Historia Longobardów (łac.Historia Langobardorum) – główne dzieło mnicha benedyktyńskiego Pawła Diakona, napisane pod koniec VIII wieku, opisujące historię ludu Longobardów od ich mitycznych początków aż do śmierci króla Liutpranda w 743. Zawiera także sporo informacji na temat Bizancjum oraz Franków. Jest jednym z ważniejszych źródeł do dziejów Italii i Europy w wieku VII i VIII.
Dzieło nie jest kompletne, składa się z sześciu ksiąg napisanych po 787 r. ale nie później niż 796 r. prawdopodobnie w klasztorze na Monte Cassino.
Polskie tłumaczenie
Paweł Diakon: Historia rzymska. Historia Longobardów. Tłumaczenie i komentarz Ignacy Lewandowski. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1995. ISBN 83-21114520. Brak numerów stron w książce