Jacentów (powiat konecki)

Jacentów

wieś
Państwo	Polska
Województwo	świętokrzyskie
Powiat	konecki
Gmina	Radoszyce
Liczba ludności (2019)	269[2]
Strefa numeracyjna	41
Kod pocztowy	26-230[3]
Tablice rejestracyjne	TKN
SIMC	0264526[4]
Położenie na mapie gminy Radoszyce Jacentów
Położenie na mapie Polski Jacentów
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego Jacentów
Położenie na mapie powiatu koneckiego Jacentów
51°07′02″N 20°15′38″E[1]

Jacentów – wieś w Polsce, położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie koneckim, w gminie Radoszyce^[5][4].

W latach 1954–1959 wieś należała i była siedzibą władz gromady Jacentów, po jej zniesieniu w gromadzie Radoszyce. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.

Przez miejscowość przepływa niewielka rzeka Plebanka dopływ Czarnej.

Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Radoszycach^[6].

Części wsi

Integralne części wsi Jacentów^[5]^[4]

SIMC	Nazwa	Rodzaj
0264532	Sokołówka	część wsi
0264549	Zaniwy	część wsi

• Sokołówka obecnie część Jacentowa^[7] – miejscowość opisano w wieku XIX jako folwark nad rzeką Czarną w powiecie koneckim, gminie Grodzisko, parafii Radoszyce. Folwark odległy od Końskich 17 wiorst, w roku 1880 posiadał 1 dom i 4 mieszkańców z 224 morgami ziemi. W 1827 r. było tu 4 domy i 18 mieszkańców^[8].

Historia

Pod koniec XVIII w. wieś Jacentów weszła w skład własności rodu Małachowskich, kanclerza i starosty radoszyckiego Jacka Małachowskiego. Od jego imienia pochodzi nazwa miejscowości. Wybudował on tutaj kuźnicę wodną nad rzeką Czarną. Znany poeta i historyk tamtej epoki Adam Naruszewicz, towarzysząc królowi Stanisławowi Augustowi Poniatowskiemu w podróży na Ukrainę, prowadził dziennik, w którym odnotowywał wszystkie ważniejsze wydarzenia. Pod datą 15 lipca 1787 roku Naruszewicz wymienił w swym diariuszu Jacentów, jako kuźnicę wodną o trzech kołach i topornię o jednym młocie. W późniejszych dokumentach odnotowano spalenie się zakładu, a w roku 1825 wymieniona została walcownia żelaza na rzece Czarnej.

Po śmierci Jacka Małachowskiego w 1821 roku staraniem Stanisława Staszica zakłady w Jacentowie przywrócono skarbowi państwa i podporządkowano Głównej Dyrekcji Górniczej. Depozytariuszem dóbr rządowych w latach 1833–1843 był Bank Polski. Następnie na miejscu zakładu wybudowano młyn i tartak poruszany energią wody.

Do upadku zakładów w Jacentowie oprócz czynników ekonomicznych przyczynił się prawdopodobnie, też stan techniczny zbiornika wodnego, który uległ z biegiem czasu zamuleniu. Nie tylko brakowało dostatecznej ilości wody do zasilania urządzeń fabrycznych w Jacentowie, ale również przed podobną wizją stanęły zakłady w Cieklińsku, położone w dole rzeki. W tej sytuacji Bank Polski zajmujący się przemysłem Staropolskiego Zagłębia Przemysłowego zalecił zamknięcie starego stawu w Jacentowie, a w roku 1861 przekopano groblę, unieruchamiając w ten sposób młyn i tartak.

W 1827 r. było tu 13 domów i 67 mieszkańców, a w 1880 r. 39 domów i 295 mieszkańców^[7][9].

Przypisy

1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 42967
2. Raport o stanie gminy w roku 2019. Stan ludności 31.12.2019 str. 13-14 [dostęp 2022-04-01]
3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 361 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
4. Wyszukiwanie w rejestrze TERYT
5. Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
6. Opis parafii na stronie diecezji
7. Jacentów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 354 .
8. Sokołówka (1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XI: Sochaczew – Szlubowska Wola, Warszawa 1890, s. 33 .
9. Franciszek Czaykowski „Regestr Diecezjów Franciszka Czaykowskiego, czyli właściciele ziemscy w Koronie 1783-1784”, Warszawa 2006, s. 222.