Jacek Łukasiewicz

Jacek Łukasiewicz

Portret Jacka Łukasiewicza autorstwa Zbigniewa Kresowatego
Data i miejsce urodzenia	21 czerwca 1934 Lwów
Data i miejsce śmierci	7 marca 2021 Wrocław
Narodowość	polska

Jacek Jan Petelenz-Łukasiewicz (ur. 21 czerwca 1934 we Lwowie, zm. 7 marca 2021 we Wrocławiu) – polski poeta, krytyk literacki, historyk literatury, profesor Uniwersytetu Wrocławskiego. Autor dziewięciu tomów poezji oraz licznych publikacji krytyczno- i historycznoliterackich.

Życiorys

Urodził się 21 czerwca 1934 we Lwowie w rodzinie Romana (1900-1949) i Marii z domu Koczorowskiej (1909-1953). Szkołę powszechną i średnią ukończył w Lesznie, a studia polonistyczne we Wrocławiu (1951–1955), gdzie mieszkał od 1950. Pracę magisterską na temat recepcji poezji J. Kochanowskiego przygotował na seminarium prof. Tadeusza Mikulskiego. W roku 1972 obronił rozprawę doktorską o polskiej tradycji poetyckiej w liryce współczesnej. Habilitował się w 1980 na podstawie pracy Mieczysława Jastruna spotkania w czasie.

Debiutował w prasie w roku 1952, zaś jego pierwsza książka – tomik poetycki Twoje i moje ukazała się siedem lat później. Przedmiotem zainteresowania Łukasiewicza jako krytyka jest powojenna poezja polska. Jacek Łukasiewicz jest autorem prac naukowych, zbiorów analiz i esejów takich jak przełomowa dla pokolenia Współczesności, wydana przez Bibliotekę Więzi książka Szmaciarze i bohaterowie (1963). Potem powstały tomy Zagłoba w piekle (1965) – rozważania o tradycji literackiej w twórczości współczesnej, Republika mieszańców (1974) oraz Rytm, czyli powinność. Szkice o książkach i ludziach po roku 1980 (1993), jak również inne, trwale znaczące tytuły na temat współczesnej literatury polskiej: Laur i ciało (1971), Ruchome cele (2003), Jeden dzień w socrealizmie i inne szkice (2006) oraz TR – Tadeusz Różewicz (2013). Autor stworzył w nich intrygujące interpretacje utworów m.in. Miłosza, Różewicza, ks. Twardowskiego, Karpowicza, Szymborskiej, Herberta, Terleckiego, Kozioł, Barańczaka, Rymkiewicza, Szubera, Sobkowiaka.

Współpracował z wieloma pismami, m.in. z „Akcentem”, „Odrą”, „Tygodnikiem Powszechnym”, „Arkuszem”. Jego liryka swój wyraz znalazła m.in. w zbiorach: Moje i twoje (1959), Zabawy zimowe (1968), Podróże (1976), Czas nie dopełniony (1998), Stojąca na ruinie (2011). Jacek Łukasiewicz jest również autorem licznych monografii: Mieczysława Jastruna spotkania w czasie (1981), Mickiewicz (1996), Herbert (2001), Grochowiak i obrazy (2002). Za książkę Herbert nominowany był do Nagrody Literackiej Nike 2002^[1]. Jest laureatem Nagrody Literackiej PEN Clubu i Nagrody im. Kazimierza Wyki za całokształt twórczości krytycznej i eseistycznej oraz finalistą Nagrody Poetyckiej Orfeusz 2012 za tom Stojąca na ruinie^[2] (nominacja do tej nagrody w 2015 za tom Rytmy jesienne^[3]) i laureatem Nagrody Osobnej Miasta Gdynia 2013 za książkę TR – Tadeusz Różewicz^[4][5]. Otrzymał także nagrodę Fundacji Władysława i Nelli Turzańskich z Toronto w dziedzinie literatury^[6]. Nominowany do Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej „Silesius” 2019 za tom Wiązania^[7].

Zmarł 7 marca 2021 we Wrocławiu^[8] i został pochowany na wrocławskim cmentarzu Grabiszyńskim.

Przypisy

1. Nagroda Nike 2002. nike.org.pl. [dostęp 2015-08-08].
2. Orfeusz – Nagroda Poetycka im. K. I. Gałczyńskiego – finaliści. www.orfeusz-nagroda.pl. [dostęp 2015-07-04].
3. Orfeusz – Nagroda Poetycka im. K. I. Gałczyńskiego – nominowani 2015 [online], www.orfeusz-nagroda.pl [dostęp 2015-12-02] [zarchiwizowane z adresu 2015-12-01] .
4. Laureaci 2013 | Nagroda Literacka Gdynia. nagrodaliterackagdynia.pl. [dostęp 2015-07-08].
5. Między TR a T.R., [w:] JanuszJ. Drzewucki JanuszJ., Twórczość, „Twórczość”, nr 6, 2014, czerwiec 2014 .??? Brak numerów stron w czasopiśmie
6. Szuber uhonorowany w Kanadzie. „Tygodnik Sanocki”. Nr 50 (422), s. 1, 10 grudnia 1999. 
7. Silesius 2019 – nominacje [online], silesius.wroclaw.pl [dostęp 2019-03-19] .
8. Małgorzata Wieliczko: Nie żyje prof. Jacek Łukasiewicz. wroclaw.pl. [dostęp 2021-03-07]. (pol.).

Bibliografia

• Wywiad z Jackiem Łukasiewiczem na Onet.pl
• Kto jest kim w Polsce. Informator biograficzny, edycja 3 (redaktorzy Lubomir Mackiewicz, Anna Żołna), Warszawa 1993, s. 414
• Janusz Drzewucki: Biel, milczenie, cały świat, w książce: Smaki słowa. Szkice o poezji. Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław 1999. ISBN 83-7023-744-4.

Linki zewnętrzne

• Utwory Jacka Łukasiewicza w bibliotece Polona

Kontrola autorytatywna (osoba):

• ISNI: 0000000121004658
• VIAF: 32801989
• LCCN: n83025954
• GND: 119233118
• BnF: 12690986c
• SUDOC: 056743610
• NKC: js2008443358
• NTA: 069125805
• BIBSYS: 90850600
• CiNii: DA1403078X
• PLWABN: 9810587899605606
• NUKAT: n93126836
• J9U: 987007441961305171
• NSK: 000219568
• LIH: LNB:V*8585;=BM

Encyklopedie internetowe:

• PWN: 3935360

Identyfikatory zewnętrzne:

• identyfikator osoby w serwisie „Nauka Polska”: 32265