Gwardia radziecka – jednostki i formacje wojskowe oraz okręty Sił Zbrojnych ZSRR, które otrzymały honorowy tytuł „gwardyjskich”.
Tytuł można było otrzymać:
za zasługi wojskowe – za ogromne bohaterstwo, odwagę i wysokie umiejętności wojskowe wykazane w bitwach podczas II wojny światowej;
w trakcie formowania – tytuł otrzymywała część artylerii rakietowej (od 4 sierpnia 1941)[1];
w trakcie formowania – tytuł otrzymywała część wojsk powietrznodesantowych oraz jednostki specjalne wojsk inżynieryjnych;
przez ciągłość – tytuł otrzymywały nowo powstałe formacje, w skład których wchodziły jednostki (formacje) wcześniej posiadające tytuł „gwardyjskie;
przez przynależność do jednostki gwardyjskiej;
w rocznicę utworzenia.
Pierwsze formacje gwardyjskie utworzono rozkazem Ludowego Komisarza Obrony nr 308 z 18 września 1941, dzień ten jest uważany za urodziny radzieckiej gwardii.
Jednostki i formacje gwardyjskie razem z tytułem otrzymywały gwardyjski sztandar, a okręty – gwardyjską flagę Marynarki Wojennej.
Dla żołnierzy gwardyjskich oddziałów i formacji dekretem Prezydium Rady Najwyższej ZSRR z 21 maja 1942 ustanowiono noszoną na piersi odznakę „Gwardia”, a dla marynarzy specjalną tabliczkę. Ten sam dekret wprowadził gwardyjskie stopnie wojskowe – przed rangą wojskową żołnierzy służących w gwardyjskich oddziałach i formacjach dodano na początku słowo „gwardii”, w oddziałach kawalerii – „gwardyjskich wojsk kozackich” (zniesiony w 1943), w marynarce „gwardyjskiej załogi” (wkrótce uproszczona do „gwardyjskiej”)[2].
W Armii Czerwonej i Marynarce Wojennej Związku Radzieckiego na podstawie osobistych rozkazów Kwatery Głównej Naczelnego Dowództwa (Stawki) i Ludowego Komisariatu Obrony ZSRR ustanowiono półtora raza wyższy żołd dla kadry dowódczej i oficerskiej oraz dwukrotnie wyższy dla szeregowych żołnierzy służących w jednostkach gwardyjskich[3][4].
Początkowo planowano uszycie specjalnego umundurowania dla oddziałów gwardyjskich, jednak ze względu na warunki wojenne wycofano się z tego pomysłu[5].
Przypisy
↑приказ Ставки Верховного Главнокомандования № 066 от 25.01.1942 г. «О денежном довольствии личного состава гвардейских минометных частей»
↑Указ Президиума Верховного Совета СССР от 21 мая 1942 года «О введении для военнослужащих гвардейских частей и соединений Красной Армии и Военно-Морского Флота гвардейских военных званий». Moskwa: Госюриздат, 1956, seria: Сборник законов СССР и указов Президиума Верховного Совета СССР. ISBN 978-5-699-23223-9. Brak numerów stron w książce
↑Военный энциклопедический словарь. Moskwa: Воениздат, 1984. Brak numerów stron w książce
↑Praca zbiorowa pod red. A. Kozłowa: Гвардия советская // Великая Отечественная война, 1941—1945. Moskwa: Советская энциклопедия, 1985. Brak numerów stron w książce
