Ignacy Hryniewiecki

Ignacy Hryniewiecki

Przeginia
Data urodzenia	1855
Data i miejsce śmierci	13 marca 1881 Sankt Petersburg
Ojciec	Joachim Hryniewiecki
Matka	Balbina Dąbrowska

Ignacy Hryniewiecki ps. „Kotek” (ur. 1855, zm. 1 marca^?/13 marca 1881 w Sankt Petersburgu) – polski konspirator i rewolucjonista, działacz terrorystycznej^[1] organizacji Narodnaja Wola, zabójca cara Aleksandra II.

Życiorys

Urodził się w polskiej rodzinie szlacheckiej herbu Przeginia w majątku Basin^[2] (obecnie Kalinauka, biał. Калінаўка^[3][4]), w pobliżu Bobrujska. Syn Joachima Hryniewieckiego i Balbiny Dąbrowskiej^[5]. Absolwent Szkoły Realnej w Białymstoku. W 1875 r. Hryniewiecki zamieszkał w Sankt Petersburgu, gdzie rozpoczął studia matematyczne w Instytucie Technologicznym. Szybko związał się z działaczami Narodnej Woli. Był jednym z założycieli konspiracyjnego pisemka Gazeta Robotnicza.

13 marca 1881 r. (według starego datowania 1 marca) w Sankt Petersburgu rzucił bombę w powóz cara Aleksandra II, od której zginął zarówno on, jak i monarcha. Śmierć imperatora przekreśliła plany wprowadzenia w Imperium Rosyjskim nowoczesnego państwa konstytucyjnego z bardzo ograniczonym, ale jednak udziałem ludu we władzy. Tron po Aleksandrze II przejął jego syn Aleksander III (1881-1894), który powrócił do polityki despotyzmu, cofając część reform demokratycznych ojca.

Wybuch bomby rzuconej przez Ignacego Hryniewieckiego

Popkultura

• Ignacy Hryniewiecki został sportretowany w powieści Stanisława Brzozowskiego Płomienie^[6].

• W mandze Golden Kamuy wspomniany zostaje zamach na Aleksandra II, jednak autor zastąpił Hryniewieckiego własnymi postaciami (Wilk i Kiroranke).

Przypisy

1. Henryk Wereszycki: Historia polityczna Polski 1864-1918. Wyd. 2. Wrocław: Ossolineum, 1990, s. 69. ISBN 83-04-03424-7. Cytat: „Przewagę uzyskują wśród inteligencji prądy rewolucyjne, które wkrótce wyłonią z siebie organizację terrorystyczną Narodna Wola”.
2. Arłoŭ 1992 ↓, s. 9.
3. Топ-10 беларускіх тэрарыстаў [online], Радыё Свабода [dostęp 2020-02-24]  (biał.).
4. Адраджэнцы Беларусi | Нашаніускі перыяд [online], www.adradjency.narod.ru [dostęp 2020-02-24] .
5. Arłoŭ 1992 ↓, s. 9–10.
6. Stanisław Brzozowski: Płomienie, Warszawa 2007, s. 363–364.

Bibliografia

• Rafał Górski, Polscy zamachowcy. Droga do wolności, Wyd. Egis, Kraków 2008, s. 85–109.
• Rafał Róg, Polscy królobójcy, Wyd. PWN, Warszawa – Kraków 1993, s. 167–170.
• Edward Radzinski, Aleksander II. Ostatni wielki car, Wyd. Magnum, Warszawa 2005, s. 432, 447, 450-451, 457, 461-462, 471, 474.
• Leon Baumgarten, Marzyciele i carobójcy, Wyd. Książka i Wiedza, Warszawa 1960
• U.A.U.A. Arłoŭ U.A.U.A., Prysud wykanaŭ niewiadomy. Ihnat Hryniawicki, Mińsk: Nawuka i Technika, 1992 [dostęp 2023-10-15]  (biał.).

Linki zewnętrzne

• Andrzej Fedorowicz, Śladami zamachów, które wstrząsnęły Polską. focus.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-11-28)].
• Adam Węgłowski, Zatruty sztylet Polski podziemnej, „Focus Historia”, 2011 r., nr 9, s. 34–38. focus.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-03-13)].
• Marek Sarjusz-Wolski, Myśmy rebelianci
• Jerzy Besala, Kiedy byliśmy terrorystami, „Polityka” nr 21/2004 (2453). archiwumlbc.w.interia.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-06-18)].
• Marek Klecel, Od białego do czerwonego caratu, „Opcja na prawo”, 2006 r., nr 9/57
• Henryk Izydor Rogacki, Kordian niedoszły carobójca bohaterem Polaków, „Aspiracje”, 2010 r., nr 2, s. 2–7
• Włodzimierz Jarmolik, Ignacy Hryniewiecki – zamachowiec?
• Adam Kożuchowski, Ci wspaniali terroryści
• Emilia Kunikowska, Carobójca Hryniewiecki
• Brak autora, Zabić cara. Dzieje polskiego terroru, „Newsweek” nr 43/2002. archiwumlbc.w.interia.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-04-24)].

Kontrola autorytatywna (osoba):

• VIAF: 5624151778225118130002
• GND: 119461676
• PLWABN: 9810569010805606
• NUKAT: n2002029326
• LIH: LNB:V*339194;=BP

Encyklopedie internetowe:

• VLE: ignacy-hryniewiecki