PROFILBARU.COM

Józef Spałek
Data i miejsce urodzenia	24 listopada 1945 ; Szklana Huta
	profesor nauk fizycznych
	Specjalność: fizyka teoretyczna, fizyka ciała stałego
Alma Mater	Uniwersytet Jagielloński
Doktorat	1975 – fizyka ; Akademia Górniczo-Hutnicza
Habilitacja	1981 – fizyka ; Uniwersytet Jagielloński
Profesura	1993
	profesor zwyczajny
Uczelnia	Uniwersytet Jagielloński
Uczelnia	Akademia Górniczo-Hutnicza
	Odznaczenia

Józef Spałek (ur. 24 listopada 1945 w Szklanej Hucie^[1]) – polski fizyk, profesor nauk fizycznych, specjalizuje się w fizyce teoretycznej oraz fizyce ciała stałego (w szczególności w kwantowej fizyce materii skondensowanej). Kierownik Zakładu Teorii Materii Skondensowanej i Nanofizyki Instytutu Fizyki Wydziału Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz profesor zwyczajny w Akademickim Centrum Materiałów i Nanotechnologii Akademii Górniczo-Hutniczej. W 1977 opracował model t-J (standardowy model w teorii układów silnie skorelowanych elektronów)^[2]. Laureat wielu nagród, w tym Nagrody FNP zwanej „polskim noblem” (2016) oraz Medalu Mariana Smoluchowskiego – najwyższego wyróżnienia przyznawanego przez Polskie Towarzystwo Fizyczne (2019). W 2021 roku pozostaje jednym z tylko sześciu laureatów obu wyróżnień.

Życiorys

Studia z fizyki teoretycznej (praca magisterska z teorii cząstek elementarnych) ukończył w Uniwersytecie Jagiellońskim w 1969^[3]. Stopień doktora fizyki uzyskał w Akademii Górniczo-Hutniczej w 1975 na podstawie pracy przygotowanej pod kierunkiem Janusza Morkowskiego. Habilitował się w macierzystym Uniwersytecie Jagiellońskim w 1981, zaś tytuł naukowy profesora nauk fizycznych został mu nadany w 1993^[4].

Swoje prace publikował m.in. w takich czasopismach jak: „Physical Review B”, „New Journal of Physics” oraz „Journal of Physics: Condensed Matter”^[5]^[6]^[7]. Jest autorem książki Wstęp do fizyki materii skondensowanej (Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2015)^[8] oraz współautorem A Primer to the Theory of Critical Phenomena (Elsevier Science, 2018)^[9]. Był promotorem ponad 20 przewodów doktorskich. W pracy badawczej zajmuje się m.in. nadprzewodnictwem wysokotemperaturowym^[4].

Jest członkiem szeregu towarzystw i ciał kolegialnych, m.in.: American Physical Society, European Physical Society, Polskiego Towarzystwa Fizycznego, Komitetu Narodowego do spraw Współpracy z Europejską Fundacją Nauki Polskiej Akademii Nauk oraz Polskiej Akademii Umiejętności.

Od 2020 r. jest członkiem korespondentem Polskiej Akademii Nauk^[1].

Wielokrotnie wyróżniany i nagradzany za osiągnięcia naukowe. Odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (2005) oraz Medalem Komisji Edukacji Narodowej (2015)^[3]. Laureat Nagrody Fundacji na rzecz Nauki Polskiej 2016 za badania układów silnie skorelowanych, a w szczególności za sformułowanie modelu t-J^[10], a także Nagrody Prezesa Rady Ministrów 2016^[11]. W 2019 odznaczony Medalem Mariana Smoluchowskiego^[12].