Gwara zawodowa, gwara profesjonalna, żargon zawodowy[1], profesjolekt[2] – mowa środowiskowa właściwa dla przedstawicieli określonego zawodu. Od formy powszechnej języka standardowego różni się przeważnie wyłącznie leksyką (profesjonalizmami) i frazeologią. Zasadniczo funkcjonuje wyłącznie w formie ustnej, sporadycznie wykorzystywana jest także jako materiał w utworach literackich. Gwarę profesjonalną tworzą jednostki leksykalne przyjęte do środowiskowych kontaktów nieformalnych; odróżnia się ją od terminologii oficjalnej stosowanej przez daną grupę zawodową[3].
Termin często traktowany jako synonimiczny w stosunku do określeń żargon, slang, język specjalny.
Niekiedy granica między wąsko pojętą gwarą zawodową a szerszą gwarą środowiskową jest dosyć płynna, np.
gwara myśliwska (język łowiecki) (obecnie jest to raczej gwara środowiskowa). Przykłady gwar zawodowych: prawnicza, lekarska, informatyczna, matematyczna.
Bliskoznaczny termin „profesjolekt” odnosi się do odmian języka potocznego, które cechują się występowaniem słownictwa zawodowego (profesjonalnego)[4]. Z kolei termin „gwara (zawodowa)” został przeniesiony z dialektologii i czasem uchodzi za mało trafny; jest częściowo uzasadniony z tego względu, że gwary zawodowe robotników i rzemieślników zachowują pewne związki z gwarami tradycyjnymi, wykazując cechy fonetyczne i fonologiczne odbiegające od norm języka ogólnonarodowego[5].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ UrszulaU. Żydek-Bednarczuk UrszulaU., Słownictwo z zakresu motoryzacji we współczesnym języku polskim, Katowice: Uniwersytet Śląski, 1987, s. 12, ISBN 83-226-0184-0, OCLC 25888746 .
- ↑ TomaszT. Piekot TomaszT., Język w grupie społecznej – wprowadzenie do analizy socjolektu, Wałbrzych: Wydawnictwo Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Angelusa Silesiusa, 2008, s. 20, ISBN 978-83-88425-38-7, OCLC 297524942 .
- ↑ JuliuszJ. Kurkiewicz JuliuszJ., Kwalifikatory w Wielkim słowniku języka polskiego, [w:] PiotrP. Żmigrodzki, RenataR. Przybylska (red.), Nowe studia leksykograficzne, Kraków: Wydawnictwo „Lexis”, 2007, s. 29–45, ISBN 978-83-89425-37-9, OCLC 192094420 , patrz s. 33.
- ↑ AleksanderA. Wilkoń AleksanderA., Typologia odmian językowych współczesnej polszczyzny, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 1987 (Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach nr 865), s. 96–97, ISBN 978-83-226-0124-2, OCLC 30112489 [dostęp 2024-01-22] [zarchiwizowane z adresu 2024-01-22] .
- ↑ ZbigniewZ. Gołąb ZbigniewZ., AdamA. Heinz AdamA., KazimierzK. Polański KazimierzK., Słownik terminologii językoznawczej, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1968, s. 224–225, OCLC 878841339 .
