrabska Skała ma formę wydłużonego w kierunku północ-południe masywu o dwóch wierzchołkach: wyższym (głównym) na południu (Jastrabská skala) i niższym na północy (Malá skala, 648 m n.p.m.). Stoki masywu są strome, szczególnie stoki zachodnie, przechodzące w partiach szczytowych w ciąg ambon i urwisk skalnych o wysokości sięgającej kilkudziesięciu metrów. Masyw jest efektem działalności wulkanicznej w końcu trzeciorzędu. Stanowi fragment starego potoku lawowego. Zbudowany jest z ryolitów, wypreparowanych na przestrzeni ostatnich kilku milionów lat ze znacznie mniej odpornych tufów i utworów piroklastycznych.

Przyroda i jej ochrona

Cały masyw Jastrabskiej Skały porastają lasy, głównie liściaste. Przeważają w nich buki, obok nich występują m.in. dęby i jawory. Szczególnie cenne porosty starych dębów znajdziemy w partiach podszczytowych masywu. Są one miejscem gniazdowania szeregu gatunków ptaków, w tym rzadkich drapieżnych.

Szczytowe partie masywu podlegają ochronie jako pomnik przyrody Jastrabska Skała (słow. Prírodná pamiatka Jastrabská skala) o powierzchni 8,46 ha, powołany w 1975 r.

Turystyka

Szczyt jest dostępny żółto znakowanym szlakiem turystycznym ze wsi Bartošova Lehôtka (1 godz. 15 min, z powrotem 45 min).

Bibliografia

• Barański Mirosław J.: Obiecałem złote góry, w: "Gazeta Górska" R. XX, nr 3 (79), lato 2012. Wyd. Centralny Ośrodek Turystyki Górskiej PTTK w Krakowie, s. 42-45;
• Králik Ivan, Školna Peter, Štrba Ján a kolektív: Kremnické vrchy, Vtáčnik. Turistický sprievodca ČSSR č. 35, wyd. Šport, slovenské telovýchovné vydavateľstvo, Bratislava 1989, ISBN 80-7096-022-1.
• Kremnické vrchy, turistická mapa 1:50 000, wyd. VKÚ a.s., Harmanec 2006, ISBN 80-8042-440-3.