Irian Zachodni[1] (indonez.Irian Barat) – dawna prowincja Indonezji, istniejąca w latach 1963–2001, obejmująca zachodnią część wyspy Nowa Gwinea oraz wyspy do niej przyległe.
Wtedy to zmieniono jego nazwę na Irian Zachodni (Irian to dawne indonezyjskie określenie Nowej Gwinei, lecz w Polsce nie stosowano nazwy Zachodnia Nowa Gwinea), a nazwę jego stolicy na Kotabaru (Kota Baru). Po przeprowadzonym referendum Irian Zachodni został przyłączony do Indonezji jako kolejna prowincja. Sposób przeprowadzenia referendum i co za tym idzie jego wyniki są do tej pory podważane przez rdzenną ludność domagającą się niepodległości i nazywającą ten obszar Zachodnią Papuą[potrzebny przypis].
W 1966 r. ponownie zmieniono nazwę stolicy z Kotabaru na Sukarnopura, a w 1969 r. zmieniono ją na Djajapura (reforma ortografii w 1972 r. wprowadziła zapis Jayapura)[potrzebny przypis].
Dalsze dzieje
W 1973 r. zmieniono indonezyjską nazwę prowincji z Irian Barat na Irian Jaya[4][5], co w tłumaczeniu znaczy „zwycięski Irian”. Jednak nazwa polska (podobnie jak nazwy w innych językach) nie uległa zmianom i nadal używano formy Irian Zachodni[potrzebny przypis].
W 1999 r. ustawowo podzielono Irian Zachodni na trzy prowincje: Irian Jaya Barat (Irian Jaya Zachodni), Irian Jaya Tengah (Irian Jaya Środkowy) i Irian Jaya Timur (Irian Jaya Wschodni). Ustawa ta nie weszła jednak w życie.
W 2003 r. prezydentMegawati Sukarnoputri bez konsultacji z ludnością i samorządem podzieliła prowincję na Irian Jaya Barat (Irian Jaya Zachodni) i Papuę[4] i rozpoczęły tworzenie prowincjonalnych administracji. Decyzja o powstaniu tych dwóch prowincji została zaskarżona do Trybunału Konstytucyjnego, który w 2004 r. usankcjonował powstanie prowincji Irian Jaya Barat, lecz uznał za niezgodne z prawem powstanie prowincji Irian Jaya Tengah (rozbieżność orzecznictwa wynikała z tego, że w prowincji Irian Jaya Barat powstała do tego czasu w miarę sprawna administracja, a w prowincji Irian Jaya Tengah nie)[potrzebny przypis]. Ostatecznie obie prowincje zostały uznane przez następcę Megawati, Susilo Bambang Yudhoyono[4].
W 2022 r. z prowincji Papua wydzielono trzy nowe prowincje, co zostało potwierdzone podpisem prezydenta Indonezji w dniu 25 lipca 2022 r.[8]): Papua Środkowa (Papua Tengah[9])[10], Papua Górska (Papua Pegunungan[11]) i Papua Południowa (Papua Selatan[12])[13]. Natomiast z prowincji Papua Zachodnia wydzielono nową prowicję Papuę Południowo - Zachodnią (Papua Barat Daya)[14] Jak oficjalnie uzasadniono nowy podział jest zgodny z aspiracjami ludności papuaskiej, ma poprawić dostęp do usług publicznych i przyśpieszyć rozwój gospodarczy tego rejonu. Jednak zmiany te wywołały protesty części organizacji papuaskich[15].
↑Polskie nazwy geograficzne świata. T. II: Europa Wschodnia i Azja. Warszawa: Państwowa Służba Geodezyjna i Kartograficzna, 1996, s. 21. ISBN 83-7144-733-7.
.svg)
