Houghton House – pozostająca w ruinie, XVII-wieczna rezydencja myśliwska położona w Ampthill, w hrabstwie Bedfordshire, we wschodniej Anglii. Pierwotnie była letnią siedzibą hrabiny Mary Sidney Hebrert. Po jej śmierci przeszła we władanie rodów Bruce i Russell. Wraz z końcem XVIII wieku została opuszczona i popadła w ruinę. Obecnie pozostaje pod opieką organizacji English Heritage. Jest wpisana na brytyjską listę zabytków I klasy.
Historia
Budowla została wzniesiona na początku XVII wieku jako pałacyk myśliwski. Budowa rozpoczęła się w 1615 roku na gruntach nadanych hrabinie Pembroke Mary Sidney Herbert przez króla Jakuba I Stuarta[1]. Pracami kierowali prawdopodobnie architekci John Thorpe – przedstawiciel stylu jakobińskiego – oraz Inigo Jones, jeden z prekursorów angielskiego renesansu. W 1621 roku rezydencja była już ukończona. Odwiedził ją wtedy król Jakub I[1]. W tym samym roku zmarła też Mary Sidney Herbert[2], a w 1624 roku posiadłość została przez władcę nadana rodowi Bruce[3], który przekształcił Houghton House w swoją główną rezydencję, zamieszkałą przez cały rok. Miała ona być pierwowzorem dla Pałacu Pięknego opisanego w dziele Johna BunyanaWędrówka Pielgrzyma z 1678 roku[1][3].
Rysunek przedstawiający rezydencję w okresie jej świetności
W 1738 roku Thomas Bruce sprzedał posiadłość Johnowi Russellowi, księciu Bedford[1]. W latach 1764–1767 zamieszkiwał ją syn nowego właściciela, Francis Russell, markiz Tavistock. W 1767 Francis Russell zmarł podczas polowania[1]. Jego syn, Francis Russell książę Bedford oddał teren łowiecki w użytkowanie swemu sąsiadowi, zaś w 1794 roku porzucił posiadłość[1], pozbawiając ją mebli i dachu[3]. Główne, bogato zdobione schody, zostały wówczas przeniesione do nowej siedziby księcia – Hotelu Swan w Bedford[4]. Rezydencja stopniowo zaczęła popadać w ruinę[1]. W 1804 roku pozostałości po rezydencji wraz z otaczającym ją terenem zakupił John Fitzpatrick, hrabia Upper Ossory[1]. W 1877 roku dokonano częściowej rozbiórki wieżyczek będących w stanie grożącym zawaleniem[5].
W 1923 roku pozostałości po rezydencji zostały zakupione przez lokalny klub sztuk pięknych, z którego inicjatywy przeprowadzono ich wstępną rewitalizację[4]. W 1935 roku pieczę nad Houghton House objął pierwszy komisarz ds. prac publicznych Wielkiej Brytanii. W 1938 roku rozpoczęły się prace renowacyjne[4]. W 1972 roku Ministerstwo Środowiska wpisało budynek na listę zabytków klasy I[5]. W 2006 roku przeprowadzona została kolejna renowacja[2]. Obecnie pozostałościami po rezydencji zarządza organizacja English Heritage[3].
Wygląd
Rezydencja została wzniesiona na planie litery H i miała wymiary 37x25m[4]. Do budowy użyto cegieł, zaś narożniki, obramowania okien i inne elementy dekoracyjne wykonano z wapienia wydobywanego w pobliskim Totternhoe. W narożnikach znajdowały się cztery wieżyczki, z których dwie zachodnie przetrwały do dziś do poziomu drugiego piętra[4].
Główne wejście znajdowało się w ścianie południowej. Rolę fasady spełniała jednak ściana północna zorientowana w kierunku parku i obszarów łowieckich[6]. Do ogrodów prowadziły dwie loggie, jedna w ścianie północnej i jedna w ścianie zachodniej. Były one wykonane we wczesnym stylu klasycystycznym, a twórcą ich projektu był prawdopodobnie Inigo Jones. Obie loggie zaopatrzone były we fryzy zawierające ozdoby odnoszące się do hrabiny Pembroke i jej rodziny. Były wśród nich herb osobisty hrabiny, niedźwiedź będący emblematem Dudley’ów, rodu matki Mary Sidney Herbert, a także liczne ornamenty roślinne[6].
Budynek miał trzy kondygnacje[3]. Główne wejście prowadziło do umieszczonej centralnie wielkiej sali, służącej jako pomieszczenie reprezentacyjne oraz jadalnia[6]. Ponad wielką salą znajdowała się komnata początkowo służąca prywatnym posiłkom i rozrywce. W latach 60. XVIII wieku została ona przekształcona w bibliotekę[6]. Rodzina hrabiowska zajmowała pokoje na pierwszym piętrze, zaś służba zamieszkiwała drugie piętro. Skrzydło gospodarcze, które nie przetrwało do naszych czasów, mieściło kuchnię i warzelnię i przylegało do rezydencji od wschodu[6].
